Gerðir kirkjuþings - 1989, Page 72

8
fram að íslendingar hafa verið þiggjendur i þessu samstarfi
Norðurlanda og ekki talið svara kostnaði að þiggja líffæri að
gjöf frá íslandi. Það er þvi ljóst að ýmis framkvæmdaratriði geta
verið á veginum.
Ýmsir hafa hvatt til þess að aftur verði horfið að gömlu
skilgreiningunni á dauða, m.a. Þýsk-ameriski heimspekingurinn
Hans Jonas og próf. Erik Olav Backlund sem ég hlustaði á i
Harðangri í Noregi í október 1988. Hann sagði að likaminn deyi
smáct og smátt og það væri áhyggja að tala um látinn mann með
lifandi likama eða lifandi og látna sjúklinga.
Þeir gefa báðir í skyn að ástæðan fyrir þvi að menn sögðu skilið
við gömlu skilgreininguna sé ósk lækna að geta ráðið yfir
liffærum hinna heiladauðu. Þess eru dæmi, eins og með 17 ára
skólastúlku frá Long Island. Hún var úrskurðuð látin af lækni og
dánarvottorðið undirritað af foreldrum hennar, en einum tíma
siðar voru augu hennar og nýru notuð til igræðslu. Þetta sýnir
að forsendur heiladauða er hægt að nota til að ná markmiðum sem
snerta viðkomandi sjúkling á engan hátt. Þá er sjúklingurinn
gerður að hlut og það er siðlaust að hlutgera manninn, þvi að það
gerir allar siðferðilegar viðmiðanir merkingarlausar. Það er
mikið grundvallaratriði að viðkomandi hafi sjálfur samþykkt að
gefa liffæri komi til þess á lifsleiðinni.
Litum nú aðeins nánar á dánarskilgreiningar læknisfræðinnar.
Dauðinn felur i sér að lif er ekki lengur til staðar og hvorki
sjáanleg merki um lif né hægt að endurvekja það.
A. Talað er um líffræðilegan dauða eða frtimudauða (biological
or cellular death) þ.e. þegar líffæri hættir að starfa.
Liffræðilegur dauði getur verið þróunarferli þar sem
mismunandi líffæri deyja á mismunandi timaskeiði.
B. Klínískur dauði (clinical death) er hugtak notað af læknum
til að kveða á um dauða og á við um það þegar samhæfð
starfsemi likamans hættir endanlega. En gera verður
greinarmun á klinískum dauða og þvi þegar öll líffæri
líkamans eru hætt að starfa, þar með likamsvefirnir. Algjört
skilyrði i öllum dánarskilgreiningum er að lifsferillinn sé
hættur og óafturkallanlegur (sjá siðar dauðakríteriurnar).
Eftirfarandi dánarskilgreiningar eiga þvi við þegar
mikilvægt lifsferli er hætt:
1) Líffærakerfisdauði (systemic deathl þegar hjartsláttur
og öndun er hætt. Venjulega viðurkenndur sem mælikvarði
á dauða manns, en nú er litið á hann sem algjöra
stöðvun á starfsemi heilans.
2. Alaiör heiladauði Cwhole brain deathl felur i sér að
samhæfð starfsemi heilans hættir algjörlega þ.e. í
báðum heilahvelum, heilastofni og litla heila. Algjör
heiladauði felur i sér ástand þar sem hvorki er
möguleiki á að komast til meðvitundar né að öndun og
hjartsláttur hefjist að nýju.
69