Frjáls verslun - 01.10.2007, Blaðsíða 51

F R J Á L S V E R S L U N • 1 0 . T B L . 2 0 0 7 51
Lyfið er m.a. notað til krabbameinslækninga, annað hvort á meðan
sjúklingar eru í meðferð eða í kjölfar hennar, einnig fyrir eldra fólk
með lélegt ónæmiskerfi og það hefur verið gefið eyðnisjúklingum.
Með því er hægt að stuðla að fjölgun hvítra blóðkorna sem fækkar
oft stórlega í krabbameinsmeðferðinni. Filgrastim/Neupogen er, að
sögn Björns, selt fyrir um fjóra milljarða bandaríkjadala á ári þannig
að ljóst má vera að eftir verulegum fjármunum er að slægjast á þessu
sviði ef vel tekst til. Þess má og geta að ORF Líftækni er tilbúin með
nokkra aðra vaxtarþætti sem nota má til lyfjaþróunar á næstunni.
- Hvað með önnur markaðssvæði en Kína?
„Við höfum ekki borið niður með lyfjaþáttinn annars staðar en í
Kína fram að þessu en því er ekki að leyna að við horfum til þess
að geta framleitt önnur próteinlyf fyrir markaðinn á Vesturlöndum
og þá ekki síst svokölluð frumlyf sem ekki hafa verið framleidd eða
notuð áður. Áður en að því kemur þurfum við að sýna fram á að
við getum gert þetta, þannig að stóru lyfjafyrirtækin öðlist tiltrú á
okkur.
Við vonumst til að öðlast dýrmæta reynslu í Kína og að út úr
því verkefni komi lyf sem virki ekki verr en þau sem fyrir eru á
markaði, séu mun ódýrari og að uppfylli ströngustu gæðastaðla.
Núna erum við að undirbúa fyrstu tilraunirnar og erum reyndar
byrjaðir á nokkrum þáttum þeirra. Vonandi tekst okkur að ljúka
þessu fyrsta skrefi á næsta ári. Ef allt gengur að óskum ættum við
að geta hafið annan áfanga þessa ferlis á næsta ári og lokið honum
árið 2009. Þá gæti næsti þáttur lyfjaþróunarinnar hafist.
Lyfjaþróun tekur jafnan langan tíma en þar sem umrætt prótein
er vel þekkt þá ætti þetta starf að ganga hraðar fyrir sig en ella,“ segir
Björn. Hann upplýsir að væntanlega muni líða a.m.k. fjögur til sex
ár þar til umrætt lyf verði tilbúið til sölu. Forsendan fyrir því er eftir
sem áður sú að það standist ströngustu prófanir.
Framleiðsla á iðnaðarpróteinum álitlegur kostur
- Hvað með aðrar afurðir eða markaði?
„Þessir þrír markaðir, sem ég gat um hér að framan, eru þeir
sem við leggjum aðaláhersluna á núna. Við erum reiðubúnir
að hefja sölu á próteinum eða vaxtarþáttum fyrir rannsókna-
og þróunarmarkaðinn og það tæki okkur mun skemmri tíma
að komast inn á snyrtivörumarkaðinn en að komast inn á
lyfjamarkaðinn. Að auki höfum við mikinn áhuga á að hefja
framleiðslu á iðnaðarpróteinum. Ef við færum þá leið myndum
við fara í útiræktun á byggi í stórum stíl þar sem ekki er hægt
að framleiða allt sem við þurfum í gróðurhúsum. Þetta er
langtímaverkefni en við höfum verið að prófa okkur áfram
undanfarin ár og álítum möguleikana góða,“ segir Björn, ekki þarf
að fínhreinsa iðnaðarpróteinin eins mikið og prótein sem fara í
lyf eða snyrtivörur. Iðnaðarprótein koma mikið við sögu í hinum
margvíslegasta iðnrekstri í heiminum, má þar nefna prótein sem
notuð eru í pappírsiðnaði, til að bleikja gallabuxur, búa til sápur
og osta.“
o r f l í f t æ k n i
Um ORF Líftækni
ORF Líftækni hf. var stofnað í árslok 2000 af
vísindamönnunum Birni Lárusi Örvar, Einari
Mäntylä og Júlíusi B. Kristinssyni. Nú starfa hjá
fyrirtækinu 19 manns. Í ársbyrjun 2007 flutti
fyrirtækið í nýjar höfuðstöðvar, í Líftæknihúsið að
Keldnaholti í Reykjavík. Þar fer fram öll vinna við
tækniþróun og hreinsun fyrstu afurða fyrirtækisins,
ISOkine™, sem unnar eru úr fræjum byggplantna.
Auk þess hefur fyrirtækið starfrækt gróðurhús að
Reykjum í Ölfusi og á þessu ári var tekið í notkun
fullkomið hátæknigróðurhús, Græna Smiðjan, sem
staðsett er skammt frá Grindavík.
Öll framleiðsla ISOkine™ vaxtarþátta fer fram
í Grænu Smiðjunni. Allt framleiðsluferlið byggir á
mikilli sjálfvirkni. Öllum aðstæðum í gróðurhúsinu
er stýrt af iðntölvum en ræktun plantnanna fer
fram í vatnsrækt á færiböndum. Auk framleiðslu
ISOkine™ vaxtarþátta er hafinn undirbúningur
að því að Græna Smiðjan uppfylli kröfur um
framleiðslu próteina fyrir lyfjaþróun og lyfjagerð.
Sú framleiðsla mun fara fram í hluta hússins. Í
Grindavík er nægan jarðvarma að fá og rafmagn
til lýsingar og stækkunarmöguleikar miklir.
Græna Smiðjan í Grindavík getur því orðið aðsetur
framtíðarlyfjaframleiðslu fyrir heimsmarkað á
próteinlyfjum framleiddum í Orfeus™ kerfinu.
ISOkine vaxtarþættir
Fyrstu afurðir fyrirtækisins eru vaxtarþættir
(growth factors/cytokines) sem framleiddir eru
undir vörumerkinu ISOkine™. Heitið hefur tilvísun
í fræðiheiti vaxtarþáttanna (cytokine) og einsleitni
afurða og gæðastjórnun. ISOkine™ vaxtarþættir
eru notaðir við líf- og læknisfræðirannsóknir þar
sem aflað er grunnþekkingar á boðskiptum fruma,
sérhæfingu þeirra og hagnýtingu til lyfjarannsókna
og lækningameðferða. Helstu notendur ISOkine™
vaxtarþátta um allan heim eru því rannsóknahópar
innan háskóla, rannsóknastofnana, lyfjaþróunar-
aðila og líftæknifyrirtækja sem stunda rannsóknir
er byggja á frumulíffræði. Brösulega hefur
gengið að framleiða marga vaxtarþætti í hinum
hefðbundnu kerfum sem hefur leitt til mjög hás
verðs. ORF hefur nú þegar hátt í eitthundrað
ISOkine™ afurðir á mismunandi stigum
framleiðslu og fer þeim fjölgandi.
(Upplýsingar af heimasíðu fyrirtækisins).