Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.2012, Blaðsíða 18

Þ
að voru mjög mörg ljós og
bjöllur og annað sem hefðu
átt að valda því að ákærði átti
að grípa til aðgerða,“ sagði
Sigríður Friðjónsdóttir, sak-
sóknari Alþingis, í munnlegum mál-
flutningi sínum í landsdómsmálinu
á fimmtudag.
Sigríður fór nákvæmlega yfir
fundi þar sem slæm staða fjár-
málakerfisins var rædd og vitnaði
til fjölda margra skýrslna sem unn-
ar voru um slæma stöðu kerfisins
til að sýna fram á að að Geir Hilm-
ari Haarde, fyrrverandi forsætisráð-
herra, hafi átt að vera fullkomlega
ljóst að óveðursský hrönnuðust upp
yfir íslenskum fjármálafyrirtækjum á
mánuðunum og árunum fyrir hrun.
Sigríður ítrekaði í byrjun ræðu sinnar
að menntun Geirs, sem er með próf í
hagfræði, og starfsferill hans í Seðla-
bankanum hefði átt að gefa honum
enn betri tækifæri til að sjá þá hættu
sem var aðsteðjandi en öðrum.
Geir er ekki ákærður fyrir að hafa
ekki komið í veg fyrir efnahagshrun-
ið 2008 og hefur margoft komið fram
það álit vitna og Geirs sjálfs að ekki
hafi verið hægt að afstýra hruninu
árið 2008. Töldu sum vitnin að það
hafi í raun verið ómögulegt allt frá
árinu 2005. Sigríður benti á þetta
og sagði að ákæran snéri að því að
Geir hefði ekki reynt að bregðast
við þeim viðvörunarbjöllum sem
klingdu allt í kringum hann. „Það er
hægt að beita bankana þvingunum
án lagasetningar,“ sagði Sigríður og
vitnaði hún til vitnisburðar Tryggva
Pálssonar, framkvæmdastjóra fjár-
málasviðs Seðlabanka Íslands, um
að hægt hafi verið að hóta bönkun-
um að birtar yrðu slæmar upplýsing-
ar um þá, meðal annars um slæma
stöðu þeirra, og þvinga þá þannig til
að selja eignir eða minnka efnahags-
reikning sinn með einhverjum öðr-
um hætti.
Var haldið upplýstum af Davíð
Sigríður nefndi sérstaklega svar
Geirs við fyrirspurn Steingríms J.
Sigfússonar, formanns Vinstrihreyf-
ingarinnar - græns framboðs, um
samskipti þess fyrrnefnda við Seðla-
bankann. Fyrirspurnin var lögð
fyrir sumarið 2008. „Vegna þeirra
aðstæðna sem hafa verið að undan-
förnu, eins og allir þekkja í hinum al-
þjóðlega fjármálaheimi með þeim
áhrifum sem það ástand hefur haft
hér á landi, þá hefur þetta samstarf
verið enn meira og enn þéttara en oft
áður,“ sagði Geir í svari við fyrirspurn
Steingríms og bætti við: „ég fullyrði
því að hér er allt með eðlilegum og
hefðbundnum hætti nema það að
ástandið hefur verið þannig að þetta
samstarf hefur þurft að vera meira,
tíðara og óformlegra en oft áður.“ Sig-
ríður segir að þetta svar gefi skýrt til
kynna að Davíð Oddsson og aðrir þá-
verandi seðlabankastjórar hafi hald-
ið Geir upplýstum um stöðu mála en
Davíð lýsti því sjálfur yfir úr vitna-
stúkunni í landsdómi í síðustu viku
að hann hafi margoft varað við hætt-
unum. „Hann hefur því fengið beint
í æð, ef svo má segja, viðhorf Seðla-
bankans um stöðu bankanna,“ sagði
Sigríður.
Seðlabankinn varaði við stöðu
bankanna og hafa seðlabankamenn
sagt fyrir dómnum að lykilsetning
hafi verið í skýrslu bankans sem kom
út þann 8. maí árið 2008 þar sem sagt
var að reyna myndi á viðnámsþrótt
bankanna á næstunni. Þetta sagði
Davíð hafa verið eins sterkt að orði
komist og hægt hafi verið að gera í
skýrslu frá Seðlabankanum og að
annað hefði aukið á vandamálin í ís-
lensku fjármálalífi frekar en annað.
Þetta segir Sigríður hafa átt að vera
Geir fyllilega ljóst og að hann sem
hagfræðingur og fyrrverandi starfs-
maður bankans hefði átt að geta les-
ið úr skýrslunni. Hún benti einnig á
vitnisburð Tryggva Pálssonar um að
Seðlabankinn hafi aldrei frá árinu
2003 talað um að staða bankanna
hefði batnað á milli ára, aðeins stað-
ið í stað eða versnað.
Leitaði seint eftir ráðgjöf
Sigríður nefndi sérstaklega að Geir
hafi ekki leitast eftir ráðgjöf varðandi
bankana fyrr en seint á árinu 2008
en fyrsta og eina formlega ráðgjöfin
sem Geir óskaði eftir hafi verið 14.
september árið 2008 þegar hann bað
Tryggva Þór Herbertsson, þáverandi
efnahagsráðgjafa Geirs og núverandi
þingmann, um álit en í kjölfarið rit-
aði Tryggvi honum minnisblað sem
snéri að hugsanlegum aðgerðum rík-
isins vegna fjármálaáfalls. Tryggi Þór
tók til starfa í forsætisráðuneytinu
sem efnahagsráðgjafi 1. ágúst 2008.
Þá kom það einnig fram í ræðu
Sigríðar að vissulega hafi skort
á stefnumótun hjá samráðshópi
stjórnvalda um fjármálastöðug-
leika. Hún benti á að hópurinn hafi
ekki haft í höndunum það sem hann
þurfti til að klára þá vinnu sem hon-
um var falið þar sem stjórnvöld hafi
ekki svarað þeim grundvallarspurn-
ingum sem hópurinn hafði krafist.
Þá hafnaði hún algjörlega að það hafi
verið vinna hópsins sem hafi verið
lögð til grundvallar neyðarlaganna
sem sett voru haustið 2008, sú vinna
hafi farið fram helgina fyrir lagasetn-
inguna í flýti og undir miklu álagi.
Sigríður hefur krafist þess að Geir
verði dæmdur til refsingar fyrir að-
gerðaleysi sitt en vildi ekki segja til
um hversu þung sú refsing ætti að
vera þar sem hún gæti ekki vitnað
til dómafordæma – því þau eru ekki
til. Benti hún þó á til refsiminnkun-
ar að Geir hefði hreina sakaskrá en
til refsiþyngingar að brotin sem Geir
hefði framið væru stórfelld.
18 Fréttir 16.–18. mars 2012 Helgarblað
Vandaðir álsólskálar
og glerhýsi
Vissi allt en
gerði ekkert
n Saksóknari segir í málflutningsræðu sinni skýrt að Geir hafi sofið á verðinum
Aðalsteinn Kjartansson
blaðamaður skrifar adalsteinn@dv.is
„Hann hefur því
fengið beint í æð,
ef svo má segja, viðhorf
Seðlabankans um stöðu
bankanna.
Ákærður Geir Haarde er fyrsti ráðherra Íslandssögunnar sem dreginn er fyrir landsdóm.
MynDir Eyþór Árnason
Flutti mál sitt á fimmtudag
Sigríður sagði Geir hafa fengið viðhorf
Seðlabankans um stöðu íslensku bankanna
beint í æð.