Tímarit Máls og menningar - 01.06.1978, Blaðsíða 108

límarit Máls og menningar
Þessir gallar eru þó að miklu leyti
bundnir við fyrri hluta bókarinnar. I
síðari hlutanum er frásögnin mun lipr-
ari og margir kaflar eru mjög vel gerð-
ir. Má nefna frásögnina af afdrifum
Don Pedros og veislulýsinguna síðustu
þar sem kímnigáfa höfundar nýmr sín
einna best.
Egill Egilsson ætlar verkinu greini-
lega hlutverk deilurits og hefur tekist
það vonum framar. Hann veltir efninu
fyrir sér út frá ýmsum sjónarmiðum,
persónur eru engar óskamyndir heldur
yfirleitt fullkomlega sannfærandi og lit-
róf ekki aðeins í svörm og hvím. Þannig
beinir sagan ádeilu sinni að öllum jafnt
og sýnir t. a. m. fram á þær inngrónu
karlveldishugmyndir sem einnig bærast
meðal sósíalista þrátt fyrir fagrar kenn-
ingar um jafnrétti allra manna og stöðv-
un arðráns eins á öðmm. Bókin felur i
sér heiðarlegt og undandráttarlaust upp-
gjör gagnvart viðhorfum sem eru rót-
gróin meðal karlmanna okkar tíma,
hvort sem okkur líkar bemr eða verr.
Ungi maðurinn Þorlákur í frumsmíð
Hafliða Vilhelmssonar3 er ósnortinn af
námsmannauppreisnum og viðhorf hans
til kvenna em öll með gamla laginu.
Hann er nýútskrifaður stúdent sem flyst
einn í gamalt hús í Vesmrbænum til að
verða frjáls.
Framundan beið hans nýtt líf með
frelsi, hamingju og vonandi kvenna-
far. (6)
Þessu „frelsi" er ógnað úr öllum átmm.
Happdrættisvinningurinn sem var for-
senda þess („frelsi er peningar" 12)
3 Hafliði Vilhelmsson: Leið tólf
Hlemmur-Fell. Örn og Örlygur.
Reykjavík 1977.
er á þromm fyrr en varir og Þorlákur
þarf að fara að vinna. I vinnunni kynn-
ist hann stúlku sem hremmir hann, eða
þau hvort annað, en þar með er fjöl-
skrúðugt kvennafar úr sögunni. Aðeins
einu sinni gerir Þorlákur uppreisn sem
endar á hlálegan hátt, og í sögulok flytj-
ast þau bæði úr sjálfu virki frelsisins
„í einhvern varpkassann í Breiðholt-
inu“.
Sögusviðið hlýmr að teljast fremur
nýstárlegt, Reykjavík nútímans, strætis-
vagnar og vinnustaðir, öldurhús þar sem
unglingar venja komur sínar. Um þetta
umhverfi reikar Þorlákur og við kynn-
umst því með augum hans.
Eins og e. t. v. kemur fram af endur-
sögninni hér að framan beinist boðskap-
ur sögunnar gegn lífsþægindakapp-
hlaupi og byggingabjástri sem ungu
fólki er þröngvað út í. Megingalli sög-
unnar er þverbresmr í lýsingu Þorláks
sjálfs.
Þorlákur er venjulegur hálfviti sem
hugsar upp úr leiðurum Morgunblaðs-
ins ómelmm, er gersamlega sinnulaus
gagnvart umhverfi sínu, jafnvel því sem
varðar hann beinlínis sjálfan eins og
húsafriðun, og uppfullur af fordómum.
En samfara því að þessir þættir í fari
hans eru dregnir fram notar höfundur
hann til að koma eigin boðskap á fram-
færi, um lífshamingju við aðrar aðstæð-
ur en ungu fólki standa yfirleitt til
boða. Þorlákur afsannar allt þetta fyrir
höfundi sínum jafnharðan.
Fyrir utan slæman prófarkalesmr er
bókin morandi af ljótum málvillum
sem útgefandi hefði a. m. k. átt að leið-
rétta. Þær eru slys og eiga ekkert skylt
við yfirlýstan vilja höfundar að stefna
að því að líkja eftir mælm máli.
Þ. H.
218