Peningamál - 15.05.2013, Blaðsíða 48

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
48
á raunverulega þróun á vinnumarkaði um þessar mundir. Miðað við
niðurstöður VMK fyrir fyrsta fjórðung ársins mælist atvinnuleysi heldur
meira í VMK og hjá VMS eða 5,8% (5,3% sé tekið tillit til árstíðar-
sveiflu). Einnig má gera ráð fyrir að skráð atvinnuleysi samkvæmt VMS
lækki hraðar en atvinnuleysi samkvæmt VMK og að munurinn aukist
heldur eftir því sem fleiri fullnýta bótarétt sinn. Jafnframt má gera
ráð fyrir að atvinnuleysi eins og VMK mælir það verði meira þegar
þeir sem horfið hafa af vinnumarkaði og fullnýtt bótarétt sinn hefja
atvinnuleit að nýju.
Langtímaatvinnuleysi minnkar áfram
Langtímaatvinnulausum, þ.e. þeim sem hafa verið atvinnulausir lengur
en í eitt ár, tók að fækka á síðasta ári og hefur þróunin haldið áfram á
þessu ári. Fækkunin er örari í þessum hópi en meðal þeirra sem hafa
verið atvinnulausir skemur, enda hafa vinnumarkaðsaðgerðir VMS
sérstaklega beinst að langtímaatvinnulausum. Langtímaatvinnulausir
mælast nú 27% atvinnulausra, en fyrir ári var hlutfallið 31%.
Fjöldi aðfluttra meiri en brottfluttra síðustu tvo ársfjórðunga
Í kjölfar fjármálakreppunnar flutti talsverður fjöldi landsmanna til
annarra landa. Eftir því sem tíminn frá því að kreppan skall á hefur
liðið hefur jafnt og þétt dregið úr fjölda brottfluttra umfram aðflutta. Á
síðasta ári fluttu 319 fleiri frá landinu en til þess eða sem nemur 0,1% af
mannfjölda, en jöfnuðurinn var neikvæður um ½% af mannfjölda árið
á undan og 1½% þegar hann varð neikvæðastur árið 2009. Á síðasta
fjórðungi í fyrra og fyrsta fjórðungi í ár fluttu hins vegar fleiri til landsins
en frá því eða sem nemur 0,2% af mannfjölda.
Heildarvinnustundum fjölgar vegna fjölgunar starfa
Samkvæmt niðurstöðum VMK var vinnuaflseftirspurn nokkru meiri
á fyrsta fjórðungi ársins en gert var ráð fyrir í febrúarspánni. Þá var
gert ráð fyrir að heildarvinnustundum fjölgaði um 1,5% milli ára, en
reyndin varð 2,5%. Starfandi fólki fjölgaði um 2,7% á fjórðungnum,
sem er um einni prósentu meiri fjölgun en á fjórðungnum á undan.
Ólíkt því sem verið hefur undangengna ársfjórðunga, stóðu meðal-
vinnustundir á mann hins vegar nánast í stað.
Eins og fjallað hefur verið um í fyrri Peningamálum fjölgaði
heildarvinnustundum í fyrstu eftir að bati á vinnumarkaði hófst
vegna lengingar meðalvinnutíma, eins og vænta mátti í ljósi þess að
aðlögun vinnuaflsnotkunar í kjölfar fjármálakreppunnar átti sér að
töluverðu leyti stað með fækkun vinnustunda á mann.1 Frá og með
öðrum fjórðungi í fyrra tók störfum einnig að fjölga. Fljótlega eftir
að starfandi fólki tók að fjölga styttist hins vegar meðalvinnutími,
en fjölgun starfandi fólks var það mikil að hún náði að vega á móti
styttri meðalvinnutíma. Óljóst er hvers vegna meðalvinnutími hefur
styst undangengið ár. Ein líkleg skýring er að vinnutími sé styttri hjá
nýráðnum starfsmönnum. Hins vegar sýna niðurstöður úr launarann-
sókn Hagstofu Íslands (LRS) að greiddum stundum fjölgaði um 0,2%
á síðasta ári en samkvæmt VMK fækkaði þeim um 0,6%. Munurinn á
1. Sjá umfjöllun í kafla VI og rammagrein VI-1 í Peningamálum 2012/4.
Heimild: Hagstofa Íslands.
Mynd VI-3
Fólksflutningar
Fjöldi
Aðfluttir erlendir ríkisborgarar umfram brottflutta
Aðfluttir íslenskir ríkisborgarar umfram brottflutta
Aðfluttir umfram brottflutta
‘90 ‘95 ‘00 ‘05 ‘10 2012
-6.000
-4.000
-2.000
0
2.000
4.000
6.000
‘13
Heimild: Hagstofa Íslands.
Mynd VI-4
Breytingar á atvinnu og vinnutíma
1. ársfj. 2004 - 1. ársfj. 2013
Breyting frá fyrra ári (%)
Fjöldi starfandi
Meðalvinnutími
Heildarvinnustundir
-15
-10
-5
0
5
10
‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04
Heimild: Capacent Gallup.
Mynd VI-5
Fyrirtæki sem hyggja á starfsmanna-
breytingar á næstu 6 mánuðum
%
Fyrirtæki sem vilja fjölga starfsmönnum
Fyrirtæki sem vilja fækka starfsmönnum
Hlutfall fyrirtækja sem vill fjölga starfsmönnum
umfram þau sem vilja fækka þeim
-60
-40
-20
0
20
40
60
2012201120102009200820072006‘04‘02