Frjáls verslun - 01.10.2007, Blaðsíða 40

undanfarin ár hafa íslensk fyrirtæki náð góðum árangri í yfirtökum á erlendum fyrirtækjum. Samhliða þessari þróun hafa sprottið upp íslenskir fjárfestingarsjóðir sem hafa það að aðalmarkmiði að kaupa erlend hlutafélög.
Rekstur þessara sjóða hefur gengið mjög vel enda þótt núna séu
nokkrar blikur á lofti.
Yfirtökur íslenskra fyrirtækja hafa hins vegar ekki alltaf verið
jafn árangursríkar og nú. Í upphafi tíunda áratugarins stóðu
íslensk sjávarútvegsfyrirtæki í fjárfestingum erlendis sem voru
síður en svo arðbærar.
Í bók Þórs Sigfússonar1 um Landnám íslenskra fyrirtækja
kemur fram að á þessum tíma hafi Íslendingar átt um 20
skráð fyrirtæki í Rússlandi og voru stóru fisksölufyrirtækin þar
fyrirferðarmest. Næstum öll þessi verkefni lognuðust út af með
einum eða öðrum hætti og Þór telur að tapið hafi numið 2 til 3
milljörðum króna, varlega áætlað.
Núverandi útrás íslenskra fyrirtækja er mjög ólík af ýmsum
ástæðum. Sjávarútvegsfyrirtækin fjárfestu gjarnan í áhættusömum
verkefnum í vanþróuðum löndum, en sjónir íslenskra fyrirtækja
beinast nú að erlendum fyrirtækjum í góðum rekstri á þróuðum
mörkuðum. Þá hefur reynsla og þekking á erlendum mörkuðum
aukist á undanförnum áratug.
Síðast en ekki síst eru ytri skilyrði talsvert ólík. Á fyrstu fimm
árum níunda áratugarins var vaxtastig nokkuð hátt og evrópsk
hlutabréf hækkuðu um 60%. Undanfarin fimm ár hafa vextir
hins vegar verið í sögulegu lágmarki og evrópsk hlutabréf hækkað
um tæp 120%. Það hefur því verið mun hagstæðara að taka lán
til kaupa á erlendum fyrirtækjum.
Í ljósi ólíkra ytri aðstæðna kunna sumir að spyrja sig hvort
íslenskir fjárfestar hafi hin síðari ár verið klókari við að velja
fyrirtæki til að kaupa eða hvort þeir hafi einfaldlega sýnt dug
og þor á meðan aðstæður voru hagstæðar. Það gefur auga leið
að sá sem gengur harðast fram í því að taka lán og kaupa eignir
Kári Sigurðsson, lektor við Háskólann í Reykjavík og hagfræðingur hjá Barclays
Global Investors í London, veltir því fyrir sér hvort íslenskir fjárfestar séu of
bjartsýnir á árangur af erlendum yfirtökum. Eða hvort þeir séu svona klókir að finna
yfirtökutækifæri. Þeir binda miklar vonir við yfirtökur – ólíkt því sem þekkist erlendis.
Er verið að spila á kennitölur fyrirtækjanna?
s t j ó r n u n
texti: kári sigurðsson
Greinarhöfundur Kári Sigurðsson,
lektor við Háskólann í Reykjavík.
ERu ÍSlEnSkiR FjÁRFEStAR
OF BjARtSýniR?
40 F R J Á L S V E R S L U N • 1 0 . T B L . 2 0 0 7
PISTILL:
s s