Læknablaðið - 01.03.2014, Blaðsíða 15

LÆKNAblaðið 2014/100 143
is. Til að kanna annars vegar hversu nákvæmlega meðferðarefni
er fylgt í rannsóknum á fjölskyldumeðferð Epsteins og félaga, og
hins vegar til að hægt sé að bera saman meðferðaráhrif milli ólíkra
aðstæðna og menningarheima, væri æskilegt að mælt yrði hvernig
staðið er að meðferðinni við frekari áhrifarannsóknir í framtíðinni.
Mikilvægi hreyfingar fyrir líkamlega og andlega heilsu er óum-
deilanlegt og er því jákvætt að sjá að ástundun hreyfingar í frítíma
jókst hjá börnunum meðan á meðferð stóð. Atferlismótun meðan á
meðferð stóð og hvatning til ástundunar hreyfingar hefur líklega
haft mikið að segja. Einnig er hugsanlegt að aukin hreyfigeta barna
vegna þyngdartaps hafi gert þeim léttara fyrir og almennt aukið
löngun þeirra til að hreyfa sig. Annar þáttur sem gæti átt þátt í
að skýra aukningu á hreyfingu er þátttaka foreldra í meðferðinni.
Foreldrar eru mikilvægar fyrirmyndir barna sinna þegar kemur að
hreyfingu39 og í fjölskyldumeðferð eru foreldrar hvattir til að auka
Tafla II. Meðaltöl og staðalfrávik fyrir staðlaðan líkamsþyngdarstuðul, fyrir og eftir meðferð og við eins árs og tveggja ára eftirfylgd. Meðaltöl fyrir daglega hreyfingu,
neyslu ávaxta og grænmetis, blóðþrýsting, og blóðmælingar, fyrir og eftir meðferð. Meðaltöl fyrir líkamsþyngdarstuðul foreldra fyrir og eftir meðferð og við eins árs
eftirfylgd.
Fyrir meðferð
Meðaltal ± staðalfrávik
Eftir meðferð
Meðaltal ± staðalfrávik
Við eins árs eftirfylgd
Meðaltal ± staðalfrávik
Við tveggja ára eftirfylgd
Meðaltal ± staðalfrávik
börn
Staðlaður LÞS (n=61) 3,11 ± 0,5 2,72 ± 0,5*** 2,76 ± 0,4 2,65 ± 0,72
Mittismál (cm) (n=61) 96,1 ± 9,7 89,9 ± 9,6***
Dagleg hreyfing (mínútur) 13,8 ± 8,7 34,6 ± 8,7***
Dagleg ávaxta-grænmetisneysla (skammtar) 1,41 ± 0,7 2,87 ± 2,4***
Blóðþrýstingur (n=60)
Efri mörk 115,9 ± 8,9 113,6 ± 8,8*
Neðri mörk 67,4 ±7,5 63,3 ± 7,3***
Blóðmælingar (n=23)
Kólesteról 4,55 ± 0,7 4,2 ± 0,6*
Þríglýseríð 1,25 ± 0,5 0,94 ± 0,5*
Insúlín 20,14 ± 12,0 14,08 ± 9,0*
ASAT 29,04 ± 7,1 27,17 ± 4,2
ALAT 25,35 ± 6,3 24,09 ± 6,5
Foreldrar
LÞS (n=61) 30,7 ± 5,4 29,2 ± 5,2*** 30,3 ± 5,2***
*p<0,05, **p<0,01, ***p<0,001, LÞS= Líkamsþyngdarstuðull.
Tafla III. Meðaltöl fyrir mælingar á líðan barna fyrir og eftir meðferð og við eins árs og tveggja ára eftirfylgd. Meðaltöl fyrir þunglyndisstig foreldra, fyrir og eftir meðferð
og við eins og tveggja ára eftirfylgd.†
Fyrir meðferð
Meðaltal ± staðalfrávik
Eftir meðferð
Meðaltal ± staðalfrávik
Við eins árs eftirfylgd
Meðaltal ± staðalfrávik
Við tveggja ára eftirfylgd
Meðaltal ± staðalfrávik
börn
Þunglyndi (CDI) 48,3 ± 12,2 44,9 ± 8,1* 45,3 ± 6,8 45,9 ± 6,5
Kvíði (MASC) 53,1 ± 13,5 49,9 ± 9,9* 47,4 ± 10,2 46,1 ± 12,1
Sjálfsmynd (PH) 57,2 ± 12,4 60,7 ± 10,3*** 63,2 ± 9,4* 65,6 ± 8,7**
Félagsfærni (SSRS) 57,1 ± 10,4 59,8 ± 10,0**
Félagsfærnimat foreldra (SSRS) 53, 2 ± 8,8 55,4 ± 9,3*
Félagsfærnimat kennara (SSRS) 41,2 ± 9,5 42,7 ± 8,9*
Foreldrar
Þunglyndi
(BDI-II) 9,95 ± 9,7 6,93 ± 10,2** 5,95 ± 10,1 6,33 ± 8,3
† Notast var við t-skor fyrir CDI (þunglyndis) og MASC (kvíða) kvarða
*p<0,05, **p<0,01, ***p<0,001
R A N N S Ó K N
eigin hreyfingu og hafa fyrir börnum sínum góðar venjur í þessum
efnum, sem og öðrum heilsutengdum þáttum.
Þó mikil aukning hafi orðið á ávaxta- og grænmetisneyslu
barnanna, eiga þau flest töluvert í land með að uppfylla lýð-
heilsuviðmið um fimm skammta af ávöxtum og grænmeti á dag.40
Skammtímarannsóknir sýna að fæða með lága orkuþéttni eins og
ávextir og grænmeti auka seddu og minnka svengdartilfinningu
og þar af leiðandi orkuinntöku.41 Öll aukning ávaxta- og grænmet-
isneyslu verður því að teljast jákvæð og er ásamt aukinni hreyfingu
líkleg til að bæta heilsu barnanna.
Blóðþrýstingur barnanna lækkaði frá upphafi meðferðar til loka
hennar. Rannsóknir sýna að regluleg hreyfing (30 mínútur á dag)
getur lækkað blóðþrýsting, jafnvel allt að 10 mmHg.42 Einnig hefur
mataræði áhrif á blóðþrýsting og hafa rannsóknir sýnt að aukin
neysla á kalíum og magnesíum sem finnast í ávöxtum og grænmeti