Tímarit Máls og menningar - 01.03.1957, Page 90

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Nagasaki, spreytt sig á forrai sonnettunnar
eða hugarflugið látið ráða ferðinni. Þrátt
fyrir þann breytileik ber bókin sérstakan
sterkan persónuleik. D. V.
Ordforrádet i de eldste norske
höndskrifter til ca. 1250
Utgitt av Gammelnorsk ordboksverk
ved Anne Holtsmark pá grunnlag
av materiale samlet av Hilding Ce-
lander, H. B. Goodwin og Johan
Götlind.
Det Norske Videnskaps-Akademi
i Oslo, 1955.
etta er fullkomin orðabók yfir eina
tylft fornnorskra handrita og nokkur
norsk fornbréf frá um 1100 fram um miðja
13. öld, ætluð vísindamönnum, og er það
slíkum mönnum mikið hagræði að hafa
saman komið á einn stað slíkt fullkomið
safn allra orða sem koma fyrir í ákveðnum
handritum, með öllum mismunandi rithátt-
um þeirra. En útgáfa þessi mun hugsuð
sem bráðabirgðaúrlausn, unz útgáfa hefst
á fullkomnari (réttnefndri) fomnorskri
orðabók sem verið er að vinna að nú í
Ósló. Þegar viðaukabindið við orðabók
Fritzners kemur, verður þar að finna
fjölda orða úr fomum norrænum ritum
sem ekki hafa komizt í orðabækur fyrri.
Ásamt orðabók Fritzners sjálfri og orða-
safni Ludvig Larssons (Ordförrádet i de
aldsta islandska h&ndskriftema, Lund
1891) verður þá komið allrækilegt orða-
safn úr fornum norrænum ritum. — For-
saga þessa orðasafns þeirra Norðmannanna
er dálítið skrýtin. Byrjað var á verkinu
1907, en árangurinn sést nú fyrst eftir nær
hálfa öld, því að það lá niðri um áratugi.
Þá sögu rekur útgefandinn, Anne Holts-
mark, í formála ritsins, en hún er að góðu
kunn meðal fræðimanna á norræn fræði;
hefur meðal annars skrifað rækilega um
hina svokölluðu fyrstu málfræðiritgerS í
einu handriti Snorra-Eddu. En sú ritgerð
er lýsing á framburði íslenzkrar tungu um
miðja tólftu öld, afburða snjöll á sínum
tíma. — Nokkrir misræmisgallar munu
vera á þessari orðabók, svo sem von er;
margir hafa um vélt, en almennt munu
þeir ekki koma að sök, nema þá helzt sá
að ekki verður treyst millitilvísunum sam-
setningarliða; þær vantar víða. Þó mun
þetta reynast næsta nauðsynleg bók öllum
sem fást við rannsóknir á íslenzku máli.
Arni BöSvarsson.
Vilhjálmur jrá Skáholti:
BlóS og vín
NÝ ljóðabók eftir Vilhjálm frá Skáholti
vekur alltaf forvitni mína, og ég hef
ekki enn orðið fyrir vonbrigðum af þessu
gáfaða skáldi sem af djúpri íhygli yrkir um
mannlegar ástríður, mannleger vonir og
veikleika og týnir aldrei sjálfum sér í voli
eða bölsýni en heldur sínum hlut með full-
kominni karlmennsku og hvetur aðra til
þess:
Sæktu þín gull, þótt allir árar heims
í eldi og blóði komi þér í móti
og kvöl og pínu hels og vítis hóti.
Þannig skorar hann á þjóð sína að halda
vöku sinni yfir tungu og landi. Og það þó
liann kenni þar menn sem „gullið rautt ...
rænir hjarta ...“ og aðra sem eru „sem
skelfdur fangi á flótta“.
I safni þessu eru 35 Ijóð og yrkisefnin
fjölbreytileg. Þau eiga það sammerkt, þó
misjöfn kunni að vera, að þau eru öll fáguð
og vel ort. Væri fróðlegt að gera þeim betri
skil en hér er gert, en þetta verður að nægja
sem örlítil ábending á þessa hugstæðu bók.
Hd. St.
30