Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.2012, Blaðsíða 30

30 Viðtal 26.–28. október 2012 Helgarblað
inn ekki illa, eins og Teitur orðar
það varfærnislega, en fyrirtækið átti
í gríðarlegum vandræðum með hrá-
efni þar sem það réð ekki yfir nein-
um kvóta. Framan af var það vanda-
mál þó leyst, til að mynda með
kvótaleigu. Ýmsir utanaðkomandi
þættir urðu þess þó valdandi að
fljótlega fór að síga á ógæfuhliðina í
rekstrinum.
Erfitt að sætta sig við gjaldþrotið
„Eftir fjármálahrunið haustið 2008
og miklar sviptingar á erlendum
mörkuðum árið 2009 þá vorum við
strax komnir í vandræði. Við vorum
það litlir árið 2010 að við sáum að við
höfðum ekki bolmagn til að standa
undir taprekstri. Þannig að við fórum
þá leið að óska eftir greiðslustöðvun
til að finna annan flöt á rekstrinum,
sem við töldum að við hefðum
fundið. Við óskuðum eftir nauða-
samningum til þess að ganga út frá
ákveðinni áætlun en þegar á hólm-
inn var komið þá voru forsendur í
þeim samningum ekki til staðar og
gengu ekki upp. Þar með þurftum við
að óska eftir gjaldþroti í janúar 2011.“
Þrátt fyrir að Teitur hafi gert sér grein
fyrir því í upphafi að þetta gæti farið
svona þá varð gjaldþrotið áfall.
„Þetta var afskaplega þungt fyrir
alla sem áttu hlut að máli. Þyngst
auðvitað fyrir þá starfsmenn sem
misstu vinnuna sína. Það var líka
þungt fyrir okkur sem stóðum að
þessu verkefni að játa okkur sigr-
aða og það var erfitt að sætta sig við
orðinn hlut. En í rauninni er ekk-
ert annað hægt að gera en að axla
ábyrgð og segja hlutina eins og
þeir eru og fara ekki í launkofa með
hversu erfitt ástandið var. Þetta voru
heilmikil átök. Stuttur tími í sjálfu
sér og kannski of jákvætt að segja að
þetta hafi verið heilmikil reynsla, en
þetta var lærdómsríkt á margan hátt.“
Aðspurður hvort honum finnist
hann hafa brugðist þorpinu sínu seg-
ir hann það vissulega hafa verið svo.
„Mér fannst það ekki, það bara var
þannig. Þetta brást. Forsendur þessa
verkefnis brugðust og verkefnið gekk
ekki upp þannig að við brugðumst að
því leytinu til.“
Vill minnka afskipti ríkisins
En nú hyggst Teitur nýta þá þekk-
ingu sem hann hefur aflað sér í hin-
um ýmsu verkefnum og bjóða fram
krafta sína til að starfa fyrir fólkið í
landinu, fái hann til þess umboð frá
flokknum. Ýmis mál eru honum ofar
í huga en önnur, eins og eðlilegt er.
„Ég vil sjá hér samfélag sem get-
ur unnið sig út úr þeim efnahags-
hremmingum sem við eigum við að
glíma. Að það sé heilbrigður vöxtur í
atvinnulífi og fjárfestingum. Ég vil sjá
skynsamlega nýtingu auðlinda sem
býr til grundvöll undir öflugt vel-
ferðarsamfélag. Þetta hangir saman
og er lykilatriði í íslenskri stjórn-
málasögu og stjórnmálum. Þetta
þýðir að ríkisvaldið getur ekki lagt of
miklar hömlur á atvinnulífið því þá
gengur þetta samspil ekki upp. Ég er
mjög hlynntur því að afskipti ríkisins
af einstaklingum séu ekki jafn ítarleg
og þau eru nú.“
Teitur er þó hlynntur því að ríkið
veiti almenna grunnþjónustu og
haldi meðal annars uppi löggæslu.
„Til þess þarf fé og að leggja skatta á
einstaklinga en það þarf að nýta þá
skattbeitingu mjög vel. Ég tel að rík-
ið þurfi ekki of mikið á sköttum að
halda og ríkið er ekki vel til þess fall-
ið að búa til peninga. Því minna sem
ríkið tekur til sín því betur almennt
séð verður meðferð fjár annars stað-
ar í samfélaginu og hjá fólki almennt.
Á heimilum, hjá fyrirtækjum, félaga-
samtökum og þess háttar.“
Sjálfstæðisflokkurinn gleymdi sér
Teitur segir nauðsynlegt að svara því
hvert hlutverk ríkisins sé í raun og
veru. Hann bendir á að Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi vissulega verið flokk-
ur einkaframtaks og frelsis. „En hann
hefur líka gleymt sér, í langri valdasetu
sinni á síðustu tveimur áratugum, í að
átta sig á því hvert væri hlutverk rík-
isins. Hann svaraði þeirri spurningu
ekki nægilega vel á seinni hluta sinnar
ríkisstjórnarsetu.“ Þá hefur núverandi
ríkisstjórn svarað spurningunni rangt
að mati Teits með því að vilja auka af-
skipti ríkisins.
„Við náum betri árangri sem þjóð
og getum aukið lífskjör allra ef rík-
ið stillir sjálfu sér í hóf og leggur ekki
stein í götu heilbrigðs atvinnulífs en
hjálpar auðvitað til við að halda regl-
um skynsamlegum og að umgjörð
velferðarmála sé í takt við getu þjóðfé-
lagsins til að hlúa að öllum þeim sem
þarf að hlúa að.
Þetta er svona grunnurinn að því
sem ég vil segja í þessu prófkjöri og
hef fram að færa.“
Forðast að skilgreina sig
Teitur vill forðast að skilgreina sig
sem frjálshyggjumann þrátt fyrir að
skoðanir hans beri þess vissulega
merki að falla undir þá hugmynda-
fræði. Honum finnst fólk einfaldlega
ekki nógu sammála um hvað hugtak-
ið frjálshyggja felur í sér til að hann
geti sett sig undir þann hatt. „Ég er
ekki vinstri maður. Ég stend með því
að það sé heillavænlegast að einstak-
lingar beri ábyrgð á sjálfum sér. Þeir
hafi frelsi til athafna og að allir séu
frjálsir innan þeirra marka að þeir
skerði ekki annarra frelsismörk. Það
leiðir til hagsældar í slíkum samfélög-
um.“
Teitur segir þetta auðvitað ekki
fullkomið kerfi en hins vegar sé kerfi
sósíalismans þannig að valdboðið
komi að ofan og það hafi sýnt sig að
einstaklingar kunni almennt ekki vel
að meta það. „Ég er frjálshyggjumað-
ur að þessu leytinu til,“ útskýrir hann
en finnst slík skilgreining í raun ekki
hafa mikið að segja. „Þetta er allt af-
stætt miðað við eitthvað annað.“
Fyrrverandi kærasta kosningastýra
Það hefur vakið athygli að Teitur fékk
fyrrverandi kærustu sína, Hildi Sverr-
isdóttur, til að stýra prófkjörsbarátt-
unni. En sjálfur segir hann það hafa
legið beinast við að fá hana til verk-
efnisins. „Hún er manneskja sem ég
treysti vel og það er skemmtilegt að
vinna með henni. Hún er mjög öflugur
stjórnmálamaður. Er fulltrúi sjálfstæð-
ismanna í borgarstjórnarflokknum og
við höfum átt samstarf innan Sjálf-
stæðisflokksins. Þetta er eitt af því.“
Teitur segir hann og Hildi hafa ver-
ið þeirrar gæfu aðnjótandi að halda
vinskap eftir að upp úr sambandi
þeirra slitnaði, en þau voru saman
um árabil. Þannig að forsaga þeirra
mun ekki að neinu leyti hafa áhrif á
samstarf þeirra í prófkjörsbaráttunni.
„Maður stendur aldrei einn í próf-
kjöri. Það er allavega mjög erfitt. Ég
er allavega þakklátur fyrir það að mín
fjölskylda, vinir, kunningjar og sam-
starfsfélagar í gegnum árin styðja við
bakið á mér. Maður þarf að reiða sig á
aðstoð góðs fólks svo maður geri þetta
verkefni vel og það er gott að finna
þann stuðning.“
Nýtur þess að fara á sjóinn
Þegar Teitur er ekki að kljást við
alvörumál á sviði lögfræðinnar
eða stjórnmálanna reynir að hann
að njóta lífsins með vinum og fjöl-
skyldu. „Það er gott að eiga sér af-
drep til að hugsa og gantast með
góðum vinum og fjölskyldu. Hugsa
ég þá iðulega til heimahaganna og
að komast á þann stað kyrrðar og
rósemdar.“ Honum finnst mikilvægt
að eiga kost á því að geta dvalið fyrir
vestan og vonar að þannig verði það
um ókomna tíð.
Hann er mikið fyrir rólegheitin,
reynir að nota frítímann til að hvíla
sig, lesa bækur og horfa á kvikmynd-
ir. Þegar tími gefst þá spilar hann fyr-
ir sjálfan sig á píanó. Segist hlæjandi
ekki vilja gera öðrum þann óleik að
sitja undir spilamennskunni og spil-
ar því ekki fyrir aðra. „Nema kannski
fyrir hana mömmu mína, þegar við
erum tvö saman á Flateyri,“ segir
hann brosandi.
Teitur er þó ekki allur þar sem
hann er séður, sem hinn pólitíski
lögmaður sem hann sjálfur segist
vera. Eins og sannur Vestfirðingur
lumar hann á pungaprófi og hefur
migið í saltan sjó. Hann kann meira
að segja vel við sig á sjónum. „Ég hef
alltaf gaman af því að finna mér ein-
hvern bát og sigla með hóp af góðu
fólki. Fara á sjóinn eins og maður
segir. Það hefur kannski með upp-
runann að gera.“
Hann fór á sjóinn nokkur sumur
þegar hann var unglingur og jafn-
framt einn vetur þegar hann var fyr-
ir vestan og þekkir því þann heim
ágætlega. „Það er svona mystískur
og hetjulegur blær yfir honum,“ seg-
ir Teitur sposkur á svip. Aðspurður
útilokar hann ekki að hann fjárfesti
í bát í framtíðinni og snúi jafnvel
aftur á sjóinn, enda alls óvíst hvað
framtíðin ber í skauti sér. n
„Hvað það er við
sósíalisma sem að
mínu mati gengur ekki
upp og hvað það er við
kapítalisma sem að mínu
mati gengur upp.
Gjaldþrota Eftir fráfall föður síns fór Teitur Björn vestur á Flateyri þar sem hann reyndi
að halda fiskvinnslunni gangandi en róðurinn var þungur og fyrirtækið fór í gjaldþrot. Hann
segir að honum finnist hann ekki hafa brugðist – hann hafi brugðist, það sé bara svoleiðis.