Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Blaðsíða 60

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Blaðsíða 60
TIMARIT MALS OG MENNINGAR ur, Kristfúinur, Kristgeir, Kristleijur, Kristmundur og Kristvarður saman við heiðnu nöfnin Þorbergur, Þor- björn, Þorbrandur, Þorfinrmr, I*or- geir, Þorleijur, Þormundur og Þor- varður. Mörg hinna kristnu blendings- nafna fara prýðilega í íslenzku, en þó niun flestum þykja heiðnu nöfnin miklum mun fegurri, enda hafa þau ávallt notið meiri vinsælda. En síðar urðu mynduð ný nöfn af tökunöfn- um, svo sem af nafninu Jón. Einna elzt slíkra nafna er Jóngeir, sem kem- ur fyrir á 14. öld, en miklu síðar urðu til nöfnin Sigurjón og Aðaljón. Á öldunum fyrir siðaskiptin síðari slæddust hingað nokkur nöfn frá Þýzkalandi, svo sem Aðalbrandur á 13. öld og Hermann á 14. öld. Dönsk nöfn bárust hingað einkum eftir siða- skipti, og undanfarnar aldir hafa Is- lendingar þegið fjölda nafna frá herraþjóð sinni. Þótt mér þyki ekki girnilegt að rekja þá raunasögu, lang- ar mig til að minnast á eitt slíkt nafn. Nafnið Kristján kemur fyrir í Noregi um 1300, en fyrsti maðurinn, sem mér er kunnugt um, að borið hafi það hérlendis, var Kristján prestur á Helgafelli. Hans er getið í skjali frá lokum 16. aldar. Nú má vel vera, að Kristján þessi hafi verið útlendur, enda varð nafn þetla ekki algengt fyrr en alllöngu síðar. Ástæðan til þess, að svo margir íslendingar völdu börnum sínum þetta nafn, er svo al- kunn, að naumast þarf að geta henn- ar. Vinsældir nafnsins stöfuðu frá dönsku konungsættinni. Það virðist litlu máli hafa skipt, hverjir vand- ræðamenn sumir Kristjánar Dana- konungar voru og óþarfir íslending- um; síðan á 17. öld hefur Kristjánum farið sífjölgandi hér á landi. 5 Þótt mér hafi orðið tíðrætt um út- lend tökunöfn, ber ekki að skilja það svo, að þau séu að sama skapi mikil- vægur þáttur í sögu íslenzkra nafna. Ilinn forni nafnaforði þjóðarinnar hefur ávallt verið miklu meira not- aður en útlendu nöfnin. Árið 1703 var tekið saman fyrsta almenna manntal á íslandi. Úr manntalinu hefur aldrei verið unnið til hlítar, en við lauslegan lestur þess hlýtur oss að finnast mikið til þess koma, hve forn og smekkleg flest nöfnin eru og nafnaskrípi tiltölulega fá. Þá voru enn notuð mörg nöfn, sem síðan hafa orðið sjaldgæf eða horfið gersam- lega. Nú munu þeir ekki vera margir, sem heita eftirtöldum nöfnum, sem koma fyrir í manntalinu frá 1703: Jódís, Þóreljur, Hlaðgerður, Húni, Þórarna, Sólvör, Arnoddi, Húnbjörn, Skœringur, Núpur, Freygerður, Nannvör, Hergerður, Hallótta, Hún- björg, Þóráljur, lðbjörg, Uljdís, Steinríður, Ljótunn, Steinný. En manntalið sýnir einnig útlend 50
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.