Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Side 118

Tímarit Máls og menningar
þróunarferils. Dokúmentið verður að þróast í hverju landi fyrir sig og
takast þar á við leikhúshefðina áðuren fullveðja kvikmyndagerð verði til.
Þróun dokúmentarismans er undirstaðan. Forsendan. Og sá dokú-
mentarismi verður að vera sjálfstæður og engum háður.
Allt er þetta ekki ósvipað því þegar hvert einstakt fóstur í móðurkviði
virðist þurfa að ganga í gegnum lauslega endurtekningu á sögu dýrarík-
isins frá upphafi áðuren það tekur á sig mynd þeirrar skepnu sem það
fæðist til. Þannig vinnur náttúran.
Vitanlega gætum við hugsað okkur að heilbrigðismálaráðuneydð gæfi
út reglugerð í framhaldi af lögum sem réttvalið Alþing vort hefði
samþykkt, svolátandi:
„Héðanífrá skal íslensku þjóðinni fjölga með þeim hætti að börnin geti
foreldra sína, gangi með þá og ali síðan á þartilgerðum fæðingarheimilum
í fyllingu tímans".
Trúlegt að allir gætu orðið sammála um slíkt afbragðsfyrirkomulag.
En þjóðinni mundi ekki fjölga að heldur.
Hliðstæð saga gerðist fyrir um það bil tveim áratugum. Nema hvað
það var menntamálaráðuneytið sem þá skipaði svo fyrir í nafni Aiþingis
að sjónvarp skyldi stofnað til þess að ala af sér foreldri sitt. Orðalagið var
eitthvað á þá leið að sjónvarpið yrði „lyfdstöng fyrir íslenska kvik-
myndagerð."
Og þá voru allir sammála.
Raunar var sá sem hér nú stendur að hrista á sér klikkaðan hausinn,
spáði því aukinheldur þegar framleiðslan svo hófst að sjónvarpið yrði
gjaldþrota innan tveggja áratuga með sama áframhaldi (framleiðslan yrði
óseljanleg). Þessir spádómar byggðust — þvímiður — einvörðungu á
dlfmningu manns fyrir því sem framleidd var í LSD. Og maður fór að
samdaunast fáránleikanum, skrifaði árum saman um dellumak LSD
einsog þetta væri menningarstarfsemi. Og maður skildi það ekki að
hrifning almennings var að hluta til sjálfsvörn hins andlega öreiga á þessu
sviði, gleymdi því sem maður hafði þó í upphafi sagt: að þannig væri
engin forsenda fyrir neinu. Gleymdi því einfaldlega sem maður þó einu-
108