Frjáls verslun - 01.04.2005, Síða 6

6 F R J Á L S V E R S L U N • 4 . T B L . 2 0 0 5
DANSKA FRÉTTASTOFAN RITZAU sagði frá fundi fulltrúa 20
íslenskra fyrirtækja í Kaupmannahöfn í síðustu viku og hafði eftir
Hreiðari Má Sigurðssyni, forstjóra Kaupþings banka, að íslenska
útrásin hefði staðið yfir í meira en 10 ár og kannski væru timbur-
mennirnir í nánd: „Gleðskapurinn getur ekki haldið áfram,“ sagði
Hreiðar. Ekki veit ég hvort þetta er rétt haft eftir honum. Reynslan
hefur kennt okkur að það er ekki alltaf hægt að treysta því sem
stendur í erlendum blöðum um Íslendinga. Ritzau hefur eftir Jóni
Ásgeiri Jóhannessyni, forstjóra Baugs, að hann sé sannfærður um
að Íslendingar eigi eftir að kaupa fleiri fyrirtæki í Danmörku. Hann
telur því að partýið sé ekki búið og að „veislan geti haldið áfram“.
Ég heyrði raunar Jón Ásgeir segja við RÚV eftir þennan fund í Kaup-
mannahöfn að eftir kaup Íslendinga á Magasin du
Nord í nóvember sl. væri viðmótið öðruvísi af hálfu
ýmissa forkólfa í dönsku viðskiptalífi, en að við-
skiptavinir Magasin du Nord tækju Íslendingum vel
– og það skipti Baug auðvitað mestu máli.
ERLENDIR FRÉTTAMENN eru mjög tor-
tryggnir út í útrás Íslendinga. Það sem þeir skilja
ekki – og lái þeim hver sem vill – er hvernig það
megi vera að lítil, 290 þúsund manna þjóð norður á
hjara veraldar, fari að því að kaupa hvert fyrirtækið
af öðru í Bretlandi og á Norðurlöndum. Eða eins
og einn sagði: „Það er ekki einu sinni hægt að bera nöfn þessara
manna og fyrirtækja fram.“ Erlendir fréttamenn spyrja alltaf sömu
spurningar: Hvaðan kemur allt þetta fé Íslendinga? Síðan hrista þeir
höfuðið. Þarna eiga þeir að vita betur. Þeir þyrfti einungis að skoða
aðrar fréttir á síðum dagblaða sinna til að fá svarið – og sjá að yfir-
tökur Íslendinga eru ævinlega í samvinnu við stóra og þekkta banka
í Evrópu, eins og Bank of Scotland, HBOS, Barclays og Deutsche
Bank, svo nokkrir séu nefndir. Bankarnir fjármagna þessi viðskipti,
„ausa í Íslendingana fé“, eins og einhver orðaði það. Annað fjármagn
til kaupanna kemur úr eigin vasa fjárfesta, þótt það sé að vísu oft
líka lánsfé.
VEÐ ERLENDU BANKANNA liggja langoftast einungis í hluta-
bréfunum sjálfum. Þeir eru ekki með „belti, axlabönd og fallhlíf“ sem
tryggingar þegar svo háar fjárhæðir eru lánaðar, eins og bankarnir
eru með þegar þeir lána okkur smælingjunum. En á mannamáli
þýðir þetta, að það eru erlendu bankarnir sem taka mesta áhættu
af útrás „ungu ljónanna“ frá Íslandi sem og fjárfestarnir sjálfir, þ.e.
ljónin sjálf. Þetta er ekkert nýtt, svona hefur þetta alltaf verið í hluta-
bréfaviðskiptum. Ef allt fer til fjandans eru það fjárfestarnir sjálfir og
bankarnir sem tapa. Þó það nú væri, það eru þeir sem taka áhætt-
una. Íslenska þjóðin tapar ekki nema óbeint. Það væri þá einna helst
í formi þess að íslensku fyrirtækin í útrásinni greiða hér skatta og
skyldur, arðgreiðslurnar að utan „koma heim“ sem og ávinningurinn
af hækkandi gengi bréfanna sem að lokum þýðir væntanlega sölu-
hagnað. Ennfremur myndu íslensku bankarnir missa spón úr aski
sínum vegna lána, þjónustu og ráðgjöf.
ÞAÐ FER HINS VEGAR ekki á milli mála að það er mikil viður-
kenning fyrir íslensku kaupsýslumennina hvað stóru, erlendu bank-
arnir hafa mikla trú á viðskiptahugmyndum þeirra – sem og þeim
sjálfum. Það lánar enginn banki manni 30 til 100 milljarða án þess að
trúa á fjárfestingu hans og treysta honum prívat og persónulega.
NÝLEGA LAS ÉG grein í Financial Times þar sem því var
haldið fram að sumum úti þættu Íslendingar svolítið barnalegir í
vinnubrögðum og sýndu ekki nægilega þolinmæði
við samningaborðið. Það sæist langar leiðir á þeim
að þeir ætluðu sér að kaupa og yfirtaka viðkomandi
fyrirtæki, nánast hvað sem það kostaði. Þeir yrðu
trúverðugari ef þeir sýndu að þeir gætu einhvern tíma
gengið frá samningaborði án samnings.
FINANCIAL TIMES velti því sömuleiðis upp
hvort íslensku fjárfestarnir væru jafn snjallir við að
reka fyrirtækin og að kaupa þau. Það væri sitthvað
að vera snjall í að reka stórt fyrirtæki með hagnaði
og sýna alla þá stjórnkænsku sem til þess þyrfti eða
vera snillingur í að kaupa fyrirtæki. Þetta er skemmtileg hugsun. Það
verður t.d. mjög fróðlegt að sjá hvernig Jóni Ásgeiri tekst að snúa
rekstrinum við hjá Magasin du Nord sem tilkynnti einmitt í síðustu
viku að fyrirtækið hefði tapað 3,4 milljörðum kr. á síðasta rekstrarári
sem lauk 28. febrúar sl. og að tapið hefði tvöfaldast frá árinu áður.
Auðvitað var tapið eitthvað sem íslensku fjárfestarnir vissu um
þegar þeir keyptu fyrirtækið. En Baugur á greinilega mikið verk fyrir
höndum í Kaupmannahöfn.
GALDURINN Á BAK við allar fjárfestingar er að kaupa eitthvað
sem mun bera sig. Þess vegna er talað um v/h hlutfall, þ.e. verðmæti
fyrirtækis deilt með hagnaði þess. Þetta hlutfall merkir hversu mörg
ár hagnaðurinn er að greiða upp fjárfestinguna. Sumir gefa sér 10 ár
til þess, aðrir 20 eða 25. En það sem skiptir öllu máli; það er hagn-
aðurinn af fjárfestingunni sem greiðir hana upp að lokum. Það er
svarið við hinni þrálátu spurningu erlendra fréttamanna: Hvernig
fara þeir að því að kaupa öll þessi fyrirtæki?
EN ER PARTÝIÐ BÚIÐ? Er útrásinni að ljúka? Svarið er einfalt.
Ekki ef íslensku fjárfestarnir eru jafn snjallir við að reka fyrirtækin
og að kaupa þau. Þá verður „veislunni margt í“ áfram.
Jón G. Hauksson
RITSTJÓRNARGREIN
ER ÚTRÁSINNI AÐ LJÚKA?
„Veislan getur ekki haldið áfram“
Er partýið búið?
Ekki ef íslensku
fjárfestarnir
eru jafn snjallir
við að reka
fyrirtækin og að
kaupa þau.