Húnavaka - 01.05.1963, Side 48

46
HÚNAVAKA
fyrst og fremst, á sparsemi og harðýðgi við sjálfan sig, sína og sitt.
Nokkuð sannir fulltrúar þessa liðna tíma eru menn eins og hin
sögulega persóna Kiljans: Bjartur í Sumarhúsum eða þá hinn nafn-
kunni húnvetnski bóndi Björn Eysteinsson, sem ekki er langt und-
an samtíð okkar, sem nú lifum.
Við ættum svo að þekkja viðhorf bóndans í dag. Er það ekki æði
ólíkt? Að vísu er hófsemi og sparsemi dyggðir, sem honum ber að
hafa í heiðri. En þá er líka nærri upptalið. Svo gersamlega hefur
gamla tímanum verið kastað og annað komið í staðinn. Ekki svo
að skilja að þetta nýja viðhorf sé aðeins hjá bændastéttinni. Síður
en svo. Bændurnir hafa aðeins sýnt lofsverða viðleitni til þess, á
mjög fáum árum, að brúa bilið milli hinnar aldagömlu kyrrstöðu
fortíðarinnar til ræktunar og tæknibúskapar nútímans. Hefur þeim
orðið ótrúlega mikið ágengt á stuttum tíma.
Sá, sem dregur framangreinda staðhæfingu í efa, þarf ekki annað
en bregða upp í huga sér mynd af einni sveit þar sem hann er
kunnugur. Þó eru framfarirnar ennþá meiri en við augum blasir,
þegar tekið er tillit til framleiðsluafkastanna á hverja vinnandi
hönd við landbúnaðinn.
Það breytir engu um heildarmyndina, þótt hægt sé að benda á
einstaka sveitir, sem eru að leggjast í auðn, nema þá að það hlýtur
að gera sigur hinna stærri, sem halda merkinu uppi. Það, að sveit-
ir fari í eyði, þær sem þannig eru staðsettar, getur ekki talizt óeðli-
legt. Hitt væri jafnvel hættulegra að í þessum sveitum héldi áfram
að búa fólk, sem ekki hefði nokkur ráð á að brúa áður umrætt bil
milli fortíðar og nútíðar. Við getum ekki óskað neinum af sam-
borgurum okkar að lifa þannig í skugga nútíðarlífsþæginda.
Hitt er svo annað mál og um það er hægt að þreifa, svo að ég
noti enn samlíkinguna, sem ég gerði í upphafi, að bændastéttin
stendur nú, sem heild, hallara fæti gagnvart áframhaldandi tilveru
sinni en hún hefur nokkurn tfma gert.
Og hvernig má það nú ske samfara öllum framförunum? Svarið
er mjög einfalt: Vegna þess að landbúnaðurinn krefst svo mikils
stofnkapítals, sem ekki getur skilað arði samdægurs, er hann að
verða undir í kapphlaupinu um fólkið. — Fólkið hlýtur alltaf að
leita þangað, sem lífsþægindin eru auðfengnust, þegar á heildina
er litið. Sú staðreynd breytir á engan hátt því, sem hinn nýi bún-
aðarmálastjóri sagði, er hann svaraði spurningum blaðamanna í út-