Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Side 87

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Side 87
Um trú og vantrú Reynslan sýnir að þótt menn afsali sér eða glati trúarlegu alvægi, þá hætta þeir ekki fyrir því að lifa og hugsa alvægislega, heldur færist þessi ofuráhersla af guði yfir á eitthvað annað, Þjóðina, Ríkið, Flokkinn, Markaðinn, Eignina, efnahagslegan og félagslegan frama (kondu þér áfram og lengra en aðrir) svo aðeins sé nefnt það afdrifaríkasta úr sögu Vesturlanda á þessari öld. Þessir nýju „guðir“ hafa ekki orðið uppvísir að því að standa framar guði kristinna manna. Þeir krefjast skilyrðislausrar undirgefni ekkert síður en hann án þess að hafa sömu möguleika til að standa við annað meginatriði sáttmálans: loforð um takmarkalausa náð. Enda hafa skellirnir orðið margir, vonbrigðin stór og varla öll kurl komin til grafar enn. Þetta veraldlega alvægi er ekkert minna hjá guðsafneiturum en nafnkristn- um. Andlegir afkomendur hinna róttæku sósíalista og frjálshyggjumanna nítj- ándu aldar, sem andæfðu þrælasiðfræði kirkjunnar með því að predika „guð- dómleik mannsins“ ásamt vísindalegri skynsemi, þeir hafa fallið í þessar gryfjur hver af öðrum. Jafnvel þeir sem virtust róttækastir og sterkastir í sinni guðsaf- neitun gripu trúarímyndir kristninnar traustataki og færðu þær „niðrá jörðina", ekki aðeins himnaríki og helvíti, syndafallið, upprisuna og guðlega forsjón, heldur stukku þeir Stalín, Lenín og Marx léttilega í hlutverk sonarins, föðurins og heilags anda og léku þau af innlifun í hugum milljóna um allan heim um aldarfjórðungsskeið. Þótt þessi skelfmg hafi nú afhjúpast svo rækilega að ekki stendur annað eftir en einskært valdið, og menn hafi dregið af öllu saman margvíslegan lærdóm, þá er ekki þarmeð sagt að pólitísk skurðgoðadýrkun sé úr sögunni. Hún blossar upp alltaf við og við, jafnvel á bestu bæjum. Þegar Mitterand var kjörinn forseti Frakklands á síðastliðnu ári fór til dæmis ekki á milli mála að hinn mikli faðir var í hugum sumra stiginn niðurá meðal syndugra, eða sagt á annan hátt: frummyndin hinn mikli faðir hafði holdgast af Mitterand. Jafnvel hér uppá íslandi gátu kratar í tveim flokkum rifist um það dag eftir dag, að því er best varð séð í fullri alvöru, hvorum bæri birtan frá þessu dýrðarljósi. Má ég þá heldur biðja um Jahve sjálfan. íslenskt alvægi síðustu ára er þó mest af öðrum toga, semsé trúin á ofurmátt hinna svokölluðu lifsgæða, sjálfsafneitun í samkeppnisneyslu, eignasöfnun og stöðustreði með von um öryggið mikla sem hina endanlegu náð. Og hér eru skoðanir óskiftar, þessa afstöðu játa í reynd allar stéttir, allir flokkar, hags- munasamtök launafólks jafnt sem atvinnurekanda, stofnanir ríkisins og þarmeð talin þjóðkirkjan. Hvað sem hún boðar í orði viðurkennir hún á borði „lífs- gæðin“ sem alvægi og kristni sína sem þjónandi smávægi. Kristni íslendinga í 77
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.