Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Side 49

„STÖKKIÐ MIKLA“ í KÍNA
1 nágrenni Pekings hefur löngum verið mikil flóðahætta. Jung-ding fljólið,
sem fellur um sléttuna, er álika illræmt og Gula fljótið. Síðustu 30 árin hefur
fljctið sjö sinnum brotið flóðgarðana og flætt yfir landið, breytt miklum
hluta sléttunnar í stöðuvatn og valdið óskaplegu tjóni. Eitt brýnasta verkefnið
á þessum slóðum var að beizla þetta fljót, og það var fundið ráð til þess. Það
er gert með því að reisa mikla stíflugarða í aðstreymiskvíslum þess, sem koma
úr fjöllunum norður af Peking, og hafa þannig hömlur á vatninu með því að
safna því í stóra „geyina", sem geta tekið við firna miklu magni. Stíflugarður-
inn, sem hér um ræðir, er í einu þessara fljóta, sem æðir þarna fram úr fjöll-
unum með miklum ofsa í vatnavöxtum, einni af hættulegustu kvíslunum á
þessum slóðum. Garðurinn er 617 metra langur og 30 metrar á hæð. Þarna
myndast tilbúið stöðuvatn, „geymir", sem getur tekið við 66 miljónum rúm-
metra vatns og nægir til áveitu á 20 þúsund hektara lands.
Samkvæmt öllum venjulegum áætlunum hefði þurft nokkur ár til þess að
ljúka þessu mannvirki. En það þurfti að vera tilbúið í tæka tíð til þess að
koma að notum í sumar. Það var ákveðið að ljúka verkinu á fimm mánuðum.
Ég sá menn vera að vinna þarna, og það var fátæklegur vélakostur, sem þeir
höfðu yfir að ráða. Mestöll vinnan var sjálfboðaliðsvinna, flestir komu frá
Peking, en einnig margir úr héruðunum í grenndinni, úr sveitum og borgum.
Flestir unnu þarna nokkra daga, sumir aðeins einn dag. Alls komu þarna 400
þúsund sjálfboðaliðar, og mér var sagt að einn daginn hefðu 100 þúsund
manns unnið þarna í einu, og vinnan samt gengið vel og skipulega. Þarna voru
menn af ölluni stigum þjóðfélagsins, auk verkamanna, bænda og handverks-
manna voru þar háskólakennarar, rithöfundar, listainenn og stjórnmálamenn,
meðal þeirra sjálfur forsætisráðherrann, Sjú-En-læ. — Stúdentar og skólafólk
í Peking átti þarna mörg dagsverk. Það tókst að ljúka verkinu í tæka tíð.
Kínverjar sögðu mér oft, að forsendan fyrir því, að allar þessar miklu
framkvæmdir og tilraunir sem nú er verið að gera gætu tekizt, væri hinn and-
legi styrkur fólksins sjálfs, kunnátta þess og skilningur, þjóðfélagsþroski og
siðferðisstyrkur. Þessvegna yrði að setja hina menningarlegu og hugmynda-
legu baráttu ofar öllu eins og sakir standa. Ég hef áður minnzt á herferðina
til þess að kenna öllum Kínverjum að lesa og skrifa, baráttuna fyrir því að öll
þjóðin geti notið barnaskólamenntunar og þá miklu áherzlu, sem lögð er á
að koma upp hverskonar framhaldsskólum og æðri menntastofnunum, auk
margskonar skóla utan ríkisskólakerfisins, alþýðuskóla, tækniskóla og flokks-
skóla. En þeir láta sér ekki nægja menntunina eina saman, þeir telja að lífs-
skoðanir manna og hugarfar allt skipti ekki minna máli. Þeir leggja ofurkapp
39