Dagblaðið Vísir - DV - 20.06.2014, Qupperneq 24

Helgarblað 20.–23. júní 201424 Fréttir Erlent
N
ý bresk rannsókn á vegum
samtaka sem berjast fyr-
ir umferðaröryggi, Brake,
leiðir í ljós að stór hluti
öku manna dottar undir
stýri. Rannsóknin náði til eitt þús-
und ökumanna og viðurkenndi nær
helmingur karlmanna að hafa dott-
að (e. micro-sleep) undir stýri. Hlut-
fallið var 45 prósent samanborið við
22 prósent þegar konur áttu í hlut.
Óhætt er að segja að niðurstaðan
sé hrollvekjandi en BBC greinir frá
þessu á vefsíðu sinni.
Micro-sleep, sem mætti kalla ör-
svefn, varir í fimm til tíu sekúnd-
ur. Heilinn sofnar á meðan einstak-
lingurinn reynir að vaka. Þetta gerist
yfirleitt við aðstæður þar sem áreiti er
einhæft, til dæmis akstur um lengri
veg. Þegar höfuðið byrjar að síga
hrekkur fólk vanalega upp af blundin-
um, kippir til höfðinu, og rennur kalt
vatn milli skinns og hörunds.
Að kippa við höfðinu
„Augnlokin þyngjast og þú hættir
að vera meðvitaður um umhverfið,“
segir Jim Horne, stjórnandi Lough-
borough University Sleep Research
Centre, um einkennin. „Þú sofnar í
nokkrar sekúndur og hrekkur síð-
an upp, yfirleitt með kipp.“ Kippur-
inn er yfirleitt það sem segir fólki
að það hafi dottað, því heilinn man
ekki eftir svona stuttum blundi. „Þú
þarft að sofna í eina til tvær mínútur,
að lágmarki, svo heilinn muni eftir
því,“ segir Horne, sem hefur rann-
sakað þreytu í heilan áratug. „Þegar
örsvefn er annars vegar man maður
varla hvort maður er að koma eða
fara, þegar maður vaknar.“
Ungir ökumenn þreyttari
Merkilegt nokk er þreytu um
að kenna. Ef þú bregst ekki við
ástandinu, til dæmis með því að
sofna eða hreyfa þig, og ástandið
er viðvarandi í einhvern tíma, get-
ur það hæglega leitt til þess að fólk
beinlínis sofni. Oftar gerist það
þó að fólk hrekkur upp og upplif-
ir adrenalín flæða um æðarnar. Við
það vaknar það. Ökumenn eru sér-
staklega útsettir fyrir örsvefni, sér-
staklega þeir sem sitja lengi und-
ir stýri að kvöldi til eða á nóttunni,
þegar þeir eru alla jafna sofandi.
Rannsóknir benda til þess að ungir
ökumenn séu í meiri áhættuhópi en
þeir sem eldri eru, þar sem svefn-
þörf minnkar smám saman með
aldrinum. Ungmenni eru einnig
viðkvæmari fyrir því að missa úr
svefn, sem getur haft áhrif á aksturs-
hæfni þeirra.
Svefn kemur ekki upp úr þurru
BBC hefur eftir Department for
Transport að liðlega 20 prósent um-
ferðarslysa á þjóðvegum megi rekja
til svefntengdra ástæðna. Horne
segir að ökumenn hafi enga afsök-
un. „Svefn sækir ekki að þér upp
úr þurru. Þú getur ekki verið glað-
vakandi eina stundina og sofandi
þá næstu. Þú hefur alltaf tíma til að
finna þegar svefn sækir að þér.
Horne býr yfir ráðleggingum
til þeirra sem verða syfjaðir undir
stýri. Fólk á að leggja bílnum, inn-
byrða um 150 milligrömm af koffíni
(sem byrjar ekki að virka fyrr en eft-
ir 20 mínútur), leggja sig í korter og
taka svo fimm mínútur í að vakna.
Þá ætti að vera óhætt að aka af stað
aftur. n
„Þú sofnar í
nokkrar sekúndur
og hrekkur síðan upp,
yfirleitt með kipp.
Baldur Guðmundsson
baldur@dv.is
Annar hver maður
dottar undir stýri
n 20% bílslysa í Bretlandi má rekja til svefntengdra ástæðna n Engin afsökun
Hættulegt
Það getur verið
banvænt að
sofna undir stýri.
Mynd SHUtterStock
Ung kona beitt skelfilegu ofbeldi
Var nýdæmdur fyrir svipuð brot þegar hann braut aftur af sér
L
ögregla var kölluð að íbúð í
Kristiansand í Suður-Nor-
egi hinn 12. apríl síðastliðinn
þegar óp, grátur og öskur
heyrðust frá íbúðinni. Lögreglu-
menn sem svöruðu útkallinu fundu
unga konu mjög illa haldna með
mikla líkamlega áverka eftir ofbeldi
sem hún hafði orðið fyrir á löngum
tíma.
Áverkarnir þöktu nánast allan
líkama hennar. Þegar konan hafði
fengið aðhlynningu og gat rætt við
lögreglumenn kom í ljós að henni
hafði verið haldið fanginni í íbúð-
inni í þrjá daga þegar hún var flutt
á neyðarmóttöku. Hún hafði verið
barin ítrekað með bareflum, borð-
fæti og járnröri auk þess sem mað-
urinn hafði beitt hana kynferðis-
legu ofbeldi. Ofbeldismaðurinn
hafði einnig skotið á konuna með
gasbyssu. Hann hélt exi að kon-
unni og hótaði að beita henni ef
hún greindi frá ofbeldinu eða léti í
sér heyra.
Það voru nágrannar sem kölluðu
til lögregluna eftir að þeir heyrðu
skelfileg óp frá konunni og brutu
lögreglumenn sér leið inn í íbúðina.
Ofbeldismaðurinn reyndist vera
karlmaður á fertugsaldri. Hann og
konan þekktust lítillega en maður-
inn er margdæmdur ofbeldishrotti.
Hann á að baki sér dóma fyrir sext-
án hegningarlagabrot og hefur 24
sinnum verið sektaður. Sex af þeim
sextán brotum snúa að ofbeldi og
hótunum.
Það sem veldur Norðmönnum
mestum óhug er þó sú staðreynd
að maðurinn var í september í fyrra
dæmdur fyrir svipað ofbeldisverk,
það er, frelsissviptingu ungrar konu
sem var haldið fanginni á heimili
sínu í nokkra daga. Maðurinn beitti
konuna grimmilegu ofbeldi, vafði
rafmagnssnúru um háls hennar og
barði hana ítrekað með trékubbi.
Maðurinn var ákærður og dæmd-
ur fyrir ofbeldið en hafði ekki haf-
ið afplánun þegar hann misþyrmdi
seinni konunni.
Hann hefur setið í gæsluvarð-
haldi síðan og hefur nú verið ákærð-
ur fyrir ofbeldið og má búast við að
dómur í málinu falli fljótlega.
Maðurinn segist saklaus af öll-
um ákæruliðunum og segist aðeins
hafa slegið konuna einu sinni með
opnum lófa auk þess sem hann seg-
ist hafa hert belti um háls hennar. n
astasigrun@dv.is
Grimmilegt ofbeldi
Konurnar tvær hafa
svipaða sögu að segja
af samskiptum sínum
við manninn. Hann situr
nú í gæsluvarðhaldi.
Mynd SHUtterStock
Tóku við
20 prósent
flóttamanna
Svíar tóku við 20 prósent allra
þeirra flóttamanna sem leituðu á
náðir ríkja Evrópusambandsins á
síðasta ári. Þetta gerðist þrátt fyr-
ir að íbúafjöldi Svía, 9,5 milljónir,
nemi aðeins tveimur prósentum
af heildaríbúafjölda ríkja Evrópu-
sambandsins. Alls 46 prósent
þeirra flóttamanna sem Svíar tóku
við eru frá Sýrlandi. Næstfjöl-
mennasti hópurinn var ríkisfangs-
laus og þriðji fjölmennasti hópur-
inn kom frá Afríkuríkinu Eritreu.
Á eftir Svíum komu Þjóðverjar, en
þeir tóku við 26.080 flóttamönn-
um á síðasta ári og Frakkar tóku
við 16.115 flóttamönnum.
Loksins bjargað
Björgunarsveitarmönnum tókst
á fimmtudag að bjarga hinum 52
ára Johann Westhauser eftir að
hann féll og slasaðist illa í dýpsta
helli Þýskalands hinn 8. júní síð-
astliðinn. Þurfti Westhauser að
dúsa í hellinum í tæpa tólf daga.
Björgunaraðgerðirnar voru
mjög flóknar en alls tóku 728
manns þátt í þeim. Westhauser
var í raun eins langt inni í hellin-
um og mögulegt var, eða einum
kílómetra frá hellismunanum.
Að sögn breska ríkisútvarps-
ins var Westhauser með meðvit-
und þegar hann var dreginn upp
á yfirborðið en óvíst er hversu
alvarleg brjóst- og höfuðmeiðsli
hans eru. Strax eftir björgun-
ina var hann fluttur með þyrlu á
sjúkrahús. Westhauser var í hópi
leiðangursmanna sem fundu
hellinn árið 1995.