Tímarit Máls og menningar - 01.09.1973, Qupperneq 48

Tímarit Máls og menningar
þjáningar — þá hvað um það? AS lítilsmeta, horfa smáum augum á mótlætiS,
afrekin, kröfurnar, erfiSleikana, stritiS — þaS var þetta sem gerSi menn
mikla! ...
Hann reis á fætur, tók upp dósirnar og fékk sér gráSugur í nefiS; setti síSan
hendurnar aftur fyrir bak og gekk svo snúSugt um gólf aS kertaljósin blöktu
í súgnum... OrSstír! Ágæti! Sigur yfir heiminum og ódauSlegt nafn? Hvers
virSi var hamingja hinna nafnlausu andspænis þessu takmarki? AS verSa
kunnur, -— þekktur og elskaSur af þjóSum heimsins! ÞvaSriS um eigingirni,
þiS sem ekkert vitiS um sætleik þessa draums, þessarar þrár! Síngjarnt er
allt frábært, svo framarlega sem það þjáist. Ó, aS þiS mættuS sjálfir sjá, þiS
köllunarlausu, þiS sem eigiS svo miklu léttari daga á jörSinni! Og metnaSar-
girnin hrópar: A þá öll þjáningin aS verSa til einskis? Mikinn verSur hún aS
gera mig!...
Nasavængir hans voru þandir og augu hans flöktu ógnandi um herbergiS.
Hægri hönd hans hélt krampataki í uppslög náttsloppsins, en vinstri hnefinn
hékk krepptur niSur meS síSunni. Flögrandi roSi var hlaupinn í guggna vanga
hans, logi sem sjálfshyggja listamannsins hafSi kveikt, þessi ástríSa fyrir
sjálfum sér, sem óslökkvandi brann í djúpi sálar hans. Hann þekkti vel leynda
glóS þessarar ástar. Stundum þurfti hann ekki annaS en líta á hönd sína til aS
fyllast upphafinni viSkvæmni gagnvart sjálfum sér; og hann ákvaS aS í
þjónustu sjálfs sín skyldu notuS vopn, sem list og gáfa höfSu lagt honum upp
í hendur. Hann þurfti þess meS, ekkert var ógöfugt viS þaS — því dýpra en
þessi sjálfshyggja vakti vitundin um þaS, aS hann væri aS fórna sér, brenna
upp í ósíngirni fyrir þjónustu viS eitthvaS háleitt, í rauninni án ávinnings
og af nauSsyn einni saman. Og þessi var metnaSur hans: aS enginn yrSi hon-
um fremri, nema hann hefSi þj áSst meira vegna þessara dýru hnossa.
Enginn!... Hann nam staSar meS hendurnar fyrir augunum og vatt sér út
á hliS, eins og til aS víkja sér undan eSa leggja á flótta. En hann fann þegar
brodd þessarar áleitnu hugsunar í hjarta sínu, hugsunarinnar um hinn,
þann bjarta, hann meS farsælu höndina og guSIega eSIisskyniS, hann
þarna í Weimar, manninn, sem hann elskaSi af löngunarfullri fjandúS . .. Og
eins og jafnan fann hann starfiS hefjast í sér á ný, í djúpu eirSarleysi, meS
ákafa og önn. ÞaS kom sem fylgjunautur hugsunarinnar um þaS aS varSveita
og afmarka eigiS eSli og listfengi gagnvart snilli hins... Var hinn þá meiri?
Á hvern hátt og hversvegna? Var þaS fyrir blóSuga þrákelkni, ef hann sigr-
aSi? Mundi uppgjöf hans nokkurn tíma verSa aS harmrænu sjónarspili?
GuS var hann ef til vill — hetja var hann ekki. En þaS var léttara aS vera
158
j