Peningamál - 15.05.2013, Qupperneq 41

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
41
hafi minnkað jafnt og þétt. Minnkandi atvinnuleysi styður við þessar
áætlanir sem og kannanir Capacent Gallup á viðhorfum og vænt-
ingum stærstu fyrirtækja landsins. Sýna niðurstöður þeirra að frá fyrri
hluta ársins 2011 hefur þeim stjórnendum sem telja fyrirtæki sín starfa
í námunda við hámarks framleiðslugetu fjölgað jafnt og þétt og þeim
sem telja framleiðsluna undir hámarks afköstum fækkað. Enn telja
þó fleiri fyrirtæki framleiðslu sína vera undir hámarksafköstum en við
hámarksframleiðslugetu. Svör stjórnenda varðandi skort á starfsfólki
sýna einnig að heldur fleiri fyrirtæki telja að skortur sé á starfsmönnum
nú en á svipuðum tíma árið 2011. Þessar vísbendingar gefa til kynna
að slaki í þjóðarbúskapnum fari minnkandi þótt einhver slaki sé enn til
staðar. Hlutfall fjármagnsstofnsins af landsframleiðslu og þróun hlut-
deildar launa í þáttatekjum benda einnig til að slakinn sé að minnka.
Hlutfall fjármagnsstofnsins hefur lækkað frá árinu 2010, sem bendir
til betri nýtingar hans, og launahlutfallið hefur hækkað í átt að lang-
tímameðaltali.
Þrátt fyrir að hagvöxtur hafi verið minni í fyrra en spáð var í
febrúar er talið, líkt og þá, að framleiðsluslakinn á síðasta ári hafi verið
um 1½% af framleiðslugetu. Að hluta endurspeglar óbreytt mat á
slakanum í fyrra áhrif þess að landsframleiðsla ársins 2011 var endur-
skoðuð upp á við í síðustu endurskoðun Hagstofunnar en einnig að
vöxtur framleiðslugetu þjóðarbúskaparins er talinn hafa verið minni
en áður var áætlað. Á spátímanum er reiknað með því að fram-
leiðslugeta hagkerfisins aukist hægar en hagvöxtur eða um 1-2½% á
ári. Framleiðsluslakinn minnkar eftir því sem líður á spátímann í takt
við minnkandi atvinnuleysi og er áætlað að slakinn verði horfinn í lok
tímabilsins.
Mynd IV-18
Framleiðsluspenna og vísbendingar
um framleiðsluspennu
Heimildir: Capacent Gallup, Seðlabanki Íslands.
% af framleiðslugetu
Framleiðsluspenna (v. ás)
Hlutfall fyrirtækja með starfsemi nærri eða umfram
framleiðslugetu (h. ás)
Hlutfall fyrirtækja sem býr við skort á starfsfólki (h. ás)
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
-30
-23
-16
-9
-2
5
12
19
26
33
40
2012201120102009200820072006
Frávik frá meðaltali
frá 2006 (prósentur)
Mynd IV-19
Framleiðsluspenna, launahlutfall og
hlutfall fjármagnsstofns af VLF 2000-2012
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af framleiðslugetu
Framleiðsluspenna (v. ás)
Breyting hlutfalls fjármagnsstofnsins af VLF (h. ás)
Hlutdeild launa í VÞT (frávik frá 30 ára meðaltali, v. ás)
Prósentur
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
-0,6
-0,4
-0,2
-0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00
Mynd IV-20
Framleiðsluspenna og atvinnuleysi 1990-20151
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2015.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands.
% af framleiðslugetu
Framleiðsluspenna (v. ás)
Atvinnuleysi (h. ás, andhverfur kvarði)
% af vinnuafli
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00