Peningamál - 01.05.2009, Qupperneq 26

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
9
•
2
26
greiðsla frá innlendum aðila sem færist af reikningi viðskiptabanka
umsjónar aðil ans til viðskiptabanka fjárfestisins. Á samsvarandi hátt
eru fjármunir síðan færðir milli reikninga viðkomandi viðskiptabanka í
innlendum bönkum (eða innan sama banka).
Við mat á mögulegum vaxtagreiðslum sem flætt geta út úr land-
inu er því ekki hægt að leggja saman vaxtagreiðslu af jöklabréfum og
innlendum skuldabréfum, því að í grunninn er um sömu vaxtagreiðsl-
una að ræða. Þegar útgefandi jöklabréfsins greiðir erlendum endafjár-
festi krónur þarf hann að afhenda samsvarandi fjárhæð í krónum sem
fjárfestir getur selt fyrir gjaldeyri. Krónueign útgefandans minnkar því
en krónueign erlenda endafjárfestisins eykst sem því nemur ákveði
hann að halda krónunum eða helst óbreytt ákveði hann að nýta sér
réttinn til að flytja vaxtagreiðsluna úr landi. Einföld samlagning á
vaxtagreiðslum af jöklabréfum og af innlendum skuldabréfum leiðir
því til ofmats á mögulegu útflæði gjaldeyris tengdu vaxtagreiðslum.
Óvissa á skuldabréfamarkaði torveldar túlkun á vaxtaþróun
Eitt af brýnustu verkefnum stjórnvalda í kjölfar fjármálakreppunnar
var að koma á eðlilegum skuldabréfaviðskiptum og tryggja virka verð-
myndun á mörkuðum. Gerðir voru nýir samningar við aðalmiðlara um
viðskiptavakt á eftirmarkaði með ríkisskuldabréf sem tóku gildi í des-
emberbyrjun eftir að hafa legið niðri í tæpa tvo mánuði. Aðalmiðlarar
eru nú fjórir en voru áður sjö. Lágmarksviðmiðun sölutilboða í mark-
flokka ríkisverðbréfa var lækkuð úr 100 m.kr. að nafnvirði í 50 m.kr.
Einnig var slakað á verðmun á kaup- og sölutilboðum aðalmiðlara frá
því sem áður var.
Með tilkomu viðskiptavaktar minnkaði bilið á milli kaup- og
sölutilboða en mikil óvissa undanfarnar vikur hefur þó haft töluverð
áhrif á verðmyndun skuldabréfa. Óvissa er um framboð skuldabréfa
með ábyrgð ríkissjóðs, hvort bréfin verði verðtryggð eða óverðtryggð
og hver líftími þeirra verður. Ekki hefur heldur verið gengið frá endur-
fjármögnun ,,nýju“ bankanna og því liggur ekki fyrir hvers eðlis og
hversu mikið eiginfjárframlag ríkisins verður og hver fjármögnunarþörf
ríkissjóðs verður í tengslum við hana.
Umræða um niðurfellingu skulda heimila og fyrirtækja og breyt-
ingu á þeirri vísitölu sem liggur til grundvallar verðtryggingu hefur
e.t.v. einnig haft áhrif á verðmyndun á skuldabréfamarkaði. Breytingar
á lögum um útgreiðslu viðbótarlífeyrissparnaðar höfðu einnig umtals-
verð áhrif á ávöxtunarkröfu verðtryggðra íbúðabréfa þar sem töluverð
óvissa ríkti í upphafi um umfang og fyrirkomulag útgreiðslunnar.1
Líklega hefur setning laganna mun minni áhrif á eftirspurn eftir íbúða-
bréfum en talið var í fyrstu enda voru þau lög sem samþykkt voru
mikið breytt frá upprunalegu frumvarpi. Þannig var hámark sett á
fjárhæð sem leyfilegt er að greiða út, auk þess sem greiðslum úr sjóð-
unum er dreift á níu mánaða tímabil. Óvissa um setningu þessara laga
hafði líklega áhrif á ávöxtunarkröfu verðtryggðra íbúðabréfa enda
eru lífeyrissjóðirnir stærstu fjárfestar þessara bréfa og endurspeglaðist
það í lækkun ávöxtunarkröfu bréfanna í kjölfar setningar laganna.
1. Nú þegar hafa rúmlega 20 þúsund aðilar sótt um fyrirfram útgreiðslu við bótar lífeyris-
sparnaðar sem munu fá rúmlega 12,7 ma.kr. greidda út á næstu níu mánuðum.
%
Mynd III-11
Ávöxtun verðtryggðra langtímaskuldabréfa
Daglegar tölur 3. janúar 2007 - 30. apríl 2009
Heimild: Seðlabanki Íslands.
HFF 150914
HFF 150224
HFF 150434
HFF 150644
1
2
3
4
5
6
7
8
9
20082007 2009