Tímarit Máls og menningar - 01.09.1973, Side 63

Ásatrú og kristindómur
að þegar henni er ekki fullnægt samkvæmt eðlilegri gerð kristinna trúar-
bragða, myndast ýmiskonar villigróður. Þegar menn hætta að leggja leið sína
til jólamessu til að skynja guð í altarislj ósunum sem tákni guðsbarnsins í
Betlehem, þá flýja menn út í kirkjugarð og kveikja ljós á gröfum framlið-
inna. Ósjálfrátt leita menn að táknum hins eilífa. í stað Jesúbarnsins að öðru
leyti kemur sankti Kláus, sem hér á landi er bastarður úr dönskum nissa, ís-
lenzkum jólasveini og amerískum santa. Ár eftir ár hafa íslenzk dagblöð,
haldin broddhorgaralegri eftiröpunaráráttu haft í frammi áróður gegn því,
að bænavikan á undan páskunum væri notuð til að skynja guð í dauða og
upprisu Krists. í staðinn kemur fjalladýrkun, því að þrátt fyrir allt er fjalls-
tindurinn allt framan úr heiðni tákn helgidómsins. Fjalladýrkunin er öðrum
þræði ósjálfráð viðleitni til að láta eitthvað koma í staðinn fyrir þá guðs-
dýrkun, sem vanrækt er. Hvítasunnan var um langt skeið helzta fermingar-
hátíð íslenzku kirkjunnar. Nú hefur þessi hátíð margt sameiginlegt með forn-
grískum orgíum. En víndrykkja og kynmök voru heiðingjunum tákn guð-
dómsins. Það þyrfti engan að undra, þótt þessi tilraun til lífsdýrkunar hér á
landi yrði mönnum einhvern tíma meðvituð Freyjudýrkun með tilheyrandi
kynferðisiðju og fórnum. — Og hvað eiga íslenzk blöð við, þegar þeir menn
eru stöðugt nefndir sóldýrkendur, sem hafa gaman af að vera úti í sólskini,
og veðrabrigði eru sjaldan kölluð annað en dutlungar veðurguðanna, - í
fleirtölu? Raunverulega er þetta feimni við að játa hina gömlu trú á einn
guð sem herra himins og jarðar. - Það má fela slíka trú bak við orðalag
fjölgyðistrúar.
Gegn öllum þessum teiknum um heiðnar tilhneigingar verður ekki sporn-
að með illindum. Mér virðist ég heyra í þessum sundurleitu röddum neyð-
aróp leitandi sálna, sem ef til vill hafa orðið útlægar í andlegu tilliti vegna
þess, að vér kristnir menn höfum sjálfir vanrækt að taka þátt í tilbeiðslu
kristins safnaðar. Það væri verðugt verkefni fyrir trúarsálfræðing að rann-
saka áhrif trúrænnar skynjunar við íslenzkar messur á þessari öld. En jafn-
vel þótt ekki hafi verið unnið að því með vísindalegum aðferðum, vitum
vér um nægilega mörg dæmi úr lífi einstaklinga til þess að geta fullyrt um
gildi hennar. Austfirzkur bóndi sagði mér eitt sinn, að hann hefði riðið til
kirkju á fögrum sunnudegi. Sál hans var sundurtætt og hann skynjaði ekki
annað en myrkur örvæntingar og áhyggju. En um leið og hann kom inn fyrir
þröskuld kirkjunnar, sá prestinn fyrir altarinu og heyrði söfnuðinn syngja,
skynjaði hann allt í einu kærleika guðlegs anda, og hugur hans fylltist nýj-
um krafti og kjarki til að lifa lífinu. Hugsum oss nú, að messufall hefði orð-
173