Fréttatíminn - 23.10.2015, Blaðsíða 74

74 bækur Helgin 23.-24. október 2015
 RitdómuR dúkka eftir Gerði Kristnýju
Skáldsaga Einars Más Guðmundssonar, Hundadagar,
trónir á toppi metsölulista Eymundsson þessa vikuna og
toppbókin frá fyrri viku, Þarmar með sjarma, dettur niður
í 4. sæti. Á milli þeirra sitja Hrellir Lars Kepler og vinnings-
hafi Íslensku barnabókaverðlaunanna, Arftakinn eftir
Ragnheiði Eyjólfsdóttur.
Listinn lítur svona út:
1. Hundadagar
2. Hrellirinn
3. Skuggasaga-Arftakinn
4. Þarmar með sjarma
5. Gildran
6. Íslensk litadýrð-Colorful Ice
7. Stúlkan í trénu-Kilja
8. Grimmi tannlæknirinn
9. Sjóveikur í München
10. Lausnin
HundadagaR á toppinn
 BækuR ÞóRdís gísladóttiR með tvæR BækuR í jólaflóðinu
æ tlarðu að spyrja mig um typpi,” spyr Þórdís Gísladóttir þegar hún heyrir að það er blaðamaður á lín-
unni. „Það eru typpi í bókum, Bubba, Jóns
Gnarr og Hallgríms, það er það eina sem ég
veit um það mál. Það eru engin typpi í mínum
bókum, eða jú, það eru reyndar munnmök í
Tilfinningarökum svo það er dálítið óljóst.
Og ekki minnst einu orði á typpi í Randalín
og Munda.“
Byrjaði sem sálmur
Með þessari opnun er Þórdís eiginlega búin
að rústa byrjunarlínunni minni sem átti að
snúast um það að mér fyndist ekki eins mikil
kaldhæðni í tilfinningarökum og í fyrri ljóða-
bókum hennar, en ég læt hana samt vaða.
„Veistu, ég held það sé bara rétt hjá þér,“ seg-
ir Þórdís. „Ég skrifaði þessa bók eiginlega
í einum rykk síðastliðinn vetur og ástæðan
fyrir því að ég byrjaði var að ég var beðin að
semja sálm fyrir Dómkirkjuna, sem síðan var
frumfluttur á Menningarnótt. Ég hafði aldrei
skrifað sálm og svo sem ekki velt þeim sér-
staklega fyrir mér, þótt ég hafi lengi verið
í kór og sungið mjög mikið af sálmum. Ég
settist niður og fór að velta þessu fyrir mér
og fékk ýmsar hugmyndir, meðal annars þó
nokkrar sem ég vissi að ég gæti ekki notað í
sálmi og þá urðu þessi ljóð til.“
Fjórtán ára og langar að vera á föstu
Þórdís segist hafa haft það bak við eyrað í
töluverðan tíma að skrifa söguljóð með sam-
hangandi sögu og látið reyna á það við skriftir
þessara ljóða til að sjá hvort hún gæti það og
hvernig það kæmi út. Spurð hvort það merki
að hún sé á leiðinni yfir í prósa, hummar hún
dálítið og vill lítið gefa upp. „Ég veit það bara
ekki, það getur alveg verið,“ segir hún. „Ljóð-
in mín eru nú flest smáprósar svo það er ekki
stórt stökk. Reyndar erum við Hildur Knúts-
dóttir langt komnar með raunsæja unglinga-
bók þar sem aðalpersónurnar eru strákar og
hún verður vonandi það næsta sem kemur út.“
Spurð hvort raunsæ unglingabók þýði ein-
hvers konar áframhald á Fimmtán ára á föstu
og Sextán ára í sambúð hlær Þórdís og segir
að þetta sé frekar Fjórtán ára sem langar að
vera á föstu.
Ekkert yfirskilvitlegt
Talandi um unglinga er stutt skref yfir í
barnabækurnar en þriðja bók Þórdísar um
Randalín og Munda er væntanleg hvað úr
hverju. Henni hefur verið legið á hálsi fyrir
að láta aðalpersónurnar framkvæma ýmsa
hluti sem börn eigi ekkert að gera, eru þau
skötuhjúin enn við það heygarðshornið í nýju
bókinni? „Ég fékk nú ekki beint skammir,
en það svelgdist sumum dálítið á við lestur
fyrri bókanna, jú,“ viðurkennir hún. „Þetta
eru uppátækjasamir krakkar, en þau gera
ekkert af sér í þessari bók sem ekki er leið-
rétt fljótlega.“ Spurð hvort afturgöngurnar
í titlinum þýði að hún sé farin að skrifa um
yfirskilvitlega heima harðneitar hún því. „Það
er kannski leiðinlegt að ljóstra því upp, en
annars vegar telja þau sig sjá afturgöngur og
hins vegar fá þau hlutverk í bíómynd þar sem
þau leika afturgöngur, þaðan kemur nú þessi
titill.“
Nauðsynlegt að þýða
Auk þess að senda frá sér tvær frumsamdar
bækur í haust er Þórdís afkastamikill þýð-
andi sem síðast þýddi Skuggadreng eftir Carl-
Johan Vallgren sem kom út í vor, er hún með
nýja þýðingu í tölvunni? „Nei, ég er í smá-
pásu núna meðan vertíðin er að ganga yfir,
en ég fer sjálfsagt eitthvað að þýða fljótlega.
Mér finnst það eiginlega alveg nauðsynlegt.
Ég náttúrulega byrjaði sem þýðandi og mér
finnst einhvern veginn að ég þurfi að þýða til
að fara í saumana á textum, pæla virkilega í
tungumálinu og hvernig orðin raðast saman.
Það hjálpar mér í mínum skrifum.“
Þórdís er ein þeirra ljóðskálda sem lesa upp
í Ljóðapartíi á Gauknum í kvöld, föstudags-
kvöld 23. október, og hún segist finna fyrir
miklum áhuga á ljóðum í samfélaginu. „Já, ég
held það að áhugi á ljóðum sé að aukast. Ég
fæ stundum símtöl og pósta frá menntaskóla-
nemum og mömmum menntaskólanema sem
segja mér að þeim hafi alltaf þótt ljóð leiðin-
leg en svo lesið bækurnar mínar og skipt um
skoðun. Það er nú varla hægt að fá meira hrós
en það.“
Friðrika Benónýsdóttir
fridrika@frettatiminn.is
Það eru engin typpi
í mínum bókum
Ítalska bókaforlagið Marsilio Editori hefur keypt útgáfurétt
að glæpasögu Ragnars Jónassonar, Snjóblindu. Forlagið
er umsvifamikið í glæpasögum á ítölsku og gefur meðal
annars út bækur eftir Stieg Larsson, Henning Mankell, Lizu
Marklund, Camillu Läckberg og Jussi Adler-Olsen. Ragnar er
á miklu flugi þessa dagana en á bókamessunni í Frankfurt
var gengið frá sölu þriggja bóka úr Siglufjarðarseríu hans til
Bretlands.
Snjóblinda kom upphaflega út á íslensku árið 2010 og
gerist að vetrarlagi á Siglufirði, þegar snjóflóð lokar bænum í miðri morðrannsókn.
Bókin hefur nú þegar komið út í Þýskalandi, Póllandi og Bretlandi, en í síðast-
nefnda landinu náði hún efsta sæti á metsölulista Amazon Kindle af metsölubókinni
Stúlkan í lestinni. Snjóblinda hefur jafnframt verið seld til Bandaríkjanna.
Ný spennubók eftir Ragnar, Dimma, kemur út hjá Veröld í lok mánaðarins, en þar
segir frá lögreglukonu í Reykjavík sem er á leið á eftirlaun en tekur að sér að rann-
saka eitt mál að lokum, voveiflegt dauðsfall hælisleitanda.
Snjóblinda Ragnars til Ítalíu
Íslenskir útgefendur eru nokkuð kátir með árangur
af ferð sinni á bókamessuna í Frankfurt um síðustu
helgi, enda hefur eftirspurn eftir íslenskum bókum
aukist gríðarlega og öll samningagerð við erlenda
útgefendur auðveldari en áður.
Hver útgáfusamningurinn af öðrum var undirrit-
aður og meðal annars var væntanleg bók Arnaldar
Indriðasonar, Þýska húsið, seld risaútgefandanum
Random House í Bretlandi. Auk nýju bókarinnar,
sem kemur út 1. nóvember að vanda, var gengið
frá fimm öðrum samningum um bækur Arnaldar.
Heimska, ný skáldsaga Eiríks Arnar Norðdahl,
var seld til Svíþjóðar og Frakklands en síðasta bók
hans, Illska, hefur átt mikilli velgengni að fagna í Frakklandi undanfarin
misseri. Þá var gengið frá útgáfu á Drápu Gerðar Kristnýjar í Noregi,
Svíþjóð og Bretlandi.
Arnaldur til Random House
Það er fátt eins ógnvekjandi og dúkkur. Þetta
frosna bros og dauðu augu vekja martraðarkennd-
an óhug og það er með ólíkindum að börnum skuli
vera ætlað að líta á þessi afstyrmi sem börnin sín.
Nær væri að kenna þeim að forðast þessi dauðu
plastskrímsli eins og heitan eldinn og Gerður
Kristný leggur sitt lóð á þá vogarskál í nýjustu bók
sinni Dúkku sem kynnt er sem hrollvekja fyrir 8
til 12 ára börn. Því miður verður að segjast að þótt
dúkkurnar sem sagan hverfist um séu skrímsli þá
næst aldrei upp raunverulegur óhugnaður og verð-
ur að teljast ólíklegt að börn fleygi frá sér dúkk-
unum sínum í hryllingskasti að lestri loknum. Því
miður.
Dúkkurnar í sögunni eru fyrirmyndir eigenda
sinna og vísa óhugnanlega til þess hvernig reynt
er með öllum ráðum að dúkkuvæða ungar stelpur
með stöðugum áróðri um að þær þurfi að vera
sætar og góðar. Með því að gangast dúkkuvæð-
ingunni á hönd verða þær smátt og smátt sjálfar
leikföng og missa áhugann á því sem áður veitti
þeim ánægju í lífinu. Þær verða batteríslausar og
óvirkar. Dúkkur í stað heilbrigðra stelpna.
Gerður byggir söguna vel upp, það liggur
spenna í loftinu og lesandinn á sífellt von á því að
verða skelfdur upp úr skónum en jafnvel í hápunkti
sögunnar, þegar önnur aðalstelpan er að hverfa úr
sjálfri sér, verður hryllingsaugnablikið dauft og
bitlaust. Ég geri mér grein fyrir því að sagan er
skrifuð með ung börn í huga, en börn þurfa alvöru
hrylling til að hrista upp í sér og hér hefði mátt
ganga mun lengra í þá átt. Spennuuppbygging án
raunverulegs átakapunkts í endann missir marks
og lesandanum finnst hann hafa verið snuðaður.
Inn í söguna fléttast sorg og sjálfsásökun aðal-
persónunnar vegna föðurmissis og þar nær Gerður
sér virkilega á strik. Maður finnur nístandi sorg-
ina í gegnum textann frekar en lýsingarnar sjálfar
og vorkennir þessari tíu ára stúlku óskaplega.
Textinn er reyndar aðall bókarinnar, frábærlega
tær og blæbrigðaríkur og ljósárum framar texta
flestra bóka sem skrifaðar eru fyrir börn. Fyrir
það á Gerður Kristný ómælt hrós skilið.
Þrátt fyrir vonbrigðin vegna skorts á óhugnaði
er óhætt að mæla með Dúkku sem lesefni fyrir
börnin, lestur á slíkum eðaltexta er mannbætandi
fyrir alla. -fb
Dúkkur dauðans

dúkka
Gerður Kristný
Mál og menning 2015
Ragnar Jónasson.
Arnaldur Indriðason
gerir það gott hjá
erlendum útgef-
endum.
Þórdís
Gísladóttir
á tvær
bækur í
flóðinu
þetta
haustið,
ljóðabókina
tilfinn-
ingarök og
barnabók-
ina Randa-
lín og
Mundi og
afturgöng-
urnar. Hún
er auk þess
mikilvirtur
þýðandi
og langt
komin með
raunsæja
unglinga-
bók.
Þórdís
Gísladóttir
er bæði
með ljóða-
bók og
barnabók
á þessari
vertíð.
KRINGLUNNI 2. HÆÐ | HAGKAUPSHÚSINU, SKEIFUNNI
| SPÖNGINNI, GRAFARVOGI | SMÁRALIND, 1 HÆÐ.
UMGJARÐADAGAR
Í PROOPTIK
Fullt verð: 19.900,-
TILBOÐSVERÐ Á UMGJÖRÐ:
1 kr. við kaup á glerjum