Tímarit Máls og menningar - 01.03.1957, Side 79

I'RA UNGVEKJALANDl
arnar, sem þá hófust, stóðu til 4. nóv-
ember. Við ætlum ekki að fara út í
einstök atriði, en við ætlum að leggja
fyrir yður sannanir studdar ljósmynd-
um.
Hinn 24. okt. tók Imre Nagy við
stjórnarforustu. En stjórn hans reynd-
ist máttlaus gagnvart sívaxandi þunga
gagnbyltingarsinna. Stjórnin breytt-
ist að samsetningu með hverjum degi
og færðist æ meir til hægri, og flokk-
arnir, sem spruttu upp eins og gorkúl-
ur, oft flokkar og flokksbrot kapítal-
ista, sem ekki höfðu neitt eða neinn á
bak við sig, kröfðust sæta í ríkis-
stjórninni án nokkurra kosninga.
Sovétherdeildirnar hurfu að beiðni
Nagys aftur til bækistöðva sinna, og
hann varð við öllum hinum fráleitu
kröfum í þeirri von, að með því að
birta nöfn hægri mannanna í stjórn-
inni, mundi hann binda endi á blóð-
baðið, sem hann hafði ekki megnað
að stöðva með lögreglu sinni, af því
að hann hafði ekkert lögreglulið. En
von hans rættist ekki, og þrátt fyrir
endurtekin ávörp hans í útvarpi var
haldið áfram að myrða frj álslynt fólk,
karla og konur, hundruðum saman í
Búdapest og úti á landi, og sumstaðar
var hvatt til fjöldamorða á gyðingum.
Nokkur hundruð manna, er biðu af-
töku, eiga síðari ihlutun sovéther-
sveita líf sitt að launa.
Aðstaða Imre Nagy og stjórnar
hans varð vonlaus. Jafnvel sjálfur for-
setinn var í lífshættu, því að þinghús-
varðliðið var samselt af fjörutíu fyrr-
verandi liðsforingjum undir stjórn
Lajos Keresztes-Fischers lautinants,
fyrrum persónulegs aðstoðarforingja
Hortys.
Eftir 26. október töldu ráðherrar
kommúnista sér ekki óhætt að sofa
heima hjá sér, því að kommúnistar
voru drepnir eða numdir brott af
gagnbyltingarsinnum. Þann 2. nóv-
ember spurðu Imre Nagy og Géza
Losonczy júgóslavneska sendiherr-
ann, hvort þeir mættu vænta hælis hjá
honum, ef þeir yrðu fyrir ofsóknuin
af hægrimönnum, en um slíkt hefðu
Jjeir aldrei beðið, ef þeir hefðu talið
sig hafa styrk til að binda enda á
ógnaröldina. Aðrir meðlimir Nagy-
stjórnarinnar héldu burt úr Búdapest
undir forustu Janos Kadars og tóku
þá ákvörðun að biðja um aðstoð
sovéthersveita, áður en ógnaröld
gagnbyltingarinnar breiddist út um
landið, áður en Ungverjaland yrði
miðstöð fyrir Jjjóðrembing og landa-
kröfur, er mundu tefla heimsfriðnum
í hættu.
Okkur virðast staðreyndirnar ótví-
ræðar. I því skyni að afmá aljjýðu-
lýðræðið hagnýtti gagnbyltingin sér
lýðræðishreyfingu þjóðarinnar, er
hafði hafizt handa um að binda endi
á lögleysur Rakósí-Gerö-klíkunnar.
Það var íhlutun sovéthersveitanna,
sem hindraði sigur gagnbyltingarinn-
ar.
Við höfum fram að þessu rætt um
69