Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.2014, Blaðsíða 29

Umræða 29Páskablað 15.–22. apríl 2014
Spurningin
Eru þær typpastýrðar? Kanaríeyjar eiga hug
minn allan
Þeir skrifuðu þetta
sjálfir
Gætirðu hugsað
þér að kjósa nýjan
Evrópusinnaðan
hægri flokk?
Fjöldi fólks deilir reynslu sinni af „kynlegum athugasemdum“ í samnefndum hóp á Facebook. – DV Skorað er á Guðna Ágústsson að bjarga Framsókn. – DV Björk Jakobsdóttir leikstýrir Unglingnum. – DV
Hugmynd að sátt
Erum við búin að missa tökin á gjaldheimtu á ferðamannastaði?
Þ
ær eru ekki skemmtilegar
fréttir sem berast af gjald­
töku ferðamanna við Geysi.
Það er vont mál og stað­
an grafalvarleg. Eigendur
og aðstandendur ferðamannastaða
hafa beðið í mörg ár eftir aðgerðum
stjórnvalda í að setja lög og reglur
um gjaldheimtu af ferðamönnum til
að standa undir kostnaði við endur­
bætur og lagfæringar á ferðamanna­
stöðum svo hægt sé að bjóða ferða­
fólki upp á mannsæmandi aðstöðu
og þjónustu á vinsælustu stöðum
landsins.
Með ótrúlegri fjölgun ferða­
manna taka vinsælustu staðirnir ekki
við þeim fjölda sem þangað kemur á
hverjum degi, jafnvel yfir vetrartím­
ann. Á fjölförnustu stöðunum kostar
það tugi, jafnvel hundruð milljóna
að koma aðstöðunni í viðunandi
horf. Bláskógabyggð og eigendur að
Geysissvæðinu hafa látið fara fram
metnaðarfulla samkeppni um upp­
byggingu Geysissvæðisins og mun
hún kosta gríðarlegar fjárhæðir og
slík uppbygging er óhugsandi án
þess að gjald verði tekið af ferða­
mönnum á einhvern hátt. Fólkið og
samfélögin sem hafa tekjur af ferða­
þjónustu hafa ekki lengri biðlund,
það er sprungið á biðinni og þegar
það tekur af skarið skerst í odda á
milli þess og annarra hagsmuna­
aðila.
Útkoman er niðurlægjandi
fyrir aðstandendur í þessu tilfelli
eigendur og starfsmenn við Geysi,
en ferðamaðurinn er þolandinn sem
horfir upp á fólk í baráttuhug, vopn­
að sögum, klippum og jafnvel gjall­
arhornum til að vekja athygli á mál­
staðnum. Ég ætla ekki að setjast í
dómarastól í þessu máli en þetta er
sú versta birtingarmynd sem hugs­
ast gat að kæmi upp í málinu og
mikilvægt að taka umræðuna, vera
óhræddur og varpa fram hugmynd­
um til lausnar í málinu.
Að finna aðrar leiðir
Engin niðurstaða hefur fengist í út­
gáfu náttúrupassa og hafa mjög
margir verulegar efasemdir við út­
gáfu slíks passa. Leiðir til sölu nátt­
úrupassa eru margar en fleiri spyrja
hver á að hafa eftirlit með því hverj­
ir bera slíkan passa á ferð sinni um
landið? Ekki verður því bætt á lög­
regluna að fylgjast með hátt í milljón
ferðamönnum hvort þeir eru með
passa eða ekki. Við verðum að finna
aðrar leiðir. Þær eru fjölmargar sem
koma til greina og ég eins og fleiri
höfum staldrað við margar þeirra.
Flestir eru á því að hafa einfalt kerfi
þar sem ekki þarf sérstakt eftirlit
með því hvort greitt hafi verið eða
ekki. Í því sambandi hefur verið bent
á gjald á farmiða, eingreiðslu við
komu eða brottför frá landinu. Hug­
myndir sem hafa galla og kosti eins
og allar aðrar. Hér kynni ég leið sem
margar þjóðir fara.
Fleiri lönd, nú síðast Danmörk,
bætast í þann hóp sem rukka lágt
en sérstakt gisti­ og bílaleigugjald
sem aðgang að náttúru landsins, út­
færslan er til og ekkert að vanbún­
aði. Gistigjaldið er víða um 1 evra
á mann, eða sem næst 150 kr. og er
lagt á hvern einstakling fyrir hverja
gistinótt í landinu og er þá ekki gerð­
ur greinarmunur á því hvort gist er
á dýru hóteli eða ódýru tjaldsvæði.
Þannig greiðir einstaklingur sem
gistir eina nótt 150 kr. sem renna
í sérstakan sjóð til uppbyggingar
ferðamannastaða í landinu. Þeir
sem gista í 10 nætur greiða 1.500 kr.
Gistinætur erlendra ferðamanna á
Íslandi árið 2012, voru 2,9 milljón­
ir og gistinætur Íslendinga voru 850
þúsund og þeim fjölgar um 10–15% á
milli ára. Tekjur af þessum gjöldum
verða að renna beint til ferðamanna­
staða um allt land samkvæmt nánari
útfærslu.
Með þessu hóflega gjaldi opnast
leið til að taka út 8–12 verðmætustu
náttúruperlur landsins og rukka sér­
stakt hóflegt gjald inn á þá staði. Þá
staði þarf sérstaklega að nefna í lög­
um og reglugerðum sem settar verði
um gjaldtöku af ferðamönnum. Þær
tekjur eiga að standa undir fram­
kvæmdum á þeim svæðum og þeir
fá ekki aðrar tekjur frá ríkinu til upp­
byggingar.
Ónýtt tekjulind
Með því að kaupa flugmiða frá
landinu er gjald á hvern miða svo­
kallað farþegagjald sem rennur til
Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar, en
svokallaðir „stop ower“­farþegar
greiða ekki slíkt gjald þó það sé víð­
ast hvar greitt á flugvöllum. Þessi
hópur telur líklega um 1,7 milljónir
farþega á síðasta ári og í framtíðinni
má gera ráð fyrir að þessi hópur vaxi
mest allra í FLE eða jafnvel um 30%
á ári og verði orðinn 3–4 milljónir
eftir nokkur ár. Þó ég sé ekki að gera
því skóna að þessi hópur greiði fyrir
náttúruskoðun á Íslandi er þarna um
að ræða hundruð milljóna tekjulind
sem við eigum ekki að láta framhjá
okkur fara. Og ég minni á þarfir inn­
anlandsflugsins sem almennings­
samgöngur og flugvellir á lands­
byggðinni eru algjörlega févana.
Í lok dagsins er það sameigin­
legt markmið okkar að þær spár ræt­
ist sem gera ráð fyrir 1,5 milljónum
ferðamanna til landsins árið 2023 og
tekjur af ferðamönnum tvöfaldist frá
því sem nú er, en vöxtur í útflutnings­
tekjum af ferðaþjónustu á fyrsta ára­
tug þessarar aldar nam 136%. Grein­
in þarf að byggja upp trúverðug leika,
en höldum því til haga að stærsti
hluti fyrirtækja í greininni, eða 83%,
stendur skil á sínu í ríkissjóð og
greinin á að hafa metnað til að borga
starfsfólki sínu góð laun. Árið 2012
greiddu ferðamenn í beina og óbeina
skatta 27 milljarða, eða 120.000 kr. á
hvert heimili í landinu, við eigum því
að standa saman sem þjóð að hóf­
legri gjaldtöku með skynsamlegri og
arðbærri fjölgun ferðamanna að sér­
stakri náttúru, menningu og gest­
risni Íslendinga. n
Ásmundur Friðriksson
alþingismaður
Kjallari
„Tekjur af þess-
um gjöldum verða
að renna beint til ferða-
mannastaða.
Mynd RöGnvAlduR MÁR
„Nei alls ekki, gæti ekki hugsað
mér það.“
Guðlaug Jóna Aðalsteinsdóttir
68 ára verslunarstjóri
„Ég vil fara í ESB, þannig það er
möguleiki.“
Baldur Benjamín Sveinsson
18 ára menntaskólanemi
„Já, en það veltur líka á öðrum
stefnumálum. Ef hann er frjálslyndari
en Sjálfstæðisflokkurinn, þá já.“
Hjalti Þór Ísleifsson
17 ára MR-ingur
„Já, ég er til í að sjá hvað þeir standa
fyrir. Ég er Evrópusinni og sjálfstæðis­
sinni.“
Birgir Guðmundsson
34 ára hótelstjóri
„Já, en ég myndi þurfa að kynna mér
stefnu þeirra, ég er meira vinstri.“
Gabríella María Skibinska
21 árs þjónustufulltrúi
Könnun
Hver vilt þú að
verði fréttastjóri?
n Svavar Halldórsson
n Rakel Þorbergsdóttir
n Ingólfur Bjarni Sigfússon
n Sigríður Hagalín Björnsdóttir
145 ATKvÆÐI
O
kkar kýrskýri forsætisráð­
herra sannar það alltaf
annað veifið, að óþarfi er
að vefengja þá vefengjan­
legu pappíra sem hann
hefur stundum veifað námsárangri
sínum til stuðnings. En eins og al­
þjóð veit þá er maðurinn vel upplýst
gáfnaljós, jafnvel þótt hóflega sé flík­
að öllu slíku þar á bæ. En nýverið lét
þetta gáfumenni hafa eftir sér eina
þá brjálæðislegustu heimsku sem
sögur fara af. Hann sagði, að lofts­
lagsbreytingar; hlýnun andrúms­
lofts og fleira í þeim dúr, væri í raun
og veru ekkert annað en tækifæri
fyrir okkur Íslendinga.
Jarðsprengjur eru vissulega mikil
búbót fyrir þá sem framleiða gervi­
limi. Og barnaníðingar eru mikil bú­
bót fyrir þá sem rannsaka afbrot af
ýmsum toga. Eins dauði er sem sagt
annars brauð. En þetta er svo bara
einföld siðferðisleg spurning um
það hvort menn vilja vera afætur,
hræætur eða einfaldlega séðir tæki­
færissinnar.
Þegar ljóslifandi hugsuðir, einsog
forsætisráðherragreyið okkar, tjá sig,
er alltaf eðlilegt að menn setji sig í
svona stellingar einsog þegar hvít­
voðungar babla. Og þetta minnir
okkur á, að nú á dögum málshátt­
anna er nauðsynlegt að hafa í huga
orðatiltækið: „Oft er broddur í bulli.“
En svo er það yfirleitt á færi hinna
lengra komnu, að átta sig á visk­
unni sem í bullinu leynist. Og þegar
forsætisráðherra talar um tæki­
færin sem við Íslendingar eigum
einsog falinn fjársjóð í hlýnun Jarð­
ar; hungursneyð, fárviðri og öðrum
hörmungum, þá er hann væntan­
lega að meina það að fjársjóður okk­
ar liggi í því að við getum hugsanlega
lært af mistökunum.
Ef hlýnun Jarðar, ósonbreytingar,
kolefnabruni og annað í sama flokki,
er skoðað í samhengi, sjáum við að
græðgin og heimskan er að leika
okkur þannig, að konungurinn
Kristur myndi snúa sér við á krossin­
um ef hann vissi eitthvað um þess­
ar staðreyndir. Það er nefnilega svo,
kæru vinir, að við Íslendingar höld­
um að nafli alheimsins sé í Skaga­
firði, við trúum því að Kanar hafi
svör við vanda okkar, við trúum á
Mammon og styðjum hernaðarbrölt
svo lengi sem byssum er ekki beint
að okkur. Og það sem meira er: Við
höfum heyrt það oftar en einu sinni,
oftar en tvisvar og oftar en þrisvar,
að fyrir örlítið brot af þeim pening­
um sem heimsbyggðin leyfir örfáum
hlandaulum að eyða til hermála …
já, fyrir örlítið brot af þeim pening­
um, mætti snúa við þeirri vá sem að
heiminum steðjar. n
Hér lífshlaup mitt er ekki alveg galið
þótt áhættan sé bæði smá og stór,
því þegar ég hef einhvern veginn valið
þá veit ég hugsanlega hvert ég fór.
Læri, læri … tækifæri
Kristján Hreinsson
Skáldið
skrifar
34,5%
20%
21,4%
24,1%