Peningamál - 01.11.1999, Blaðsíða 28

3. Vextir banka og sparisjóða
Talsverðar sveiflur hafa orðið á vöxtum bankastofn-
ana á árinu 1999. Þeir lækkuðu nokkuð fyrstu tvo
mánuði ársins en hafa síðan farið hækkandi. Sem
dæmi lækkuðu vextir verðtryggðra lána um hálft
prósentustig að meðaltali í febrúar, fóru í 8,2%, en
eru í nóvember 8,8%. Nafnvextir almennra skulda-
bréfalána lækkuðu um 0,2 prósentustig í febrúar en
hafa síðan hækkað um 2,6 prósentustig, m.a. vegna
aukinnar verðbólgu, og eru núna 14,7%. Aðgerðir
Seðlabankans í peningamálum höfðu talsverð áhrif á
útlánsvexti bankanna. Auk þess að fylgja eftir hækk-
un Seðlabankans á eigin vöxtum á árinu, kunna nýjar
lausafjárreglur að hafa hvatt banka til að hækka vexti
til þess að stemma stigu við vexti útlána. Hins vegar
er ekki útlit fyrir að vaxtahækkanir af óverðtryggðu
fé verði jafnmiklar og aukning verðbólgu milli ára
gefur tilefni til. Vaxtamunur virðist hafa aukist þar eð
vextir innlána hafa hækkað minna en vextir útlána.
Sem dæmi hafa vextir almennra sparibóka hækkað
um 0,3 prósentustig og ávöxtun svonefndra peninga-
markaðsreikninga um 1,8 prósentustig. Vextir verð-
tryggðra innlána eru því sem næst þeir sömu í nóv-
ember og þeir voru í upphafi ársins 1999.
4. Skuldabréfamarkaður
Ávöxtun verðtryggðra markaðsskuldabréfa hefur
farið hækkandi á árinu eftir mikla lækkun á síðasta
ári. Ávöxtun 5 ára spariskírteina hefur hækkað um
0,22 prósentustig og er nú um 4,94%. Svipuð hækk-
un hefur orðið á öðrum ríkisskuldabréfum eða um
0,25 prósentustig. Hins vegar hefur ávöxtun húsbréfa
ekki breyst sem neinu nemur á árinu. Reyndar hélt
ávöxtun áfram að lækka fram í febrúar á þessu ári en
greinilegur viðsnúningur varð með setningu reglna
Seðlabankans um laust fé. Þær gerðu lánastofnunum
erfiðara að eiga langtímamarkaðsbréf þar sem þau
teljast ekki með lausu fé, en flestar lánastofnanir sem
reglurnar náðu til voru við setningu þeirra með lakari
lausafjárstöðu en reglurnar áskildu.
Sá munur sem er á ávöxtunarþróun spariskírteina
og húsbréfa á rætur að rekja til tveggja þátta. Engin
spariskírteini hafa verið seld í frumsölu á þessu ári og
raunar hefur fjárhæð útistandandi ríkisskuldabréfa
lækkað vegna fyrirfram innlausnar. Aukning hefur
hins vegar átt sér stað í útgáfu húsbréfa. Þá hefur
vaxtamunur kaup- og sölutilboða spariskírteina á
eftirmarkaðnum farið vaxandi og það hefur dregið úr
27
Viðskipti með skuldabréf á VÞÍ
janúar-október 1998 og 1999
Spariskírteini Ríkisbréf Húsbréf Húsnæðisbréf
0
10
20
30
40
50
60
70
Ma.kr.
1998 1999
Mynd 13
Dagleg þróun ávöxtunarkröfu á nokkrum
markflokkum húsbréfa og spariskírteina
Jan. Feb. Mars Apríl Maí Júní Júlí Ágúst Sept. Okt. Nóv.
3,40
3,60
3,80
4,00
4,20
4,40
4,60
4,80
5,00
RS15-1001/K (Sparisk., gjaldd. 2015)
RS05-0410/K (Sparisk., gjaldd. 2005)
BH37-1215/H (Húsbr., lokagjaldd. 2037)
BH21-0115/H (Húsbr., lokagjaldd. 2021)
Mynd 11
Ávöxtunarmunur á kaup- og sölukröfu
spariskírteinaflokks og húsbréfaflokks síðustu 12 mánuði
N D J F M A M J J Á S O N
0,00
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
BH22-1215/H RS05-0410/K
1998 1999
Mynd 12