Tímarit Máls og menningar

Volume

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1959, Page 103

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1959, Page 103
PASTERNAK OG SÍVAGÓ kemur að því er virðist algerlega á óvart, þ. e. a. s. ef við höfum tekið hinar fyrri yfirlýsingar hátíðlega. En það er ef til vill ekki nauðsynlegt. Deutscher hefur sýnt með miklum lík- um fram á að hugsanir og skoðanir Sívagós eru spegilmynd af hugsunum og skoðunum Pasternaks, og raunar er hið sama að segja um flestar per- sónurnar, ef persónur skyldi kalla. Byltingarsinnarnir eru algerir skugg- ar í sögunni, og það er mjög sjald- gæft að nokkur tilraun sé gerð til að sýna spil beggja hinna andstæðu afla. Þær tilraunir eru að minnsta kosti lítt sannfærandi. Það má geta þess snöggvast að hér er hinn mikli munur á Pasternak og Dostojevski, sem aldrei múlbatt hugmyndalega and- stæðinga sína. Þessvegna er ekki fjarri lagi að segja að það sé aðallega ein persóna í Sívagó lœhú: Paster- nak sjálfur. Þessi persóna hefur frá byrjun ekki sérlega vinveitta afstöðu gagnvart byltingarstarfi verkalýðsins. Dæmi um það er frásögn af litlu at- viki úr uppreisninni 1905: misheppn- uð kröfuganga sem stjórnin hælir niður með herafli. Frásögnin her skrítilegan vott um j)á samúð með hyltingunni 1905 sem höfundur til- einkar sjálfum sér og hetju sinni: kröfugangan virðist frekar vera gerð til gamans en í alvöru, orsakir henn- ar eru óskýrðar, og það andar heldur köldu til forgöngumanna hennar sem \ irðast helzt hinir afkáralegustu kák- arar. Þetta er samskonar frásögn af kröfugöngu eða verkfalli sem hægt er að lesa í hvaða borgaralegu málgagni sem er hvenær og hvar sem er. Deutscher talar um ])á tvöfeldni sem kemur fram í óvilja Sívagós að ])jóna sem læknir í her skæruliðanna, enda þótt hann fyndi ekkert athuga- vert við að þjóna í her keisarans. At- hugum nánar þetta atriði: Einn af mestu erfiðleikum sovétstjórnarinn- ar fyrst eftir byltinguna stafaði ein- mitt af skorti á sérmenntuðum mann- afla, vegna þess einkum að borgara- legir menntamenn brugðust. Sívagó dæmir reyndar hart slíka starfsbræð- ur sína (í kaflanum Viðdvöl í Moskvu.) En litlu síðar, þegar Sívagó- fjölskyldan er komin til Varikínó, eru þióðhollusta hans og mannkærleikur komin á það stig að hann getur skrif- að með ágætri samvizku í dasbók sína: „Ég hef ekki í hámælum að ég sé læknir, vegna Joess að ég vil ekki skerða Jrelsi mitt.“ Þann sama vetu*-, sem er veturinn 1918—1919, þegar Rússland logar í borgarastyrjöld, skrifar Sívagó enn i dagbók sína: „Við ræðum sífellt um list.“ Meðan Rómaborg hrann ... En andúðin á byltingunni kemur ekki aðeins fram óbeint í háttalagi Sívagós; það skortir ekki opinskáa dóma um liana. Litum á nokkra slíka dóma. Gegn byltingu í sjálfri sér: „Áður var ég mjög [sicl byltingar- sirnaður, en nú held ég að ekkert geti 293
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue: 3. tölublað (01.12.1959)
https://timarit.is/issue/380827

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.

3. tölublað (01.12.1959)

Actions: