Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Qupperneq 99

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Qupperneq 99
Frelsið og sprengjan Hannah Arendt sendi frá sér bók (fyrir nokkrum árum) þar sem ekki var fjallað um það mál. Jú, ekki hefði ég neitt á móti því að ræða styrk og veikleika í sjónarmiðum Arendts á málþingi í London eða yfir kaffibolla 1 Prag. Við stefnum (vonandi) báðir að því. Og tvennt mundi ég þá vilja rökræða við yður. í fyrsta lagi er „hugmyndin" um kommúnisma mótsagnakenndari en þér látið í veðri vaka; hún heldur bæði „alræðis“- og lýðræðisþáttum saman í spennu. Til vitnis um lýðræðisþættina er Vorið í Prag og vissir evrópu-kommúnískir straumar (til dæmis á Spáni og í Ítalíu). í öðru lagi mundi ég sem sagnfræðingur halda því fram að jafnvel bestu heimspekingar einfölduðu um of sögulega viðburði. Þér festið kommúníska sögu eins og hún leggur sig upp á þvottasnúru hugmyndafræðinnar. En hversu áhrifamiklar sem hugmyndir kunna að vera, tengjast þær í raun margvíslegum öðrum þáttum efnislegrar og andlegrar tilveru og allir þessir þættir í sameiningu skapa tiltekinn sögulegan viðburð. Skilningur yðar á hugmynd (eða hugmyndafræði) kommúnismans er fá- gætlega einfaldur: grimmdarfullur illvilji sem stefnir markvisst að því að kæfa öll mannréttindi, hefur alið af sér hemaðarhyggju og hugmyndafræðilega einstefnu og er rekinn áfram til „heimsyfirráða“. Það er ekki erfitt að skilja hvers vegna tékkneskur menntamaður hugsar svona. En jafnvel um Tékkóslóvakíu dettur manni í hug hvort skýringar séu ekki of fræðilegar. Samkvæmt þeim greinargerðum sem ég hef lesið um Vorið í Prag (t.d. Næturfrost í Prag eftir Mlynar) virðast hagnýtari sjónarmið hafa ráðið gerðum sovéska hersins og pólitískra skriffinna Varsjárbandalagsins. Fyrir þeim vakti, í samræmi við boðskap „Brésnef-kenningarinnar", að varðveita hring þjónusturíkja umhverfis sovésku landamærin, með stjórnlist raunsæis- pólitíkur að leiðarljósi: að verja ávinninga síðari heimsstyrjaldarinnar hvað sem það kynni að kosta. Ekki er að efa að þessi aðgerð var síðan fegruð með hefðbundnu málskrúði um samstöðu með „sósíalískum bræðraþjóðum" og alþjóðlegum málstað komm- únismans. En þessi málflutningur kann að skipta litlu og er ef til vill ekki jafn áhrifamikill og þér ætlið. Hvað varðar Tékkóslóvakíu og Afganistan skipti hann miklu minna máli en hagnýtar herfræðilegar og pólitískar vangaveltur, vanga- veltur sem lutu að keppni blokkanna tveggja (með óttann við hernaðarbandalag Bandaríkjanna og Kína sem frekari áhrifavald). 89
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.