Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Blaðsíða 66

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
hafa menn skeylt útlendum og ótæk-
um endingum aftan við karlanöfnin.
Stúlkur hafa verið skírðar Bjarnínur,
Björnasínur og Björnínur og öðrum
hræöilegum nöfnum. Utbreiðsla
kvenmannsnafna, sem enda á -ína, er
eitthvert hryggilegasta dæmi um
slævSa málkennd íslendinga á síSari
öldum. Eftirtalin dæmi um kven-
mannsnöfn, sem eru samstofna karla-
nöfnum, gætu oröiö fólki leiSarvísir
um nafngiftir. Rétt er, aö stúlka sé
látin heita eftir Bergi og kölluS
Björg, en Bergína er ótækt nafn. Eftir
Þorkeli heitir mær Þorkatla, en
hvorki Þorkelsína né Þorkelína; eftir
Þorleifi heitir Þorleij, en ekki Þorleif-
ína.
Stundum hafa kvennanöfn veriS
dregin af karlanöfnum á þann veg,
aö endingunni -íöa hefur veriö skeytt
aftan viS. Þannig er til ónefniö Odd-
íöa, en réttara heföi veriS og fremur
aS venjum íslenzkrar tungu aö nota
nafniö Odda, samanber þaS, sem
sagt var um nafniö Þórodda hér aö
framan.
Þegar piltar hafa veriö látnir heita
í höfuöiS á konum, hefur stundum
veriS gripiö til þess óyndisúrræöis
aö hnýta endingunum -ínus og -íus
aftan viS nafn konunnar. Svo eru
mynduS nöfnin Sesselíus af Sesselja
og Katarínus af Katrín. Slík nöfn
eiga engan rétt á sér. í rauninni eiga
menn öröugt meS aS skilja, aö ekki
er hægt aö mynda kvennanöfn eftir
öllum karlanöfnum, né karlanöfn eft-
ir öllum kvennanöfnum. Þetta á þó
sérstaklega viö um þau nöfn, sem eru
ekki af norrænum stofni.
8
A síöustu áratugum hefur rnjög
tekiS aö gæta nafna, sem eru útlendar
afbakanir á íslenzkum eöa norrænum
nöfnum. Eftirfarandi dæini gefa dá-
góöa hugmynd um, hvaö ég á viö.
Nú eru drengir skíröir FriSbert, Her-
vald, Hólm, Hólmfred, Thorvald og
Thorberg, þótt hvert mannsbarn viti,
aö íslenzkar myndir þessara nafna
séu FriSbjarlur, Hervaldur, Hólmur,
HólmfreSur, Þorvaldur og Þorberg-
ur. Slíkar afmyndanir hljóta allir aS
fordæma.
Afbakanir þessar eru stundum
harla langsóttar. Nú tíökast hér þrjú
nöfn, sem borizt hafa hingaö eftir
dönskum leiöum austan úr Rússlandi.
Nöfn þessi eru Rúrik, sem er gerzk af-
bökun norræna nafnsins Hrœrekur,
Olga, sem er rússneska mynd nafnsins
Helga (Rússar eiga víst erfitt meS aS
bera fram h og sleppa því oft), og
Nikolaj, sem er Nikulás aö íslenzkri
venju. Og enn mætti bæta viS fjóröa
nafninu: Sonja er rússneskt gælunafn
á Sojjíu. NafnaauSur vor er sannar-
lega of mikill og góSur til þess, aö
vér þurfum aö seilast eftir dönskum
tökunöfnum úr rússnesku, og ekki
sízt þar sem hér er um aS ræSa nöfn,
56