Peningamál - 15.05.2013, Blaðsíða 24

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
24
hins vegar nánast þær sömu og í síðustu spá eða um áframhaldandi
rýrnun viðskiptakjara um u.þ.b. ½%.
Raungengi hefur hækkað að undanförnu
Raungengi miðað við hlutfallslegt verðlag var tæplega 1% hærra á
fyrsta fjórðungi ársins en á sama tíma fyrir ári. Í ágúst sl. náði raun-
gengið hæsta stigi sínu í fjögur ár en lækkaði svo jafnt og þétt fram í
janúar. Það hækkaði á ný í febrúar um tæp 2%, aftur í mars um rúm
4% og um rúm 5% í apríl og er það mesta hækkun milli mánaða í
rúm fjögur ár. Raungengið hefur ekki verið jafn hátt síðan í september
2008. Engu að síður var raungengi miðað við hlutfallslegt verðlag 9%
lægra í apríl en meðalraungengi undanfarinna tíu ára.
Miðað við hlutfallslegan launakostnað hækkaði raungengið
töluvert í aðdraganda fjármálakreppunnar, enda hækkaði innlendur
launakostnaður talsvert meira en meðal samkeppnisríkja, með sam-
svarandi rýrnun á samkeppnisstöðu þjóðarbúsins. Rýrnun samkeppn-
isstöðu endurheimtist og gott betur í kjölfar kreppunnar en frá árinu
2011 hefur launakostnaður á framleidda einingu hækkað hraðar hér
á landi en erlendis (sjá einnig kafla VI) og raungengið því hækkað og
samkeppnisstaðan versnað á ný. Samkvæmt grunnspánni mun nafn-
gengi krónunnar haldast tiltölulega stöðugt á spátímanum (sjá kafla
I) og raungengið því heldur hækka í takt við hraðari hækkun verðlags
og launakostnaðar en meðal samkeppnisríkjanna. Raungengið verður
þó áfram lágt á spátímanum í sögulegum samanburði.
Lítill vöxtur alþjóðaviðskipta
Vöxtur alþjóðaviðskipta hefur verið lítill undanfarið í takt við veikburða
hagvöxt í stærri ríkjum. Í spám Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og Efnahags-
og framfarastofnunarinnar (OECD) er gert ráð fyrir að alþjóðaviðskipti
verði heldur meiri á þessu ári en í fyrra, einkum vegna meiri viðskipta
milli nýmarkaðsríkja, en spá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins frá því í apríl
hefur þó verið lækkuð fyrir árið 2013 frá fyrri spá í janúar. Sé litið til
innflutnings helstu viðskiptalanda Íslands hafa horfur einnig versnað
nokkuð, þar sem hagvaxtarhorfur í þeim ríkjum eru eitthvað verri.
Áætlað er að innflutningur helstu viðskiptalanda aukist um 2,5% á
þessu ári, sem er nokkru minna en í síðustu spá þegar gert var ráð fyrir
3,2% vexti. Á næstu tveimur árum er gert ráð fyrir að eitthvað bæti í
vöxtinn, í takt við aukinn hagvöxt í helstu viðskiptalöndum Íslands, og
að innflutningur þeirra aukist um 4,5% og 3,5% á hvoru ári fyrir sig.
Útflutningshorfur betri en í febrúar vegna aukins
þjónustuútflutnings
Gert er ráð fyrir að vöruútflutningur dragist saman um 0,6% á þessu
ári, sem er svipað og gert var ráð fyrir í síðustu spá, þrátt fyrir að nú sé
spáð meiri samdrætti í útflutningi sjávarafurða. Í spá bankans er gert
ráð fyrir að þorskaflinn aukist nokkuð á þessu ári en að dregið verði
úr ýsuafla. Þar að auki er gert ráð fyrir að aflaheimildir í uppsjávarfiski
verði allnokkru minni en á seinasta ári og því verði 3% samdráttur í
útflutningi sjávarafurða. Spá um 2% vöxt útflutnings álafurða í ár er
óbreytt frá því í febrúar, en nú er gert ráð fyrir hraðari vexti útflutnings
annarra afurða en áls og sjávarafurða. Lágt raungengi krónunnar og
1. Hlutfall útflutningsverðs Íslands og útflutningsverðs helstu viðskipta-
landa, mælt í sama gjaldmiðli.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Macrobond, Seðlabanki Íslands.
Vísitala, 2007 = 100
Mynd II-12
Raungengi og hlutfallslegt útflutningsverð1
Raungengi (hlutfallslegt verðlag)
Raungengi (hlutfallslegur launakaostnaður)
Hlutfallslegt útflutningsverð í erlendum gjaldmiðli
50
60
70
80
90
100
110
‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00
1. Grunnspá Seðlabankans 2013 - 2015. 2. Innflutningur vöru og
þjónustu í helstu viðskiptalöndum Íslands.
Heimildir: OECD, Seðlabanki Íslands.
Vísitala, 2007 = 100
Mynd II-13
Alþjóðaviðskipti og íslenskur útflutningur
Árlegar tölur 2000-20151
Útflutningur Íslands án skipa og flugvéla
Helstu viðskiptalönd Íslands2
Alþjóðaviðskipti
60
70
80
90
100
110
120
130
140
150
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00
Heimildir: Macrobond, Seðlabanki Íslands.
Vísitala, 1999 = 100
Mynd II-11
Launakostnaður á framleidda
einingu í 19 þróuðum ríkjum
Ísland
Þýskaland
OECD
Evrusvæðið
Bandaríkin
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200
‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00‘99