Dagblaðið Vísir - DV - 20.06.2014, Qupperneq 44

Helgarblað 20.–23. júní 201444 Lífsstíll
Gunnhildur tekst á við
skæðan E-bólufaraldur
n Læknar án landamæra vinna baki brotnu í Vestur-Afríku n Nýkomin frá Gíneu
Þ
að eru engin fordæmi fyrir
því að svona faraldur hafi
smitað jafn marga. Þetta
hefur aldrei verið svona
útbreitt áður,“ segir Gunn-
hildur Árnadóttir sem nýkomin
er frá Gíneu í Vestur-Afríku en þar
hefur E-bólufaraldur geisað síð-
an í febrúar. Þegar blaðamaður DV
talaði við Gunnhildi var ekki llangt
liðið frá því hún kom frá Gíneu þar
sem hún starfaði á vegum samtak-
anna Læknar án landamæra.
Gunnhildur hefur starfað fyr-
ir samtökin síðan 2012. Samtök-
in eru sjálfstæð og hlutlaus og
veita neyðaraðstoð óháð kyn-
þætti, trúarbrögðum og pólitísk-
um skoðunum. Þau vinna út frá
því sjónarmiði að allir eigi rétt á
læknishjálp. Samtökin hafa með-
al annars unnið Friðarverðlaun
Nóbels fyrir vinnu sína.
Útbreiðsla til nærliggjandi landa
Gunnhildur er kölluð út í verkefni
eftir því hvar þörfin er hverju sinni
og nú er það Vestur-Afríka þar sem
neyðin er einna mest, vegna þess
skæða E-bólufaraldurs sem kom-
inn er upp á svæðinu. Hún staldr-
ar ekki lengi við á Íslandi því sjúk-
dómurinn hefur teygt anga sína til
nærliggjandi landa, Sierra Leone
og Líberíu. „Ég var í mánuð úti og
nú er ég væntanlega á leiðinni aftur
út í næstu viku til Sierra
Lione í annan mánuð.
Því faraldurinn er hvergi
nærri hættur.“
Gunnhildur seg-
ir að sjúkdómurinn sé
einstaklega erfiður viður-
eignar. „Þetta er einn
skæðasti faraldur sem
komið hefur upp. Það er
svo erfitt að hafa stjórn
á honum því fólk flytur á
milli staða og það er erfitt
að fræða fólk og koma
skilaboðum til skila. Þetta
hefur haldið áfram og
smitast til nærliggjandi
landa eins og Sierra Leo-
ne og Líberíu.“
Gunnhildur segir að
engin lækning sé til við
sjúkdómnum en starfs-
mennirnir sjá um ein-
angrun sjúklinganna til að
koma í veg fyrir útbreiðslu.
Einnig gefa þau þeim
stuðningsmeðferð sem
getur hjálpað til við að yf-
irvinna sjúkdóminn. Þetta
er afar brýnt verkefni því
dánartíðni þeirra sem hafa
smitast er á bilinu 50–90
prósent en tíðnin er breytileg eftir
því hversu fljótt fólk leitar sér að-
stoðar.
Meðhöndlun heilla fjölskyldna
Gunnhildur vann á einangrunar-
sjúkrahúsi í höfuðborg Guineu,
Conakry. Dánartíðnin á því sjúkra-
húsi var um 50 prósent á meðan að
dánartíðni sjúkrahússins sem var
innar í landinu var um 90 prósent.
Sjúkdómurinn er því afar mann-
skæður en hún er þakklát fyrir þá
sem hafa náð bata. Henni er í því
samhengi minnisstæð saga einnar
fjölskyldu.
„Við vorum búin að sinna mörg-
um einstaklingum úr sömu fjöl-
skyldunni. Við héldum veislu
þegar síðasti sjúklingurinn úr
henni útskrifaðist af okkar spít-
ala en nokkrir úr hans fjölskyldu
voru búnir að útskrifast læknaðir
en einhverjir látið lífið. Hann var
sá síðasti og var fjölskyldufaðirinn,
höfuð fjölskyldunnar,“ segir Gunn-
hildur en þegar veislan fyrir hann
var haldin héldu þau að útbreiðsla
sjúkdómsins væri að hægjast. Það
reyndist þó ekki vera. „Það var
svo ekki fyrr en viku eða tveim-
ur eftir það að þau uppgötvuðu ný
smit í öðrum hlutum landsins. Við
kannski tókum aðeins of mikið for-
skot á gleðina með því að fagna út-
skrift síðasta sjúklingsins, því eftir
hann er búið að bætast hressilega
í hópinn.“
Hún lætur ekki deigan síga og
er ánægð með þá vinnu sem nú
þegar hefur náðst þótt erfitt verk sé
fyrir höndum. „Það var alltaf mjög
skemmtilegt að útskrifa fólk sem
var læknað. Það var alveg stórkost-
legt.“
Óhrædd
Gunnhildur segir að brýnt sé að ná
tökum á útbreiðslu sjúkdómsins en
erfitt getur reynst að fá starfsfólk í
verkefnin. „Vegna hárrar dánar-
tíðni E-bólufaraldursins getur ver-
ið erfitt að fá fólk til að fara í þessi
verkefni.“ Gunnhildur lætur það
þó ekki aftra sér.
Sjúkdómurinn er ekki loftbor-
inn, hann smitast einungis með
snertingu við líkamsvessa en með
viðeigandi viðbúnaði smitar hann
ekki að hennar sögn. „Við erum í
hálfgerðum geimbúningum. Við
erum dekkuð frá toppi til táar.“
Hræðslan stöðvar því Gunnhildi
ekki.
Ástríða fyrir hjálparstörfum
„Ég hef alltaf verið heilluð af
hjálparstörfum. Það var mjög
snemma sem að stefnan var tek-
in á þannig störf. Ég vann við sjálf-
boðaliðastörf í Malaví árið 2008
þegar ég var nýútskrifuð úr hjúkr-
unarfræði. Eftir það langaði mig
að læra meira um hvernig á að
gera hlutina rétt.“ Það var drif-
krafturinn sem fékk Gunnhildi til
að fara í mastersnám í alþjóðalýð-
heilsufræðum í Svíþjóð en eftir að
því lauk fékk hún vinnu hjá Lækn-
um án landamæra og er nú köll-
uð út í tilfallandi verkefni. Á veg-
um þeirra hefur hún meðal annars
sinnt verkefnum í Suður-Súdan og
Mið-Afríkulýðveldinu.
Það er ljóst að Gunnhildur á
erfitt verk fyrir höndum þegar hún
heldur út til Sierra Leone. „Þetta
er með mannskæðustu sjúkdóm-
um sem finnast. Það er erfitt að
hafa stjórn á þessu.“ n
Salka Margrét Sigurðardóttir
salka@dv.is
Fátæktin er mikil Ástandið í íbúðahverfi í nágrenni við þar sem Gunnhildur dvaldi.
Gunnhildur og dr.
Ibrahim Bah Sam-
starfsmaðurinn klæddur
frá toppi til táar.
Búningurinn Gunnhildur
í „fullri múnderingu“. „Þetta er
einn skæð-
asti faraldur sem
komið hefur upp
Samstarfsmenn
Gunnhildur segir að brýnt
sé að ná tökum á útbreiðslu
sjúkdómsins en erfitt getur
reynst að fá starfsfólk í
verkefnin.
Einangrunardeildin
Mikilvægt er að einangra
sjúklinga með E-bólufar-
aldurinn.