Dagblaðið Vísir - DV - 16.09.2011, Blaðsíða 38

38 | Menning 16.–18. september 2011 Helgarblað
Leikárið hafið
Z
ombíljóðin, sýning
Borgarleikhússins, er
verk þeirra Jóns Atla
Jónassonar, Halls Ing-
ólfssonar og Jóns Páls
Eyjólfssonar sem koma einnig
fram í leiknum ásamt Halldóru
Geirharðsdóttur. Þeir hafa
myndað þríeykið Mindgroup
sem hefur áður átt tvær sýn-
ingar í leikhúsinu, Þú ert hér og
Góðir Íslendingar. Samkvæmt
ítarlegu kynningarriti Borgar-
leikhússins eru Zombíljóðin
lokahnykkur á þríleik um ís-
lenska efnahagshrunið og af-
leiðingar þess, hvorki meira né
minna. Eru fyrri sýningarnar
tvær sagðar hafa vakið mikla
athygli í Berlín og Wiesbaden.
Ég minnist þess raunar ekki
að hafa séð neinar umsagnir
þaðan að gagni, en hlýt að trúa
þeim í Leikfélaginu; varla fara
þau með fleipur.
Ég hafði mjög gaman
af Þú ert hér, en Góðir Íslend-
ingar olli mér vonbrigðum.
Það gera Zombíljóðin einnig.
Hryggjarstykkið í þeim eru frá-
sagnir eða endursagnir af ýms-
um persónulegum harmleikj-
um sem hafa verið áberandi
í fjölmiðlum að undanförnu,
flestir hérlendis og öllum í
fersku minni. Þau Halldóra og
Jón Páll skiptast á um að ganga
fram fyrir hvítt tjald sem lok-
ar af baksviðið og rifja þess-
ar sögur upp í stuttum, brota-
kenndum eintölum. Ásjónur
flytjenda eru málaðar í svörtu
og hvítu svo minnir mest á
hauskúpur; í leikskránni les ég
pistil um zombía sem verur úr
haítískri þjóðtrú og þetta á lík-
ast til að vera vísun í; vampírur
kunna einnig að vera þarna
á kreiki. Síðan kemur Hall-
ur öðru hverju fram, einnig
krím óttur ásýndum, og setur
á langar ræður mestan part
um netnotkun og trúmál. Það
var frekar skrýtið allt saman og
ekki augljóst hvernig það átti
að tengjast sögunum sem Hall-
dóra og Jón Páll buðu upp á.
Öðru hverju skýst Jón Atli fram
fyrir tjaldið í gróteskum gerv-
um og hefur í frammi kynduga
tilburði með tónlistareffektum.
Og hvað skyldi nú
eiga að segja okkur með þessu?
Hversu sljó við séum fyrir
þeirri andlegu neyð sem þrífst
allt í kringum okkur? Að við
séum með aðgerða- og sinnu-
leysi okkar samábyrg fyrir rugl-
inu, firringunni og geðveikinni
sem grassérar meðal okkar, oft
og tíðum með hörmulegum
afleiðingum, afleiðingum
sem fjölmiðlarnir, sífellt á
höttunum eftir sensasjónum,
gera sér endalausan mat úr?
Já, það má vera að svo hafi átt
að vera, en þá er spurningin
sú – og hún gæti verið skoð-
unar virði – í hverju sekt okkar
sé fólgin, nánar tiltekið. Er hún
ef til vill fólgin í því, hversu lít-
ið við leggjum af mörkum til
þess að byggja upp siðrænan
og andlegan grundvöll sam-
félagsins? Að við fljótum sof-
andi að feigðarósi, löngu orðin
ónæm fyrir hryllingnum sem
fjölmiðlar demba yfir okkur,
daginn út og inn? Gerum okk-
ur of sjaldan far um að skyggn-
ast inn í þann veruleik sem
leynist að baki þessum sorgar-
sögum, sviplegum dauðsföll-
um – hvernig svo sem við ætt-
um að fara að því?
Æi, ég veit það ekki – og
finn, satt að segja, ekki fyrir
neinni sérstakri þörf til að gera
það. Það sem ég finn mest fyrir,
eftir að hafa setið undir þessu,
er óbragð í munni. Óbragð eftir
að hafa hlustað á menn í sjötíu
mínútur velta sér upp úr hráum
fréttaskýrslum fjölmiðlanna
með því sem hljómar sem
beinar tilvitnanir í sjúklega óra,
lögregluskýrslur og aðrar slíkar
heimildir. Oft er kvartað und-
an sensasjónalisma fjölmiðla
– jafnvel ekki laust við að það
heyrist stöku sinnum um þann
miðil sem ég er nú að skrifa í –
en eruð ÞIÐ í leikhúsinu orðin
nokkru betri með svona vinnu-
brögðum? Gætið að því: með-
al okkar er fjöldi fólks sem ber
djúp andleg sár vegna þessara
atburða – og margra skyldra
atburða. Sár sem munu aldrei
gróa til fulls. Langflest af þessu
fólki ber harm sinn í hljóði;
það mætir ekki í Kastljósin
eða glanstímaritin til að bera
þjáningar sínar á torg. Hvernig
haldið þið, ágætu leikhús-
menn, að því verði við þegar
það mætir í leikhúsið til ykkar
og hræðilegum minningum er
troðið upp á það af sviðsfígúr-
um sem líta út eins og djákninn
á Myrká? Því varla dettur ykkur
í hug að þið séuð að hjálpa því
í sorgarferlinu með því að ýfa
upp sárin?
Í leik reynir mest á Jón Pál
og Halldóru. Jón Atli og Hall-
ur eru sér á parti og fá að gera
það sem þeim hentar. Jón Páll
hefur lipra sviðsframkomu og
góða framsögn, en svigrúm til
leikrænna tilþrifa er lítið. Hall-
dóra lék ekki vel; alvöruþrung-
inn og klökkvafullur raddblær
hljómaði frá upphafi sem til-
gerðin ein. Samkvæmt leikskrá
hefur ekki verið neinn sérstak-
ur leikstjóri, allir væntanlega
að leikstýra öllum, og útkoman
eftir því: einhæf og fyrirsjáan-
leg sviðsetning með tilraunum
til uppbrota sem virkuðu ekki.
Þessi sýning er mistök af
hálfu leikhússins og þau skrif-
ast endanlega á leikhússtjór-
ann. Það eru bremsur á bíln-
um, Magnús Geir, og stundum
getur þú þurft að taka í þær.
Það hefðir þú átt að gera nú!
„Oft er kvartað
undan sensa-
sjónalisma fjölmiðla
– jafnvel ekki laust við
að það heyrist stöku
sinnum um þann miðil
sem ég er nú að skrifa
í – en eruð ÞIÐ í leik-
húsinu orðin nokkru
betri með svona
vinnubrögðum?
Leikárið hófst á föstudagskvöldið fyrir viku
með fyrstu frumsýningu vetrarins á Litla sviði
Borgarleikhússins. Það var tiltölulega stutt
sýning, henni var lokið um kortér yfir níu, svo
að leikdómarinn hafði tíma til að bregða sér
niður í Þjóðleikhúskjallara á kabarett sem þar
var einnig verið að frumsýna. Þetta var því
heilmikið leikhúskvöld, en sýningarnar voru
misánægjulegar, vægast sagt.
Jón Viðar Jónsson
leikminjar@akademia.is
Leikrit
Zombíljóðin
eftir Mindgroup
Texti, leikstjórn, leikmynd og tón-
listarstjórn: Mindgroup
Lýsing: Mindgroup og Kjartan Þórisson
Sýnt í Borgarleikhúsinu
Sýningin er mistök Þessi
sýning er mistök af hálfu
leikhússins og þau skrifast
endanlega á leikhússtjórann.
Það eru bremsur á bílnum,
Magnús Geir, og stundum
getur þú þurft að taka í þær.
Það hefðir þú átt að gera nú!
O
g þá var sem sagt
næsta mál á dagskrá
að bruna niður í Þjóð-
leikhús. Á sviðspall-
inum í kjallara þess stendur
hópur ungra leikara og
söngvara að dagskrá sem er
í stuttu máli sagt alveg hreint
bráðskemmtileg. Og spillir
ekki fyrir að maður hefur ekki
séð mikið til þessa fólks sem
er þó allt ágætis performerar
– hvernig á annars að þýða
það orð? Ef einhverjir skyldu
luma á góðum tillögum mega
þeir gjarnan hafa samband.
Sýningin er tvískipt
með hléi. Í fyrri hlutanum
ganga þrjár leikkonur, María
Pálsdóttir, Alexía Björg Jó-
hannesdóttir og Sólveig Guð-
mundsdóttir, fram í gervum
þriggja ungra karlmanna og
hafa í frammi ýmis gaman-
mál. Týpurnar eru kunnug-
legar: Nonni Bö er dimm-
raddaður síðhærður töffari
með konur og bjór sem aðal-
áhugamál, Dóri Maack góði
gaurinn sem trúir á réttlæti,
jafnrétti, rapptónlist og ást
við fyrstu sýn, hann er líka
með ljóðabók í smíðum en
gengur hægt. Hemmi Gunn
er snyrtimennið sem býr
heima hjá móður sinni og
ætlar ekki að stíga nein af-
drifarík skref nema að vand-
lega athuguðu máli. Þeir eru
allir í virkri atvinnuleit. At-
riðið var fulllangt, það myndi
ekkert tapa á styttingum (eft-
ir leikskrá að dæma hefur
ekki heldur neinn leikstjóri
komið hér að), en margt í því
var hnyttið spaug um stæl-
ana í okkur strákunum, aula-
skap og mannalæti. Beitt, en
elskulegt. Og leikkonunum
tókst að gera sig svo „karl-
mannlegar“ að sumir áhorf-
endur voru um stund alls
ekki vissir um hvers kyns þær
væru – það má jafnvel vera að
leikdómarinn hafi verið sjálf-
ur í þeim hópi um stund. En
hann var búinn að lesa leik-
skrána og vissi betur.
Seinni hluti kvöldsins
var saga söngleikjaparsins
Viggós og Víólettu sem þau
Bjarni Snæbjörnsson og Sig-
ríður Eyrún Friðriksdóttir
blésu lífi í. Þarna var á ferð
grín með söngleikjaglamúr,
einnig prýðilega flutt af þeim
báðum. Bjarni er fjallmynd-
arlegur í sínu gervi, nær vel
þessu samblandi útblásinnar
karlmennsku og vemmileg-
heita sem eru gamalkunnug
úr bransanum, en kannski
var hann ekki alveg laus við
að vera svolítið ástfanginn
af sjálfum sér. Já, ég veit að
týpan á að vera það, hrifin af
sjálfri sér, en stundum grun-
aði mann að leikarinn sjálf-
ur vissi líka fullvel af því hvað
hann væri flottur. Sjálfsmeð-
vitundin er einn af óvinum
leiklistarinnar og fyrir henni
fann maður hvergi hjá mót-
leikara Bjarna, Sigríði Eyrúnu
sem var stjarna kvöldsins,
með einstaklega geðþekka og
geislandi sviðsframkomu og
góða söngrödd. Ég les í leik-
skránni að þau Bjarni hafi
gert mikið af því að troða upp
síðustu árin, þau eru greini-
lega orðin sjóuð, samleikur-
inn fljúgandi lipur. Ég hlakka
til að sjá þau aftur, vona að ég
þurfi ekki að bíða lengi eftir
því.
Líkt og fyrra atriðið var
þetta einum of langt, hefði
alveg mátt vera stytt um svo
sem kortér, tuttugu mínútur.
En leikdómarinn ætlar samt
að vera rausnarlegur og gefa
Uppnámi fjórar stjörnur. Það
hjálpar ugglaust til hversu
gramt honum var í geði eft-
ir fyrrnefnda lífsreynslu í
Borgar leikhúsinu og að hann
hafði tekið gleði sína fylli-
lega á ný eftir tveggja tíma
törn í kjallara Þjóðleikhúss-
ins. Hann var kominn í besta
skap þegar hann steig aftur út
í hlýtt haustkvöldið. Og það
þurfti þó nokkuð til í þetta
sinn.
Setið er við borð og áhorf-
endur geta pantað sér drykki
á barnum. Ég sleppti því,
lét blávatnið duga. Eru tólf
hundruð krónur ekki nokk-
uð hátt verð fyrir eitt glas af
venjulegu rauðvíni?
Fjör í Þjóðleikhúskjallaranum
Pörupiltar og
Viggó og Víóletta
Sýnt í Þjóðleikhúskjallarnum