Peningamál - 15.05.2013, Blaðsíða 21

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
21
ári samanborið við 0,8% í fyrra. Þetta er 0,2 prósentum minni vöxtur
en spáð var í febrúar, en það skýrist aðallega af því að nú er gert ráð
fyrir meiri samdrætti á evrusvæðinu og almennt minni hagvexti á
Norðurlöndunum, í Bretlandi og Japan. Reiknað er með að heldur bæti
í hagvöxt í viðskiptalöndum Íslands á næstu tveimur árum og að hann
verði 1,9% á næsta ári og 2,6% árið 2015. Eru það svipaðar horfur
og gert var ráð fyrir í febrúar.
Stuðningsaðgerðir stjórnvalda hafa aukið bjartsýni á fjármála-
mörkuðum ...
Seðlabankar helstu iðnríkja lögðust enn frekar á árarnar með auknum
stuðningsaðgerðum eftir því sem hagvaxtarhorfur versnuðu í fyrra.
Í Bandaríkjunum var komið í veg fyrir uppnám í ríkisfjármálum í lok
desember sl. og þak á skuldir ríkissjóðs var hækkað í janúar. Seðlabanki
Bandaríkjanna hefur haldið áfram peningalegri slökun með mán-
aðarlegum kaupum á íbúðabréfum og löngum ríkisskuldabréfum,
auk þess að seinka enn frekar tímasetningu væntanlegra vaxtahækk-
ana. Englandsbanki jók einnig kaup sín á skuldabréfum og fyrstu
vísbendingar birtust um árangur aðgerða bankans til að örva útlán
fjármálastofnana til heimila og fyrirtækja. Að sama skapi var gripið
til enn frekari örvunaraðgerða í Japan sem m.a. fela í sér stórfellda
innspýtingu í opinberum fjármálum og tvöföldun peningamagns í
umferð með aðgerðum seðlabankans er miða að því að örva eftirspurn
og auka verðbólgu. Vegna slæmra hagvaxtarhorfa í Evrópu hefur
framkvæmdastjórn Evrópusambandsins (ESB) gefið stjórnvöldum
nokkurra aðildarríkja sambandsins lengri frest til að ná markmiðum um
minnkandi halla á fjárlögum og hefur það lagst á sveif með aðgerðum
Seðlabanka Evrópu (ECB) til að örva eftirspurn á evrusvæðinu. Enn
sem komið er hefur ekki reynt á þessa frestveitingu.
Ofangreindar stuðningsaðgerðir hrundu af stað þó nokkurri
hlutabréfaverðshækkun, vaxta- og áhættuálag lækkaði á fjármála-
mörkuðum og ótti við verulega viðsjárverða atburði á borð við upp-
lausn evrusvæðisins og harkalega aukningu í aðhaldi í bandarískum
ríkisfjármálum minnkaði. Á móti vegur kreppan á Kýpur en áhrifin
hafa a.m.k. enn sem komið er ekki verið eins víðtæk og óttast var í
fyrstu. Í sumum nýmarkaðsríkjunum hefur einnig verið ráðist í aðgerðir
til að örva hagvöxt. Vöxtum hefur víðast hvar verið haldið óbreyttum
frá útgáfu síðustu Peningamála en ECB lækkaði vexti á ný um 0,25
prósentur í byrjun maí. Í Kína juku stjórnvöld fjárfestingu í innviðum
með auknum lánveitingum í gegnum banka og fyrirtæki.
... og dregið hefur úr fjárhagslegu ójafnvægi innan evrusvæðisins
Skuldakreppan á evrusvæðinu hefur birst í því að fjármálaleg skilyrði á
jaðri myntsvæðisins hafa verið verulega frábrugðin því sem þau eru í
löndum nær kjarna þess. Fjármögnun skulda banka, fyrirtækja og hins
opinbera hefur reynst erfið í jaðarríkjunum þar sem fjárfestar hafa fært
fjármagn sitt til annarra landa og minnkandi taumhald peningastefnu
ECB hefur ekki skilað sér fyllilega til þessara ríkja. Útstreymi fjármagns
einkaaðila frá jaðarríkjunum hefur verið mætt með lánveitingum
seðlabanka, eins og t.d. sjá má á greiðsluflæði í greiðslumiðlunarkerfi
1. Þegar vísitalan er undir 0 eru hagvísar verri en gert hafði verið ráð
fyrir og á móti sýnir vísitala yfir 0 að hagvísar eru jákvæðari en gert
hafði verið ráð fyrir. Vísitalan segir ekki til um hvort hagvísarnir séu
jákvæðir eða neikvæðir.
Heimild: Macrobond.
Mynd II-4
Vísitala um óvænta þróun hagvísa1
Daglegar tölur 1. janúar 2010 - 10. maí 2013
Vísitala
Bandaríkin
Evrusvæðið
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
20112010 2012 2013
1. Hagvaxtarvísir OFCE og EUROFRAME leggur mat á ársfjórðungs-
legan hagvöxt á evrusvæðinu tvo ársfjórðunga fram í tímann.
2. Iðnaðarvísitalan fyrir framleiðendur í Bandaríkjunum, Manu-
facturing Purchasing Managers' index (PMI) er birt mánaðarlega
og er árstíðarleiðrétt. Þegar gildi vísitölunnar er yfir 50, táknar það
vöxt milli mánaða, en ef hún er undir 50 táknar það samdrátt.
Heimild: Macrobond.
Breyting frá fyrri ársfjórðungi (%)
Mynd II-5
Leiðandi vísbendingar um hagvöxt
Evrusvæðið (v. ás)1
Bandaríkin (h. ás)2
Vísitala
-3
-2
-1
0
1
30
38
46
54
62
‘132012201120102009200820072006
1. Jaðarríkin eru: Grikkland, Írland, Ítalía, Portúgal og Spánn.
Heimild: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn.
Ma.evra
Mynd II-6
TARGET2-jöfnuður jaðarríkja
og vaxtaálag á þýsk ríkisbréf
2 ára vaxtaálag á þýsk ríkisbréf (andhverfur h. ás)
10 ára vaxtaálag á þýsk ríkisbréf (andhverfur h. ás)
TARGET2-jöfnuður jaðarríkja1 (v. ás)
Prósentur
-1.000
-900
-800
-700
-600
-500
-400
-300
8
7
6
5
4
3
2
1
‘1320122011