Húnavaka - 01.05.1963, Síða 47

H ÚNAVAKA
45
sækir svo á hug minn. — Sú lausn væri hugstæð og hagkvæm og
veitti nokkurn ávinning móti ósigrinum við kuldann, sem breytti
ákvörðun minni og kom mér að nokkru leyti úr jafnvægi, þótt ég
taki efalaust bezta kostinn að láta skynsemina ráða, en geyma ósk-
hyggjuna um stund.
Til hvers er líka að ræða um óskhyggju eða annað, sem ekki er
hægt að festa hendur á? Þetta virðist þó vera mannleg árátta. Það
er ekki mjög langt síðan, að ég tók kunningja minn upp í bílinn til
mín, og innan skamms vorum við farnir að ræða trúmál af slíkum
ákafa að við gleymdum tímanum. Eg ók löturhægt og skipti niður
við minnstu hvörf í veginn. Við leiðarenda höfðum við þó engar
niðurstöður fengið — því þetta — að festa hönd á því óþekkta, bak
við tjaldið, vantaði. Annar hvor lét þó í ljósi sem sína skoðun, að
til þess hlyti að vera ætlazt að lífinu væri vel lifað, umfram allt af
fullri einurð og hispursleysi.
Svo tóku störfin við, sem frá sjónarmiði bóndans miðast svo mjög
við það að keppast við tímann. Koma sem mestu af á sem stytztum
tíma. Láta sem flest fara þannig úr hendi að það skapi ávinning í
búi hans. Enginn veit, betur en bóndinn, hvað það gildir að vinna
vel. Starf hans er þannig. Samfelld keðja sáningar og uppskeru í
samskiptum við hina lífrænu náttúru í kringum hann. Svo til hvert
handtak er miðað við eitthvað ákveðið — annað en það að fá pen-
inga í vasann að kvöldi. Þess getur bóndinn aldrei vænzt. Nei, allt
hans kapital, að andlegu og líkamlegu þreki viðbættu, þarf hann
að leggja fram um lengri eða skemmri tíma, í þeirri von að hann
fái meira í staðinn, með uppskeru búsins síðar.
En uppskeran getur, því miður, brugðizt til beggja vona og um
það væri vert að ræða nokkuð. Það er nokkuð til þess að festa hend-
ur á. Við gætum kallað það búnaðarhagfræði, búvísindi; jafnvel
pólitík eða stéttabaráttu. í raun og veru er þetta ekkert annað en
barátta bóndans fyrir tilveru sinni, þar sem öll framangreind hug-
tök eru fléttuð saman á órjúfandi hátt.
Og hvert er svo viðhorf íslenzka bóndans í dag? Eitt er nauðsyn-
legt að hafa í huga, er við veltum spurningunni fyrir okkur. Atriði,
sem allir eru sammála um og margir hafa lýst bæði í ræðu og riti.
Það krefst ekki málalenginga hér. Við könnumst við það í nokkr-
um orðum: Á tveim til þrem áratugum hefur íslenzki bóndinn horf-
ið frá því viðhorfi í búskapnum, að efnaleg velmegun hans byggist,