Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Page 89

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 2015 89
BeRGLiNd RóS MaGNúSdóTTiR
MeNNTavíSiNdaSviði HáSkóLa íSLaNdS
Uppeldi og menntun
24. árgangur 1. hefti 2015
Meiri árangur, valfrelsi og ráðdeild?
Samtök atvinnulífsins og Viðskiptaráð. (2014). Stærsta efnahagsmálið:
Sóknarfæri í menntun. Reykjavík: Höfundar. 52 bls.
Samtök atvinnulífsins og Viðskiptaráð Íslands gáfu nýverið út skýrslu um mennta-
mál. Þetta eru áhrifamikil samtök sem eiga aðild að rekstri tveggja af stærstu fram-
haldsskólum landsins, tveimur háskólum og Keili. Samtök sjálfstæðra skóla, sem eru
aðili að Samtökum atvinnulífsins, reka leik- og grunnskóla.
stÆrsta EfnaHagsMáliÐ?
Í formála að skýrslunni kemur fram að samtökin sem standa að útgáfunni telji brýnt að
breyta íslensku menntakerfi til að efla framleiðni og samkeppnishæfni þess og að um-
bætur í menntamálum séu eitt mikilvægasta efnahagsmál komandi ára. Útgefendur
tefla fram „þeim breytingum sem til þess eru fallnar að betrumbæta núverandi kerfi“
(í formála).
Til grundvallar skýrslunni liggur það sjónarmið að meginmarkmið menntunar sé
að þjóna hagkerfinu og atvinnulífinu og það gefið til kynna að aukin menntunarvæð-
ing skili sér í auknum hagvexti. Þetta er umdeilt á hinum akademíska vettvangi (sjá
t.d. Brown, Lauder og Ashton, 2008). Í Evrópu og Bandaríkjunum hefur „fjárfesting“
í menntun ekki skilað því sem áætlað var og mikið atvinnuleysi er meðal háskóla-
menntaðra. Hér á landi hafa tekjur háskólamenntaðra verið langt undir væntingum
og því ljóst að vinnumarkaðurinn metur menntun ekki endilega mikils, sér í lagi ekki
menntun sem tilheyrir hinum kvenlægari arfi (Þorgerður Einarsdóttir, 2000; Þorgerður
Einarsdóttir og Berglind Rós Magnúsdóttir, 2005). Skýrsluhöfundar vilja leysa aukið
atvinnuleysi meðal háskólamenntaðra með því að gera einstaklinga ábyrga fyrir
þessum kerfislæga vanda þar sem „nemendur velji sér námsgreinar með óraunhæfar
væntingar um starfsmöguleika að námi loknu“ (bls. 51).
Nú skal ekki lítið gert úr mikilvægi menntunar en að smætta tilgang hennar nið-
ur í hagvaxtartölur er varasamt því menntun getur ein og sér ekki tryggt sjálfbært
efnahags- og atvinnulíf. Atvinnuleysi hlýst af mun stærri og margbrotnari þáttum en