Dagblaðið Vísir - DV - 02.03.2012, Síða 42

Benetton-fyrirtækinu hefur oft ver-ið legið á hálsi fyrir að vera með kynþáttafordóma, einkum og sér
í lagi hvað varðar United Colors-her-
ferðina. Sem fyrr segir þá sýnist sitt
hverjum hvað varðar fordóma hverju
sem þeir kunna að tengjast. Myndin
sem um ræðir nú tilheyrir áðurnefndri
herferð og sýnir tvær ungar hnátur;
hvíta og svarta.
Í reynd er um fallega mynd að
ræða en eitthvað fór fyrir brjóstið á
sumum hárgreiðsla litlu blökkustúlk-
unnar. Hvíta stúlkan skartar ægifögr-
um hvítum slöngulokkum en engu
líkara er en tvö horn vaxi upp úr höfði
vinkonunnar.
Það er erfitt að gera öllum til hæfis
og hártíska er fjölbreytt og eflaust
helsti langt seilst að tala um að hár-
greiðsla hnátanna beri kynþáttafor-
dómum vitni í þessari auglýsingu.
En af hverju hvíta stúlkan er skæl-
brosandi en sú svarta ekki – við þeirri
spurningu á ég engin svör.
Hætt er við að margir myndu reka upp ramakvein ef auglýs-ingar á borð við þessar birtust
í blöðum og tímaritum. Kynþátta-
fordómar eiga enda lítið erindi inn í
nútímasamfélög sem státa af frjáls-
lyndi, víðsýni og menntun … og for-
dómaleysi.
„Af hverju þvær mamma þín
þér ekki með Fairy Soap?“ spyr lítil
hnáta, ljós á brá, þeldökka stúlku í
annarri auglýsingunni. Hér verður
ekki lagt mat á ágæti þeirra sápu en
helsti langt er seilst í markaðssetn-
ingu.
Hin auglýsingin er af svipuðum
toga en þar er um að ræða bleikiefni,
hvorki meira né minna, Chlorinol
Soda Bleaching. Hugmyndafræðin
í þeirri auglýsingu er af svipuðum
toga og í hinni – hvít og svört börn
í sama báti. Hvíta barnið skælbros-
ir og er við stjórnvölinn en svörtu
strákarnir hampa dósum af Chlor-
inol og í auglýsingatexta segir: „Við
ætlum að nota Chlorinol og verða
eins og hvíti negrinn.“ Það er ekkert
annað.
42 Lífsstíll 2.–4. mars 2012 Helgarblað
Ekki klikka á kaffinu
Kaffifyrirtækið Chase & Sanborn ákvað að tefla ekki á tæpasta vað, þannig séð, í viðleitni til að
tryggja að eiginkonur keyptu „rétta“
kaffið – Chase & Sanborn, kaffi sem
hægt var að sannreyna ferskleikann
á áður en verslað var.
Lítil áhöld eru um að auglýsing
fyrirtækisins ylli úlfaþyt ef hún birt-
ist með sama sniði í dag. Myndmál
auglýsingarinnar þarf ekki að fjöl-
yrða um – ektamaðurinn mun kenna
spúsu sinni lexíu sem hún mun ekki
gleyma, ef hún lætur undir höfuð
leggjast að kaupa nýmalað kaffi.
Eiginkonan virðist aftur á móti
taka refsingunni vel, hugsanlega
í anda þeirra tíma, og ekki fráleitt
að hún taki flengingunni hálfbros-
andi.
Sápa sem virkar
Börn
síns
tíma
n Auglýsingar spegla tíðarandann
A
uglýsingar leika sífellt
stærra hlutverk í nútíma-
samfélagi. Nánast hvert
sem litið er blasir við aug-
lýsing í einhverju formi,
dagskrárliðir ljósvakamiðla eru
rofnir með reglulegu millibili til
að koma „skilaboðum“ á framfæri
– einhver fékk nefnilega þá flugu í
höfuðið að almenningur léti blekkj-
ast af jákvæðara hugtaki yfir auglýs-
ingu.
Með breyttum tíðaranda verður æ
vandrataðra um refilstigu pólitískrar
réttsýni og sýnist sitt hverjum um
aðferðir sumra fyrirtækja í auglýs-
ingum sínum. Vissulega er fólk mis-
viðkvæmt fyrir framsetningu „skila-
boða“ og það sem einum finnst hið
besta mál eru örgustu fordómar í
augum annars. Við slíkt verður ekki
ráðið en líklegt er að flestir geti ver-
ið sammála um að þær auglýsing-
ar sem hér sjást séu flestar hlaðnar
kynþáttafordómum eða undarlegum
viðhorfum til hlutverka kynjanna.
Svartur skratti
Fötin skapa manninn er eitt þeirra slagorða sem heyrst hafa í gegnum tíðina. Maður verður nán-ast orðlaus vegna gamallar auglýsingar frá Van
Heusen-skyrtum. Í auglýsingunni segir að fjórir af
hverjum fimm karlmönnum velji Oxford-útgáfu Van
Heusen-skyrta.
Ekki verða hér bornar brigður á tölfræðina enda
langt um liðið og tilgangslítið. Aftur á móti má velta
fyrir sér þankagangi hugmyndasmiðanna. Vissu-
lega er, og rétt að benda á það, auglýsingin barn
síns tíma, en framsetningin er með ólíkindum því
ekki er nóg með að þessir fjórir sem velja Van Heu-
sen-skyrtu séu allir hvítir, til þess að gera virðulegir
menn, heldur er sá eini sem ekki kærir sig um Van
Heusen-skyrtu teiknaður eins og hann hafi nán-
ast rétt verið að standa upp frá máltíð og hafi haft
gest í matinn. Blökkumaðurinn er með ygglibrún,
náungi sem þú myndir ekki vilja hitta í dimmu
skógarrjóðri eða húsasundi. Hinir eru aftur á móti
brosmildir og eilítið kankvísir.
Van Heusen
fyrir hvíta
Sápuframleiðendur virðast eiga erfiðara með að koma skilaboðum sínum á framfæri, án þess að troða einhverjum um tær, en öðrum. Virðast,
segi ég, því ekki skal neitt um það fullyrt hér og nú.
Sápuframleiðandi Dove komst á hálan ís í fyrra
þegar hann auglýsti Dove-sápu sem gat orsakað
„sýnilega fallegri húð á ólíklegasta stað – sturtunni
þinni“. Hver veit nema auglýsingasmiðurinn hafi
með öllu verið grandalaus er hann hannaði hana
og að uppröðun stúlknanna hafi verið meinleg
óheppni og ekkert annað.
Mörgum fannst hins vegar skjóta skökku við að
lengst til vinstri – þar sem segir „fyrir“ – er þeldökk
kona fyrir framan yrjótt veggspjald, en lengst til
hægri – þar sem segir „eftir“ – er hvít kona, nánast
föl, fyrir framan veggspjald sem ekki sér á. Á milli
þeirra stendur svo kona í millilit, sennilega ekki
búin að þvo sér nógu oft með Dove-sápu.
Fyrir og eftir
„Af hverju
þvær
mamma þín
þér ekki með
Fairy Soap?