Tímarit Máls og menningar - 01.03.1998, Side 19

Á FJÖLUNUM í HÖFN
danskra stúdenta yfir því, að sumir þessara pokalegu sveitamanna sköruðu
fram úr í námi, hrepptu jafnvel stundum gullmedalíur Hafnarháskóla sem
keppt var um með fræðilegum ritgerðum.
Enn kemur það til, að þó svo íslendingar hefðu verið öldum saman þegnar
Danakonungs, átt sem því svarar Kaupmannahöfn að höfuðborg um langar
stundir, verið þar margir við háskólanám, vísindastörf, lagt stund á ýmsar
iðnir og svo framvegis, sumir komizt jafnvel til mikilla metorða í þjónustu
konungs, þá virðast þeir aldrei á þeim tíma, hvorki háir menn né lágir, hafa
reynzt áhugaverðar persónur á leiksviðsfjölum í Höfn fyrr en í gamanleikn-
um eftir Hertz. Og því er nokkur von að fyki í Hafhar-íslendinga sumarið
1860, þegar kvisaðist að samið hefði verið leikrit þar sem í væri „dónalegur
íslendingur, og allt fært á versta veg“.
Ekki skal sagt, hvort forvígismenn leiklistar hér á landi könnuðust við
Besöget i Köbenhavn, enda þótt þýdd væri dobía af dönskum sviðsverkum.
Persóna með íslenzku svipmóti, sem skákað var ffam í Kaupmannahafnar-
lífinu, Skalholt stúdent, hefði ein sér átt að duga til þess að leikritið yrði sett
hér á svið, persóna nýstárleg leikhúsgestum. En til þess kom aldrei því miður.
Kannski þekktu einhverjir íslenzkir leikhúsmenn verkið þrátt fyrir allt, en
vildu ekki að landar þeirra kynntust dönskum spéskap sem þeim fannst að
bitnaði á þeim sjálfum.
En um þetta verður ekki farið frekari orðum.
V
Sturle Sigurdson Skalholt - nefndur svo í skrá yfir persónur, en ávallt
Skalholt í sjálfu leikritinu - kemur ekki við sögu fyrr en undir lok fyrsta
þáttar. Þá birtist hann á heimili j ústitsráðsins, til þess fenginn að halda Ágústi
til bókar, aga hann og leggja honum hollar lífsreglur. Enginn í fjölskyldunni
þekkti til Skalholts. Háskólaprófessor, gamall vinur jústitsráðsins, mælti með
ráðningu hans, og gerði jústitsráðið sér fyrir fram háar hugmyndir um
mikilvægi þess að fá ungan og dugmikinn menntamann á heimilið, ekki
aðeins Ágústi til gagns og blessunar, heldur hugðist húsbóndinn sjálfur færa
sér í nyt menntun þessa manns, jafnt í heimspeki og raunvísindum sem í
ritmennt, honum þótti sem yngri menn væru vaxnir sér yfir höfuð að
þekkingu, fann einkum sárt til þess að fulltrúi hans á skrifstofunni gæti
hvenær sem honum þóknaðist ert hann með heimspekihrafli. „Slíkt er ótækt,
Poulsen!" segir hann við óðalsbóndann. „Maður verður að fylgjast með
tímanum.“
Skalholt er Garðstúdent (þ.e. til húsa á Regensen) og hafði lokið prófi úr
TMM 1998:1
9