Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 58

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 201558
„bArA Fimm mínúTUr í viðbóT“
a) Hvernig má greina áhrif marka í lýsingum unglinga sem sýna merki um
netávana?
b) Hvernig lýsa unglingar sem sýna merki um netávana samskiptum sínum við
foreldra?
aÐfErÐ
Rannsóknin er byggð á eigindlegri aðferð en slík aðferð er vel til þess fallin að nálgast
viðfangsefnið og markmið rannsóknarinnar, sem er að gefa gleggri mynd af vanda
sem fylgir netávana. Þá er sjónum sérstaklega beint að samskiptum unglinga og for-
eldra vegna hans. Horft er frá sjónarhóli unglinga samkvæmt lýsingu þeirra á afskipt-
um foreldra vegna netnotkunar þeirra. Með eigindlegri aðferð er markmiðið að öðlast
dýpri skilning á lífi fólks og reynslu út frá sjónarhóli þess (Creswell, 2014).
Þátttakendur og framkvæmd
Rannsóknin er byggð á gögnum sem safnað var í íslenskum hluta rannsóknar sem
framkvæmd var árið 2012 í sex Evrópulöndum. Gagnaöflun fyrir rannsóknina var
gerð með leyfi Vísindasiðanefndar (leyfi nr. 11-092) og tók framkvæmdin mið af al-
þjóðlegum samþykktum, svo sem Helsinki-sáttmálanum og tilmælum Alþjóða heil-
brigðisstofnunarinnar um siðfræði og mannhelgi í vísindarannsóknum.
Í samræmi við það markmið rannsóknarinnar að auka vitund um netávana var
lögð áhersla á að heyra viðhorf unglinga sem sýndu merki um netávana. Í því skyni
var foreldrum, skólastjórnendum og námsráðgjöfum í völdum grunnskólum sent bréf
þar sem rannsóknin var kynnt og þau beðin um að hvetja unglinga til þátttöku ef
netnotkun þeirra þótti þess eðlis að um hugsanlegan netávana gæti verið að ræða.
Foreldrar létu vita með skriflegu samþykki sínu um áhuga barna sinna á þátttöku í
rannsókninni. Fagaðilar (sálfræðingar og félagsráðgjafar) létu mögulega viðmælend-
ur taka IAT-prófið (e. screening test) til að staðfesta að þeir uppfylltu skilyrði um þátt-
töku. Á tímabilinu júní 2011 til júní 2012 voru tekin einstaklingsviðtöl við þá viðmæl-
endur sem uppfylltu skilyrði um þátttöku. Í töflu er yfirlit og lýsing á viðmælendum
með gervinöfnum þeirra.
Rannsóknin tók til þrettán unglinga sem sýndu merki um netávana og voru í hópn-
um fjórar stúlkur og níu drengir á aldrinum fjórtán til sautján ára. Viðtalsramminn
sneri almennt að tölvunotkun, hvernig þau komust í kynni við internetið, hvernig þau
nota netið, hvernig þau upplifa áhrif af notkun þess, mörk sem foreldrar setja þeim
vegna netnotkunar og samskipti við foreldra. Þátttakendur voru hvattir til að tjá sig
frjálslega um efnið.