Tímarit Máls og menningar - 01.09.1973, Blaðsíða 35

Mennt er máttur
og tónskáld. Hann átti eftir að verða alþingismaður, ráðherra og bankastjóri.
Heimili hans var eitt af fremstu músíkheimilum Reykjavíkur. En heldra
fólkið gat aldrei gleymt fortíð hans. „En forhenværende Skomager,“ sagði
frú Alfheiður Briem og gretti sig. En grettan sú var lítil, borin saman við
grettuna miklu, þegar amtmannsfrúin á 56. ári síns ekkjudóms frétti, að
sonardóttir hennar væri gift syni Gvendar frá Helgastöðum.
Frú Jensen var vitur kona. Til þess að spara sér tuttugu krónur á mánuði
hafði hún enga afgreiðslustúlku í brauðbúðinni. Þess vegna var alltaf opið úr
búðinni inn í stássstofuna eða eldhúsið, svo að frúin gæti fylgzt með, ef ein-
hver kæmi. Þetta jók aðsókn að brauðsölubúðinni, því um leið og blessaðir
fátæklingarnir komu að kaupa eitt tíuaura súrbrauð gátu þeir augum litið
stásstofudýrðina hjá frú Jensen. Frú Jensen var stórvitur. 011 Reykjavík vissi,
að Jensen var upp á kvenhöndina, sem kallað er. Hann hefði þegið að fá að
klappa og strjúka fallegri vinnukonu. En margt alvarlegt getur hlotizt út af
svo saklausri byrjun. Frú Jensen sá við því. Vinnukona hennar var, eftir út-
litinu að dæma, að minnsta kosti tveggja karlmanna maki og auk þess næstum
alskeggjuð. Ég á erfitt með að hugsa mér þá konu öðru vísi en sem ræðara á
móti fílefldum karlmönnum. Hún var áreiðanlega ekki á sömu línu og Gudda
fimmpund eða Stella Briem, sem ást og tilbeiðsla Kristjáns Albertssonar hefur
gert ódauðlegar. Hefði Jensen gert minnstu tilraun til að kyssa hana, hefði
hún samstundis slegið hann í rot. Það var algerlega útilokað, að „ósköpin“,
sem skeðu í Skálholtskoti, gætu skeð á heimili Jensenshjónanna. En frú Guð-
ríður í Skálholtskoti hafði vit á að læra af reynslunni. Eftir að „ósköpin“
skeðu, hafði hún eingöngu gamlar og ljótar vinnukonur og borgaði þeim
miklu hærra kaup en almennt gerðist.
Fröken Kristín var bezta vinkona háyfirdómarafrúarinnar og þóttist þar
af leiðandi eiga það mikið undir sér, að ekki gæti komið til mála, að nokkur
maður dirfðist að neita henni um annan eins smágreiða og að lána henni
fáein kökuform. En fröken Kristínu voru takmörk sett, eins og okkur öllum.
Hún hafði mjög óljósar hugmyndir um, að tilveran hefur einnig sínar fjár-
hagslegu hliðar, en þær hliðar þekkti frú Jensen mætavel. Hún vissi vel,
hverjir keyptu brauð í Jensens-bakaríi og hverjir ekki. Þá þekktu menn ekki
aðeins allt heldrafólkið, heldur einnig allar vinnukonur þess og svo auðvitað
blessuð hörnin, sem komu stundum að kaupa brauð. Frú Jensen vissi, að
háyfirdómarafrúin keypti öll sín brauð hjá Bernhöft, en fröken Kristín öll
sín hjá Friðriksen, sem átti heima í næsta húsi við hana. Þá grunaði engan
Reykvíking, að Friðriksen ætti eftir að verða heimsfrægur fyrir framleiðslu
10 TMM
145