Reykjalundur - 01.06.1968, Blaðsíða 65

að hækka. Á árunum 1925-30 er dánartalan
hæst, eftir því sem skýrslur sýna. Eftir það tek-
ur hún smám saman að lækka og árið 1947, þeg-
ar fyrsta virka berklalyfið kemur til sögunnar,
streptomycenið, voru dauðsföllin orðin fjórum
sinnum færri en þau höfðu flest verið“.
„Hverju telur þú það mest að þakka, að dán-
artalan hafði farið svona lækkandi áður en lyf
fundust, sem að gagni komu?“
„Þar kemur að sjálfsögðu margt til. Árið 1935
er skipaður berldayfirlæknir í landinu og bein-
línis hafin leit að sýktu fólki. Þetta hefur vafa-
laust ráðið mjög miklu um þá breytingu til batn-
aðar, sem nefnd hefur verið. Þá má nefna batn-
andi afkomu almennings, fullkcmnari röntgen-
skrðanir, síauknar loftbrjóstsaðgerðir og fjölg-
andi skurðaðgerðum með batnandi árangri. Þá
var á þessum árum mjög aukið sjúkrahúsrými
berklasjúklinga, fyrst með Kristneshæli 1927 og
síðar Kópavogshæli og Reykjahæli. Árið 1945
opnar svo S.Í.B.S. Reykjalund. Það var stórfelld
framför í berklamálum okkar. Fram að því höfð-
um við átt í sífelldum erfiðleikum vegna skorts
á sjúkrarými og þess vegna iðulega orðið að út-
skrifa sjúklinga, án þess að þeir raunverulega
væru færir um það. Þá tók Reykjalundur við og
bætti úr brýnni þörf. 1952 kemur svo berklalyfið
isoniacid til notkunar og eftir það fara veikinda-
rg dánartölur hraðlækkandi. En þó að berkla-
veikin sé nú ekki framar sá vágestur, sem hún
- Nei, hann er búinn að fá höfuðvcrk og getur ekki
komið!
var, og þó að ný tilfelli séu oftast viðráðanleg til
lækninga, þá vil ég taka það skýrt fram, að vak-
andi auga þarf að hafa á þessum sjúkdómi enn
um langa framtíð. Það má minnast þess, að ungu
fólki verður það ætíð mikið áfall að verða ó-
vinnufært svo að mánuðum eða jafnvel misser-
um skiptir, þótt batahorfur séu góðar“.
„Hve lengi varst þú yfirlæknir á Vífilsstöð-
um?“
„Við yfirlæknisembættinu tók ég 1. janúar
1939, svo að það urðu 29 ár, sem ég gegndi því“.
„Já, þú hefur starfað í Vífilsstaðahæli í 45 ár.
Mér virðist, að það þurfi óbrotgjarna skapgerð
og mikið sálarþrek til þess að stunda slíkt starf,
einkum eins og það var mörg fyrstu árin. Hvern-
ig má sá styrkur veitast einum manni, jafnvel
þótt hann sé læknir?“
„Þessu er nú ef til vill vandsvarað. Ástandið
var oft alvarlegt, veikindin þungbær meðal sjúkl-
inga cg dauðsföll tíð. En ætíð fengu þó margir
bata. Þegar nokkur jákvæður árangur sést af
starfinu, sættir maður sig við, þótt margt gengi
verr en vonað hafði verið. Svo er annað. Ég
vona að það verði ekki talið raup, þótt ég segi,
að við læknarnir reyndum alltaf að vinna verk
okkar eftir beztu sannfæringu. Það veitir líka
styrk í erfiðleikum. Ég var svo hamingjusamur
að hafa ætíð við hlið mér lækna og hjúkrunarlið,
sem bæði voru mikilhæfir starfskraftar og sam-
vinnan við það ávallt með afbrigðum góð. Hið
sama get ég sagt um annað starfsfólk hælisins.
Ennfremur var mér það mikil stoð, að samvinna
mín við sjúklinga reyndist venjulega hin bezta
og ákjósanlegasta. Oft reyndi þó mikið á þolin-
mæði þeirra, þegar mest var að þeim þrengt -
þegar þriðjungi fleiri sjúklingar voru í hælinu
en til var ætlazt. En svo var það langtímum sam-
an af þeirri bráðu nauðsyn að taka ætíð strax
á móti smitandi sjúklingum, sem þurftu skjótrar
hælisvistar“.
„Mér hefur skilizt, og hef raunar reynslu af
því sjálfur, að þú hafir ekki aðeins verið læknir
sjúklinganna, heldur hafir þú einnig verið eins
konar „sálusorgari“ þeirra“.
REYKJALUNDUR
63