Læknablaðið - 01.03.2015, Blaðsíða 62

Maríanna
Garðarsdóttir
formaður félagsins
marianna@landspitali.is
182 LÆKNAblaðið 2015/101
Frá formanni Félags íslenskra röntgenlækna
Félag íslenskra röntgenlækna var stofnað
6. október árið 1957 og telur nú um 40
meðlimi en röntgenlæknar starfandi
erlendis eru ekki allir félagar. Hlutverk
félagsins er fyrst og fremst að vera fag-
félag og vettvangur félagsmanna til skoð-
anaskipta og þróunar fagsins. Félagið er
þátttakandi í erlendu samstarfi, einkum á
vettvangi Evrópusamtaka röntgenlækna
og Norræna röntgenlæknafélagsins og er
það samstarf okkur mjög mikilvægt.
Félagsmenn starfa víða, á Landspítala
og á Sjúkrahúsinu á Akureyri, í Röntgen
Domus Medica - læknisfræðilegri mynd-
greiningu og hjá Íslenskri myndgreiningu
í Orkuhúsinu. Einnig starfa röntgenlæknar
hjá Leitarstöð Krabbameinsfélags Íslands.
Nokkur fjöldi félagsmanna er búsettur
erlendis og starfar þar og einnig starfa
nokkrir félagsmenn að hluta til hér á landi
og að hluta til erlendis eða við fjargrein-
ingu fyrir myndgreiningardeildir sem
staðsettar eru í öðrum löndum.
Viðfangsefni félagsmanna eru marg-
vísleg, þar ber auðvitað hæst úrlestur
röntgenmynda og tölvusneiðmyndarann-
sókna ásamt segulómrannsóknum og
túlkun ísótóparannsókna. Röntgenlæknar
framkvæma ómskoðanir, ástungur til
sýnatöku og jafnvel meðferðir og lækn-
isaðgerðir, svo sem æðarannsóknir og
víkkun þrengsla í æðakerfi og innæða-
fóðringu og einnig meðferð góðkynja og
illkynja æxla með hita eða lyfjum. Einnig
sinna félagsmenn fjarmyndgreiningu
innanlands þannig að stór hluti lands-
manna nýtur myndgreiningarþjónustu
þótt ekki séu röntgenlæknar staðsettir
nema á stærri stöðum. Röntgenlæknar
fara frá Landspítala austur á Selfoss og
upp á Akranes hluta úr viku til að fram-
kvæma ómskoðanir en úrlestur fer fram
alla daga vikunnar. Myndgreiningu er
sinnt að vissu marki af öðrum læknum en
sérfræðingum í myndgreiningu og hafa
þeir hlotið viðeigandi þjálfun í sérnámi
sínu eða eftir að því lauk. Má þar meðal
annars nefna fósturómskoðanir, rann-
sóknir á þvagfærum og meltingarfærum
og myndatöku á kransæðum og víkkun á
þrengslum í kransæðum.
Með aukinni notkun tölvutækninnar
hefur starfsvettvangur röntgenlækna
breyst. Röntgenlæknar eru eftirsóttur
starfskraftur víða um lönd og er auðvelt
að haga starfsaðstæðum eftir óskum hvers
og eins, hvort sem hugurinn stendur til
starfa á myndgreiningardeildum sjúkra-
húsa eða á einkareknum myndgrein-
ingardeildum hérlendis eða erlendis. Ekki
er lengur nauðsynlegt að starfa í sama
landi og myndgreiningarrannsóknir eru
framkvæmdar, heldur er hægðarleikur að
sinna fjarmyndgreiningu sitjandi heima
á Fróni. Ferðalög eru einnig auðveldari
og eru atvinnumöguleikar óþrjótandi,
einkum á Norðurlöndum, og vel hægt að
vinna hlutastarf í öðrum löndum samhliða
vinnu hér eða jafnvel eingöngu. Tækifæri
til endurmenntunar og símenntunar eru
einnig góð og eru Íslendingar aufúsugestir
í þessari sérgrein líkt og öðrum á bestu
stöðum í löndunum í kringum okkur,
hvort sem er í framhaldsnámi eða til við-
bótarþjálfunar.
Félagsmenn sinna kennslu læknanema
í Háskóla Íslands og einnig þjálfun lækna-
nema í klínísku námi og deildarlækna
í sérnámi, bæði við Landspítalann og í
Röntgen Domus Medica. Eins og í öðrum
fámennum stéttum eru kennslustöður fáar
en til skamms tíma hafði fræðigreinin yfir
að ráða prófessorsstöðu við læknadeild
Háskóla Íslands. Sú staða var auglýst fyrir
nokkrum árum en ráðning gekk ekki
eftir, sem er bagalegt fyrir framþróun
kennslugreinarinnar þar sem kennsla og
rannsóknir hafa setið á hakanum vegna
manneklu. Gera þarf bragarbót á og hefja
fagið til þeirrar sjálfsögðu virðingar sem
það nýtur í öðrum löndum.
Hlutverk röntgenlækna í greiningu og
meðferð sjúkdóma ásamt eftirliti er mikil-
vægt. Sumar myndgreiningarrannsóknir
eru túlkaðar að hluta af læknum sem hafa
kallað eftir myndunum en þegar kemur að
greiningu flókinna sjúkdóma og samþætt-
ingu upplýsinga og klínískra einkenna
er mikilvægt að röntgenlæknir komi að
vandanum. Myndgreiningarrannsóknum
fjölgar ár frá ári og eru nú orðnar mikil-
vægari grunnur fyrir sjúkdómsgreiningu
en fyrir fáum árum síðan. Nýjar aðferðir
til myndgreiningar og sjúkdómsgrein-
ingar koma stöðugt fram og verður engan
veginn séð fyrir endann á þeirri þróun.
Því þurfa félagsmenn ekki að óttast skort
á viðfangsefnum og getur hver og einn
helgað sig þeim áhugasviðum innan fags-
ins sem hann eða hún kýs, því verkefnin
eru og verða næg. Sem röntgenlæknar
erum við ekki nægilega sýnileg en við
þurfum að taka virkari þátt í ákvarðana-
töku og meðferð sjúklinga og vera gjarnan
sýnilegri út á við og hafa þannig áhrif á
stefnumótun, til dæmis með því að þrýsta
á um tækjakaup og endurnýjun tækja og
hvetja til þess að ný tækni í myndgrein-
ingu verði tekin upp hér á landi.
Norræna félagið heldur norrænt þing
annað hvert ár. Nú er nokkuð um liðið
síðan þing var haldið síðast hér á landi, en
það var árið 2002. Norrænt þing var haldið
í Bergen 2013 og verður næst í Malmö
í september. Árið 2017 er svo komið að
Íslandi. Þingið verður haldið í Hörpu
dagna 29. júní til 1. júlí og búist er við um
500 þátttakendum. Þótt norrænu þingin
séu ekki stór eru þau mikilvægur vett-
vangur til samskipta innan fagsins og gefa
tækifæri til heimsókna til hinna Norður-
landanna. Síðasta þing þótti vel heppnað
og hafa áhugasamir gestir nú þegar miklar
væntingar, enda sívaxandi áhugi á Íslandi
og á því að sækja landið heim.
Röntgenlæknar
eftirsóttur starfskraftur
Fyrsti örvinn við einkennum ofvirkrar þvagblöðruß -
3
Heimildir: 1. Khullar et al. European Urology 63;(2013):283–295.
2. Nitti et al. J Urol 2013;189:1388–1395.
Munnþurrkur sambærilegur
ly�eysu1,2
Það er hægt að lifa við ofvirka
þvagblöðru á annan hátt