Náttúrufræðingurinn - 2009, Qupperneq 32

Náttúrufræðingurinn
32
stoppaði það hins vegar og má full-
yrða að það hafi orðið tveimur ein-
staklingum til lífs. Það er þó ekki að
fullu vitað hvers vegna dýrið stopp-
aði í stað þess að ráðast á mennina.
Dýrið sneri síðan til suðvesturs og
gekk norðurhlíð Miðmundarfjalls í
átt að Melrakkagili, sem liggur rétt
austan við eyðibýlið Herjólfsstaði.
Meðan á öllu þessu stóð hafði
farið fram umræða um hvort og þá
hvernig mætti ná dýrinu lifandi. Það
var samdóma álit að slíkt væri ekki
framkvæmanlegt við þær aðstæður
sem upp voru komnar. Ekki var til
staðar nauðsynlegur búnaður til að
svæfa dýrið, né heldur búr sem hægt
hefði verið að flytja það í og ekki lá
fyrir hvert ætti þá að flytja það. Í
ljósi þessa og einnig þess að dýrið
var komið á hreyfingu og stefndi til
fjalla var ekki talið ráðlegt að taka
neina áhættu vegna fólksins sem
hafði safnast saman á Þverárfjalls-
vegi né á því að missa dýrið inn í
þokuna og týna því. Ómögulegt
væri að segja til um hvar það kæmi
niður næst. Öryggisins vegna var sú
ákvörðun tekin að fella dýrið og var
það gert í Melrakkagili og tók fljótt
af. Þegar þarna var komið var ekki
um aðra möguleika að ræða.
Starfsmenn Náttúrustofu Norður-
lands vestra, auk fjölda annarra aðila,
leituðust við að gefa eins góðar upp-
lýsingar og unnt var um atburða-
rásina. Starfsemi náttúrustofunnar
riðlaðist öll við þessa uppákomu
og má segja að sólarhringsvakt hafi
verið næstu tvær vikurnar. Svara
þurfti fyrirspurnum, flá dýrið og
kryfja, taka sýni úr því og síðan
koma dýrinu og sýnunum suður
til Reykjavíkur. Þessu var öllu lokið
föstudaginn 13. júní.
Mikil umræða varð, bæði innan-
lands og utan, um komu dýrsins til
landsins og þá ákvörðun að fella það
og skiptust menn í tvær fylkingar
hvað það varðar. Mörg símtöl komu
frá fréttamönnum og almenningi,
sum á jákvæðum nótum, þar sem
fólk vildi einfaldlega ræða málin og
koma skoðunum sínum á framfæri,
önnur því miður á neikvæðum nót-
um. Á óvart kom hversu mikil heift
var hjá sumu fólki út í þá aðgerð að
fella dýrið. Vanþekkingin á eðli og
hegðun hvítabjarna – og ekki síst
þeirri aðstöðu sem upp var komin á
vettvangi – birtist í mörgum mynd-
um og þeir voru oft háværastir sem
minnsta höfðu þekkinguna.
„Hraunabirnan“
Öllum að óvörum barst lögregl-
unni á Sauðárkróki tilkynning um
að annar hvítabjörn hefði sést við
bæinn Hraun II á utanverðum Skaga
mánudaginn 16. júní (1. og 3. mynd).
Heimasætan á bænum hafði verið úti
við og orðið dýrsins vör í einungis
100 m fjarlægð. Benda má á að hvíta-
björn getur farið þessa vegalengd
á innan við 10 sekúndum. Í þessu
tilfelli var lögreglunni tilkynnt fyrst
um atburðinn og gat lokað svæðinu
með hjálp björgunarsveita og tryggt
öryggi ábúenda og þess fólks sem
síðar var kallað til. Náttúrustofu
Norðurlands vestra var tilkynnt um
atburðinn og kom hún upplýsing-
unum til umhverfisráðuneytisins og
Umhverfisstofnunar. Kallað var til
fólk frá Náttúrustofu Norðurlands
vestra, fjórar skyttur og sjúkrabíll
auk björgunarsveita og lögreglu
frá Skagafirði og Húnavatnssýslum.
Hvítabjörninn var vaktaður og
mikill viðbúnaður settur upp.
Hvítabjörninn hafði komið sér
fyrir í lægð einni inni í miðju æðar-
varpi rétt norðan við bæinn Hraun II
(3. og 4. mynd). Þar var hann nánast
allan daginn í hvarfi, en einstaka
sinnum rak hann upp hausinn eða
2. mynd. Einungis voru um 20 m á milli hvítabjarnarins og hluta hópsins. Ljósm.: Þorsteinn Sæmundsson 2008.