Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.2014, Blaðsíða 30

Helgarblað 29. ágúst–1. september 201430 Fólk Viðtal
Fullorðnar á örskotsstund
Þegar hún flutti loks heim þá
bjuggu börnin hennar með henni.
Þau ásamt fjölskyldunni, systkinum
Margrétar, foreldrum og fleirum,
skiptust á að vera með henni. „Það
var mikill munur þegar hún fór að
fá þjónustu allan daginn en það
var ekki fyrr en í apríl á þessu ári
sem hún fer að fá fulla þjónustu,“
segir Lára. Fyrst um sinn, eða í 10
mánuði eftir að hún flutti heim,
fékk hún einungis takmarkaða
heimahjúkrun, henni var hjálp-
að fram úr rúminu á morgnana
og í rúmið á kvöldin. Þess á milli
skipti fjölskyldan með sér vökt-
um. Núna hefur hún aðstoðarfólk
sem er til klukkan sex á daginn, þá
kemur einhver fjölskyldumeðlimur
eða vinkonur og eru með henni til
níu, elda mat og borða með henni.
Klukkan níu kemur aðstoðarmann-
eskja sem hjálpar henni í rúmið og
er til miðnættis á virkum dögum og
til klukkan eitt um helgar.
„Við myndum samt vilja að hún
fengi aðstoð allan sólarhringinn
þannig að fjölskyldan þyrfti ekki
að bera ábyrgð á því að einhver sé
hjá henni á nóttunni. Þrátt fyrir að
fjölskyldan leggi svona mikið til þá
þarf Margrét sjálf að einhverju leyti
að greiða fyrir aðstoðina þar sem
samningur við borgina dugir ekki
til,“ segir Ragga systir Margrétar.
„Þetta er auðvitað búið að vera
erfitt,“ segir Lára. Systurnar voru 14
og 16 ára þegar slysið átti sér stað
og þær viðurkenna fúslega að þær
hafi þurft að fullorðnast á örskots-
stund. „Við þurftum að þroskast
mjög hratt og það var mikil ábyrgð
á öllum. Það komst lítið annað að
en mamma,“ segir Lára. Þær misstu
samband við flesta vini sína og
þegar þær voru ekki í skólanum þá
voru þær hjá móður sinni.
Misstu samband við vinina
„Ég var eiginlega ekkert með vinum
mínum í alveg 2–3 ár, Ég átti kærasta
á þessum tíma og var bara með
honum og Önnu Margréti. Ég missti
samband við eiginlega allar vin-
konur mínar. Það var ekki þeim eða
mér að kenna. Maður vildi bara vera
heima á kvöldin og langaði ekkert að
gera,“ segir Lára og Anna tekur und-
ir. „Ætli við höfum ekki verið bara
á mörkunum að verða þunglyndar.
Það var líka erfitt að geta ekkert far-
ið út eftir klukkan níu. Við skiptumst
á að vera komnar heim þá en það
er frekar erfitt að vera 18, 19 ára og
vera með útivistartíma. Þannig að
maður var bara heima,“ segir hún.
„Ég hélt alltaf mjög góðu sambandi
við eina vinkonu mína sem er búin
að hjálpa mér mjög mikið,“ segir
Anna Margrét.
Lára er nýflutt til föður síns. „Ég
þurfti að komast aðeins í burtu og
það gerði mér gott. Ég er samt mjög
mikið hér yfir daginn og sef stund-
um í sófanum. Þetta var bara orðið
svo mikið. Það var alltaf eitthvert
fólk hérna og manni fannst maður
aldrei vera heima hjá sér. Það er að-
stoðarfólk með mömmu, þannig að
það er alltaf einhver hér. Mér fannst
þetta vera orðið of mikið,“ segir
hún. „Mamma var mjög fúl út í mig í
nokkrar vikur eftir að ég flutti,“ segir
Lára brosandi og móðir hennar lýs-
ir því yfir að hún hafi ekki verið sátt
við þetta. „Elska þig mamma,“ segir
hún hlæjandi. „Ég elska þig líka,“
svarar Margrét á móti.
Reiðar út í slysið
Aðspurðar hvort þær hafi upplifað
mikla reiði vegna slyssins þá segj-
ast þær báðar hafa verið reiðar.
„Já, mjög. Við misstum hana en
samt ekki,“ segir Anna Margrét. „Af
hverju ertu reið?“ spyr Margrét sem
situr við enda borðsins í stólnum
sínum og hlustar á. „Ég er reið út í
slysið, mamma. Ég hefði auðvitað
viljað að þú hefðir ekki lent í slysi,“
segir Anna Margrét og horfir á móð-
ur sína. „Þetta er erfitt,“ segir Lára.
„Hvað er erfitt,“ spyr móðir þeirra
sem er greinilega ekki alveg að
skilja samræðurnar. „Maður saknar
þín oft, að geta gert meira með
þér,“ segir Anna Margrét við móð-
ur sína sem jánkar á móti og segist
sjálf vera reið yfir því að hafa lent í
slysinu. Systurnar hafa þó mikinn
stuðning af fjölskyldunni í þessum
erfiðu aðstæðum en þau hafa öll
staðið þétt saman á þessum erfiðu
tímum. „Við erum dálítið þrjóskar
varðandi þetta og höfum afþakk-
að flesta hjálp,“ segir Anna Margrét.
„Pabbi fékk sálfræðing fyrir okkur
en mér fannst óþægilegt að vera að
tala við eitthvert bláókunnugt fólk,“
segir Lára. „Við erum samt komnar
með námshjálp núna, það munar
miklu þá þurfum við ekki að vinna
með náminu, við hefðum viljað vita
af þessu fyrr því þetta hefur oft ver-
ið erfitt.“
Þær segjast ekki hafa sætt sig við
ástand móður sinnar en lifa með
því. „Við finnum auðvitað fyrir því
að við söknum mömmu. Til dæmis
þegar maður er veikur og mamma
er frammi en hún getur ekki hjálp-
að. Við skiptum svolítið, þótt hún
myndi vilja hjálpa þá getur hún
það ekki,“ segja þær. „Þetta er skrýt-
ið líka því hún er hérna, hún er fyr-
ir framan mann en hún er ekki með
sama persónuleikann og hún var
með fyrir slysið. Hún er hérna en
þetta er ekki hún,“ segir Lára.
Alveg ótrúlega góð mamma
Margrét var vinsæll kennari við
Melaskóla fyrir slysið en þar hafði
hún kennt í 25 ár. „Við hittum oft
fyrrverandi nemendur sem segja
að hún hafi verið skemmtilegasti
kennari í heimi og þeir sakni henn-
ar,“ segir Lára. „Mamma var mjög
skemmtileg, hress og fyndin. Hún
talaði frönsku og var alltaf dans-
andi,“ segir Anna Margrét þegar
þær eru beðnar um að lýsa móður
sinni fyrir slysið.
„Hún var alveg ótrúlega góð
mamma. Hún hugsaði svo vel um
okkur og við gengum fyrir í öllu.
Hún gerði allt fyrir okkur,“ seg-
ir Lára. „Hún var alveg extra góð
mamma,“ bætir hún við og Anna
Margrét tekur undir. „Extra góð
mamma – og er auðvitað enn,“ seg-
ir hún og brosir til mömmu sinnar.
„Eins og til dæmis þegar hún
og pabbi skildu. Þá passaði hún
að hlífa okkur fyrir því öllu. Hún
fór heim til ömmu og afa og grét
þar því hún vildi ekki að við fynd-
um fyrir neinu. Hún gerði allt fyr-
ir okkur og hún á þetta ekki skilið,“
segir Lára. „Auðvitað langar mann
að hafa hana eins og hún var,“ segir
Anna Margrét.
Málar og spilar olsen olsen
Foreldrar þeirra skildu um þremur
árum fyrir slysið. „Pabbi er búinn
að standa sig mjög vel og hjálpa
mjög mikið. Hann kemur alltaf
hingað á miðvikudögum og eldar.
Hann reynir alltaf að hjálpa og taka
þátt,“ segir Lára. Fjölskyldumeð-
limir skipta með sér kvöldum og
koma til að elda og vera með Mar-
gréti. Yfir daginn er hún með að-
stoðarmanneskju í alls kyns æf-
ingum, talþjálfun og fleiru. Hún
fer einnig í sjúkraþjálfun þrisvar í
viku. „Annars er hún bara mest hér.
Henni finnst ekkert mjög gaman
að fara út þótt við reynum að fara
með hana. Henni finnst eiginlega
bara skemmtilegast að spila olsen
olsen,“ segir Lára brosandi. „Hún
er líka farin að mála hérna heima
aftur,“ segir Ragga og sýnir verk því
til stuðnings. Margrét er listræn og
var við nám í Myndlistarskólan-
um þegar hún slasaðist. Nokkrar
myndir hanga uppi í eldhúsinu og
eiga það allar sameiginlegt að sýna
fólk á hlið. „Já, við vitum ekki alveg
af hverju fólkið er alltaf á hlið,“ segir
Anna Margrét og brosir.
Hjálmurinn skiptir höfuðmáli
Systurnar vilja segja sögu móður
sinnar til þess að brýna fyrir
fólki mikilvægi þess að nota
reiðhjólahjálma. Myndband sem
frænka þeirra, dóttir Ragnhildar,
Margrét Helga Weisshappel, gerði
fyrir um þremur árum um Margréti
frænku sína, hefur vakið mikla
athygli á samskiptamiðlum undan-
farið. Þar segir hún sögu hennar og
hvetur fólk til þess að nota hjálm.
Hægt er að sjá myndbandið á DV.is.
„Við getum auðvitað ekki fullyrt um
það en það eru mjög miklar líkur á
því að ef hún hefði verið með hjálm
þá hefði hún sloppið miklu betur,“
segir Lára.
„Það er svo ótrúlega margt fólk
sem notar ekki hjálm og það eru
hópar sem eru hreinlega á móti því.
Mér fannst heldur ekki töff að vera
með hjálm einu sinni. Mamma lagði
samt alltaf mikið upp úr því að við
værum með hjálm,“ segir Lára. „Ég
er ekki að dæma fólk sem gerir það
ekki en það kannski skilur ekki hvað
það getur skipt miklu máli, mamma
er dæmi um það,“ segir Lára. n
Mikill kærleikur
Það er mikill kær-
leikur milli mæðgn-
anna. Margrét
segir dætrunum
oft á dag hvað hún
elskar þær mikið.
Mynd SigtRygguR ARi
„Þetta
er auð-
vitað búið að
vera erfitt
Systkinin með mömmu Svona lágu börn Margrétar oft hjá henni í rúminu og héldu utan
um móður sína. Ragnheiður teiknaði myndina. Mynd SigtRygguR ARi
„Við elskum þig“ Ragnheiður systir Margrétar hélt þessa dagbók eftir slysið. Þar skrifaði hún
niður ýmislegt um veikindin, setti inn myndir, hugleiðingar og teiknaði myndir. Mynd SigtRygguR ARi
Hjálpartæki Margrét er með aðstoðarfólk sem hjálpar henni á daginn. Hér er aðstoðar-
kona hennar að hjálpa henni að fara úr hjólastólnum yfir í hægindastólinn. Mynd SigtRygguR ARi