Peningamál - 01.11.1999, Blaðsíða 26

myndun bankavíxla á millibankamarkaði með krón-
ur, en samkvæmt reglunum teljast veitt millibankalán
með lengri binditíma en 90 dagar og bankavíxlar,
óháðir líftíma, ekki sem laust fé. Lánastofnanir voru
því tregar til fjárfestingar í bankavíxlum eða lán-
veitinga á millibankamarkaði umfram 90 daga nema
gegn hærri vöxtum.
Eins og þegar hefur verið rakið hafa verðbólgu-
væntingar vaxið verulega á árinu og stuðlað að
hækkun ávöxtunar á óverðtryggðum skuldbinding-
um. Um síðustu áramót var ávöxtunarferill óverð-
tryggðra skuldbindinga fallandi frá 6 mánaða bindi-
tíma og ávöxtun 4 ára skuldbindinga lítið eitt lægri
en þriggja mánaða ríkisvíxla. Í maí var ferillinn
orðinn stígandi á öllu sviðinu en vaxtahækkanir
bankans ollu því að ferillinn er fallandi. Ávöxtun til
fjögurra ára er þó svipuð og ávöxtun til skamms tíma.
Hins vegar er ferillinn enn stígandi að 6 mánuðum
sem bendir til þess að markaðurinn eigi von á frekari
vaxtahækkunum af hálfu bankans á næstu 6 mánuð-
um.
Viðskipti með ríkis- og bankavíxla
Viðskipti á peningamarkaði með markaðsverðbréf til
skemmri tíma en eins árs hafa dregist saman undan-
farin tvö ár en millibankaviðskipti til skemmri tíma
en eins árs hafa aukist að sama skapi. Viðskipti með
ríkisvíxla á Verðbréfaþingi Íslands voru fyrir 17,3
ma.kr. fyrstu 10 mánuði ársins en 53,3 ma.kr. á sama
tíma í fyrra. Ýmsar ástæður eru fyrir minnkandi
áhuga markaðsaðila á viðskiptum með ríkisvíxla.
Tilkoma formlegs millibankamarkaðar með krónur í
júní 1998 er ein skýringin en hann hefur að hluta til
leyst ríkisvíxla af hólmi við lausafjárstýringu bank-
anna. Breytingar á stjórntækjum Seðlabanka sem
gerðar voru í mars í fyrra hafa einnig haft áhrif, en
þær fólu m.a. í sér endurskipulagningu á endurhverf-
um viðskiptum við lánastofnanir. Áður voru einungis
ríkisvíxlar auk innstæðubréfa hæfir til endurhverfra
viðskipta en með breytingunum urðu allir mark-
flokkar ríkisverðbréfa gjaldgengir. Auk þess er
Seðlabankinn eini viðskiptavakinn með ríkisvíxla á
eftirmarkaði og er verðmyndun ríkisvíxla því ekki
eins virk og annarra bréfa þar sem fleiri aðilar koma
við sögu. Frumsala ríkisvíxla hefur einnig dregist
saman og fyrstu tíu mánuði ársins hafa verið seldir
víxlar á uppboðum fyrir 22,6 ma.kr. en allt árið í
fyrra nam salan 40,8 ma.kr. Uppboðsaðferðir Lána-
sýslu ríkisins valda því að framboð víxla á uppboð-
um hverju sinni er óljóst og tilboðum er hafnað án
sannfærandi skýringar. Það kann að hafa dregið úr
áhuga markaðsaðila á þátttöku í uppboðunum.
Þá hafa viðskipti með bankavíxla ekki síður dreg-
ist saman. Á fyrstu tíu mánuðum ársins námu við-
skipti með bankavíxla 19,3 ma.kr. samanborið við
63,6 ma.kr. á sama tíma í fyrra. Í mars og apríl á
þessu ári, eftir að lausafjárreglurnar höfðu tekið gildi,
duttu viðskiptin niður í 0,6 ma.kr. í hvorum mánuði
samanborið við tæplega 1,9 ma.kr. viðskipti í febr-
úar, en jukust síðan á ný.
Millibankamarkaður með krónur
Millibankamarkaður með krónur hefur verið við lýði
hér á landi um alllangt skeið en hann var endurskipu-
lagður í júní 1998. Átta lánastofnanir eru nú þátttak-
endur á markaðnum. Samkvæmt reglum, sem Seðla-
25
Frumsala ríkisvíxla
1995 1996 1997 1998 1999
0
10
20
30
40
50
60
70
Ma.kr.
3 mán
6 mán
12 mán
Mynd 6
Viðskipti með banka- og ríkisvíxla á eftirmarkaði
J FMAM J J A S OND J FMAM J J A S OND J FMAM J J A S O
1997 1998 1999
0
2
4
6
8
10
12
14
Ma.kr.
Bankavíxlar Ríkisvíxlar
Mynd 7