Dagblaðið Vísir - DV - 12.09.2014, Blaðsíða 15

Helgarblað 12.–15. september 2014 Fréttir 15
n Kostnaðarhlutdeild sjúklinga í lyfjum eykst n Þurfa að greiða fyrir S-merkt lyf
Lægri fjárhæð í
ferðamannastaði
n Fleiri sækja um en fá styrk n Þurfa að borga helming á móti
F
ramkvæmdasjóður ferða-
mannastaða fær mun minni
peninga til úthlutunar á
næsta ári samkvæmt nýju
fjárlagafrumvarpi fyrir árið
2015, miðað við síðasta ár. Alls nem-
ur fjármögnunin sem kemur úr rík-
issjóði tæplega 146 milljónum króna
en í fyrra hafði sjóðurinn 245 millj-
ónir króna til að dreifa. Athygli vek-
ur að fyrir úthlutun sjóðsins í apríl
bárust alls 136 umsóknir fyrir ýmis
verkefni, bæði frá opinberum og
einkaaðilum. Heildarupphæð styrk-
umsókna voru rúmar 848 milljónir
króna en heildarkostnaður verkefn-
anna var nærri tveimur milljörðum
króna. Skýrist það af því að þeir sem
sækja um styrki þurfa sjálfir að leggja
fram mótframlag upp á sömu upp-
hæð og sótt er um. Sjóðurinn gat
þó aðeins orðið við beiðni nokkurra
þeirra sem sóttu um, í ljósi þess að
aðeins voru 245 milljónir til ráðstöf-
unar.
Auknar tekjur af ferðamönnum
Í júní ákvað iðnaðar- og viðskipta-
ráðherra að setja 895 milljónir króna
í ýmis verkefni til að bæta aðgengi
að vinsælum ferðamannastöðum á
landinu, en athygli vakti hve seint
á árinu styrkveitingin kom. Ekki var
sérstaklega gert ráð fyrir þessum
styrkjum í fjárlagafrumvarpi síðasta
árs en ástæðan fyrir því að ráðist var
í útdeilingu þeirra var að frumvarp
um náttúrupassa hlaut ekki brautar-
gengi á Alþingi síðasta vetur. Frum-
varpið verður aftur til meðferðar í
vetur og standa vonir ráðherra til
þess að það komist í gegnum þingið
og verði að lögum.
Tekjur af náttúrupassanum eiga
meðal annars að fara í uppbyggingu
á ferðamannastöðum. Fjármálaráð-
herra ætlar sér hins vegar einnig að
fá eitthvað fyrir sinn snúð í gegn-
um ferðamenn, því hann gerir bæði
ráð fyrir auknum tekjum af gistin-
áttaskatti og þá hefur neðra virðis-
aukaskattsþrepið verið hækkað um 5
prósent. Í því þrepi er meðal annars
veitingaþjónusta og gistiþjónusta.
Því skal þó haldið til haga að Fram-
kvæmdasjóður fær 3/5 af gistin-
áttaskattinum, og sú tala er ekki inni
í þeirri tölu sem gert er ráð fyrir að
sjóðurinn fái í gegnum fjárlög.
Sjá engan hagnað í umsókn
Ferðamálastofa annast rekstur
Framkvæmdasjóðs ferðamanna-
staða og umhverfisstjórinn þar,
Björn Jóhannsson, vísar í frétt sem
birtist á vefsíðu Ferðamálastofu þar
sem sagt er frá síðustu hefðbundnu
úthlutun, líkt og gert er hér að ofan.
„Þú þarft að vera með helmingsmót-
framlag sem styrkþegi. Þetta hef-
ur fælt suma frá, því það eru sum-
ir landeigendur sem taka á móti
ferðamönnum og landið líður fyr-
ir áganginn. Samt hafa þeir í raun
engar tekjur af ferðamönnum og oft
hafa þessir landeigendur ekki burði
til að taka á móti svona styrkjum og
hafa engan hagnað af því. Á mörgum
stöðum eru landeigendur mjög já-
kvæðir fyrir því að farið sé um landið
þeirra en hafa engar tekjur af ferða-
mönnum,“ segir Björn. Hann segir
að umsóknir um styrki endurspegli
því ekki þá þörf sem er til staðar til að
byggja upp ferðamannastaði í heild,
heldur aðeins þeirra sem sjá hag
sinn í því að sækja um.
Langtímasýn skortir
Björn segir enn fremur að langtíma-
sýn skorti í útdeilingu styrkjanna,
því erfitt sé að vinna verkefnin með
skömmum fyrirvara. „Stundum þarf
að bíða í meira en ár eftir sérhæfðum
verktökum vegna anna hjá þeim. Við
sem komum nálægt þessum útdeil-
ingum höfum reynt að benda á það
að langtímafjármögnun gæti verið
miklu sniðugri. Þannig mætti sækja
um styrk til þriggja eða fimm ára og
fá þannig ákveðna upphæð á hverju
ári,“ segir Björn. Hann vill einnig að
þeir sem sjái um ferðamannastaði
geti fengið ráðgjöf og auki þannig
þekkingu sína á uppbyggingu þeirra.
„Ég rek mig svolítið á það að það
vantar upp á þekkingu. Nú erum við
að byrja að upplifa það að við þurfum
að útbúa ferðamannastaði þannig
að þeir geti tekið á móti hundruð-
um þúsunda manna. Slíkar lausnir
þarf að þróa og koma þekkingunni
áleiðis, sem myndi auka mjög gæði
þeirrar vinnu sem við erum í,“ segir
Björn. n
Rögnvaldur Már Helgason
rognvaldur@dv.is
Margir sóttu um Alls
bárust 136 umsóknir um
styrk til uppbyggingar
á ferðamannastöðum
í janúar. Alls fengu 50
verkefni styrk. Mynd ReuteRS
Björn Jóhannsson Segir að langtímasýn
skorti í útdeilingu styrkjanna, því erfitt sé að
vinna verkefnin með skömmum fyrirvara.
„Oft hafa þessir
landeigendur ekki
burði til að taka á móti
svona styrkjum.
Þjóðskrá
fær aukið fé
Þjóðskrá fær stóraukin fjárfram-
lög samkvæmt fjárlagafrum-
varpinu en alls fær stofnunin
1,3 milljarða króna sem er rúm-
lega 253 milljóna króna hækkun
frá því í fyrra. Gert er ráð fyrir
að 25 milljónir verði settar í sex
tímabundin verkefni. Á meðal
þeirra er tæknileg lausn til að
mögulegt verði að skrá tvöfalt
lögheimili barna sem eru í sam-
eiginlegri forsjá foreldra sinna
sem ekki eru í sambandi og
jafnframt að hægt verði að skrá
lögheimili á íbúðir. Þá á að gera
kosningar, undirskriftir og um-
sóknir um leyfi til atvinnurekstr-
ar rafrænar.
Skákíþróttin
fær mest
Íþróttir hafa mismikið vægi
í fjárlögunum, en alls er 503
milljónum króna varið í ýmis
íþróttamál í fjárlögum. Þannig
fær ÍSÍ tæpar 200 milljónir og
auk þess eru settar 70 millj-
ónir króna í Afrekssjóð ÍSÍ. Á
snærum sambandsins eru nán-
ast allir íþróttamenn lands-
ins og fjölmargir afreksmenn
sem þurfa að deila þessum
70 milljónum á milli sín. Af-
reksmenn sem hafa farið á
Ólympíuleika hafa þurft að afla
sér tekna með því að auglýsa
fyrirtæki og þannig borgað með
sér þegar farið er í slíkar stór-
keppnir. Upphæðin sem sam-
bandið fær er óbreytt frá því í
fyrra, en hins vegar fær Skák-
samband örlítið hærri styrk nú
en í fyrra vegna skákkennslu í
grunnskólum. Þessi eina íþrótt
fær hinsvegar mun meiri pen-
ing en aðrar íþróttir, því í heild
renna rúmlega 50 milljónir til
hennar. Skáksambandið fær
23 milljónir, launasjóður stór-
meistara í skák fær tæplega 21
milljón og Skákskóli Íslands fær
8,7 milljónir. Athyglisvert er að
setja þessi framlög í samhengi
við árlegan styrk útgerðarfyr-
irtækisins Samherja til íþrótta-
og æskulýðsmála í Eyjafirði. Á
síðasta ári námu þessir styrkir
80 milljónum króna og sagði
formaður Samherja-sjóðsins
svokallaða að fyrirtækið vildi
með þessu efla starf íþrótta-
og æskulýðsfélaga enn frekar
með þessum styrkjum. Upp-
haflega átti fyrsti styrkurinn að
vera afmælisgjöf en síðar var
ákveðið að gera þetta árlega.
Þannig fékk Eyjafjarðarsvæð-
ið meiri pening til íþróttamála
frá einkafyrirtæki en afreks-
menn fá samanlagt frá ríkinu á
næsta ári.
Óviðunandi rekstrarumhverfi Háskólans
n Háskólaráð lýsir áhyggjum af framlögum n Skrásetningargjald ekki skilað sér
H
áskólaráð Háskóla Íslands
lýsir þungum áhyggjum
vegna fjárveitinga til skól-
ans í ályktun. Í henni er með-
al annars bent á að sú reikniaðferð
sem notuð hafi verið undanfarinn
ár af stjórnvöldum til að áætla fjölda
ársnema hafi verið aftengd í fjárlög-
um. „Reiknireglan byggir á vegnu
meðaltali fjölda ársnema undan-
farinna þriggja ára. Allar áætlanir
Háskóla Íslands ganga út frá því að
reiknireglan sé notuð. Þannig vant-
ar 440 m.kr. í kennslufjárveitingu til
Háskóla Íslands fyrir árið 2015 sem
samsvarar því að ekki sé greitt með
yfir 500 ársnemum.“ Enn fremur seg-
ir að hækkun skrásetningargjalds,
sem mikið var mótmælt af nemend-
um árið 2014, úr sextíu þúsund í sjö-
tíu og fimm þúsund hafi ekki skilað
sér til skólans nema að mjög tak-
mörkuðu leyti.
Máli sínu til stuðnings vísar há-
skólaráð til nýlegrar skýrslu OECD,
„Education at a Glance 2014“, en sú
skýrsla dregur fremur dökka mynd
af málefni háskólamenntunar á Ís-
landi. Þar kemur fram að í saman-
burði við meðaltal OECD-ríkja fari
framlög til háskólastigs á Íslandi æ
lækkandi, sér í lagi sé litið til þeirra
landa sem landsmenn beri sig helst
við. „Er svo komið að Háskóli Ís-
lands þyrfti að hafa um 6 milljarða
króna (tæp 40% af heildartekjum há-
skólans árið 2013) hærri heildartekj-
ur svo OECD meðaltali væri náð og
um 11 milljarða króna (um 70% af
heildartekjum háskólans 2013) vant-
ar í samanburði við Norðurlöndin,“
segir í ályktun háskólaráðs. Bent er
á að vera Háskóla Íslands á mats-
listum, svo sem Times Higher Ed-
ucation World University Rankings,
sé að nokkru að þakka árangri fyr-
ir hrun er fjárframlög voru hærri.
Áhrif niðurskurðar eru því ekki kom-
in fram að fullu. n
hjalmar@dv.is
Háskóli fjárþurfi Háskólaráð lýsir þungum áhyggjum af
fjárframlögum til háskólans í nýjum fjárframlögum í ályktun
sinni. Mynd SigtRygguR ARi