Gripla - 01.01.2003, Síða 323

SVÖR VIÐ ANDMÆLARÆÐUM
321
undinn í holdinu". Þó að sú notkun hugtaksins sé sjálfsagt almennari tel ég þó
„söguhöfundinn" mikilvægari í allri bókmenntatúlkun, hvort sem um er að
ræða miðaldatexta eða nútímatexta. Það sést kannski á því að ég geri enga
tilraun til að geta upp á hvaða höfundur í holdinu kunni að hafa staðið að
Morkinskinnu en þykist geta dregið ýmsar ályktanir um „innbyggða höfund-
inn“ á bls. 283-87.
Svo sannarlega er „höfundurinn í verkinu“ vandmeðfarinn en ill nauðsyn
samt því að burtséð frá því hvort greinandinn (eða nýrýnandinn) trúir á einn
höfund í holdinu eða heila ritnefnd af höfundum þá gerir hann oftast ráð fyrir
einum vilja á bak við merkingu textans, söguhöfundinum. Andmælandi telur
að það hefði verið þarft að skýra höfundarhugtakið strax en ekki nálægt lokum
þess. Það kann að vera rétt og ég íhugaði það svo sannarlega en vegna alls
þess efa sem öll þessi höfundarhugtök skapa tók ég þá afstöðu að demba hon-
um ekki strax yfir lesendur heldur geyma umræðuna alla til loka.
Andmælandi vekur líka athygli á því að ég tel að sagan hafí líklega verið
áfram „munnleg“ eftir að hún var sett á blað. I kjölfarið varpar hún fram býsna
flóknum spumingum um munnlegan flutning sögunnar. Ég treysti mér ekki til
að svara þeim nú en þær eru vel þess virði að íhuga betur.
2.2
Seinni andmælandi ræðir einnig túlkanir mínar á einstökum þáttum og beinir
þar ekki síst sjónum að forvitnilegum atriðum þar sem ég hef skilið eftir lausa
enda. Ég veit ekki nákvæmlega hvemig túlka beri setninguna um kynjalætin
sem Hreiðar heimski „sló á sig“. Þetta er ein af fjölmörgum torskildum setn-
ingum í sögunni — en í henni em raunar einnig nánast óskiljanlegar setningar.
Setningin virðist benda ein sér til þess að Hreiðar hafí allan þáttinn gert sér
upp „heimskuna". Mér finnst þó erfítt að trúa því þar sem lýsing Hreiðars er
svo trúverðug mynd af einfeldningi að hér hlyti þá að vera á ferð einn slyng-
asti leikari allra tíma. Enn fremur verður ekki annað séð en að bróðir hans falli
fyrir blekkingunni. Samt verður ekki komist framhjá þessu orðasambandi sem
ég skil alveg eins og andmælandi.
Enn torveldara er að ráða í misstór augu konungs. Ef hér væri ranglátur
konungur á ferð gæfí auga leið að augun misstóm táknuðu þá skort hans á
réttlæti. Svo er hins vegar alls ekki. Er þátturinn þá hugsanlega lymskuleg