Peningamál - 15.05.2013, Síða 53

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
53
Nokkur undirliggjandi viðskiptaafgangur í ár ...
Jöfnuður vöru- og þjónustuviðskipta var jákvæður um tæpa 108
ma.kr. á síðasta ári en þáttatekjuhallinn ásamt rekstrarframlögum nam
rúmlega 191 ma.kr.2 Mældur viðskiptajöfnuður var þannig neikvæður
um tæpa 84 ma.kr. eða sem samsvarar 4,9% af vergri landsfram-
leiðslu. Afgangur mældist hins vegar á undirliggjandi viðskiptajöfnuði
á síðasta ári sem nam 52 ma.kr. eða sem samsvarar 3,1% af vergri
landsframleiðslu.
Líkt og rakið er hér að ofan er útlit fyrir að afgangur af vöru-
og þjónustujöfnuði verði um 119 ma.kr. á þessu ári eða um 6½%
af vergri landsframleiðslu. Gert er ráð fyrir að halli af þáttatekjum
verði nokkru minni í ár en í fyrra vegna minni vaxtagjalda. Ein helsta
ástæðan eru lægri vaxtagjöld vegna Actavis, en líkt og gert hefur
verið ráð fyrir í spám Seðlabankans munu áhrifin af sölu Actavis
til bandaríska lyfjarisans Watson Pharmaceuticals á erlenda stöðu
þjóðarbúsins samkvæmt opinberum stöðlum verða nokkur og þar
með talið á þáttatekjujöfnuðinn. Minni þáttatekjuhalli vegur þyngra
en minni afgangur af vöru- og þjónustuviðskiptum og því verður við-
skiptajöfnuður samkvæmt opinberu uppgjöri nokkru betri á þessu ári
en í fyrra eða neikvæður um 27 ma.kr. eða 1½% af vergri landsfram-
leiðslu. Gert er ráð fyrir að undirliggjandi þáttatekjuhalli verði talsvert
minni en opinberi þáttatekjuhallinn á þessu ári eða um 35 ma.kr. sem
leiðir af sér 73 ma.kr. undirliggjandi afgang á viðskiptajöfnuði (4,1%
af landsframleiðslu) sem er nokkru meiri afgangur en í fyrra og heldur
meiri afgangur en spáð var í febrúar.
... en verður orðinn lítillega neikvæður árið 2015
Gert er ráð fyrir að halli á undirliggjandi þáttatekjujöfnuði aukist nokk-
uð á næsta ári vegna aukins vaxtakostnaðar erlendra skuldbindinga.
Meginástæðan er sú að við útreikning á þáttatekjujöfnuði hefur verið
byggt á þeirri forsendu að a.m.k. tvær af þremur innlánsstofnunum
í slitameðferð breyti um rekstrarform á árinu sem hafi í för með sér
breytingu á flokkun eigna og skulda í opinberu greiðslujafnaðarupp-
gjöri. Ekki er talin ástæða til að breyta þeirri forsendu enn sem komið
er. Þar með eru eignir og skuldir þessara fyrrum innlánsstofnana ekki
lengur settar til hliðar við mat á undirliggjandi þáttatekjujöfnuði. Það
mun hafa neikvæð áhrif á þróun undirliggjandi þáttatekjujafnaðar þar
sem hrein staða við útlönd versnar þegar uppgjör þeirra á sér stað
og því hækka vaxta- og arðgreiðslur vegna þeirra eigna sem erlendu
kröfuhafarnir fá í sinn hlut.
Spáð er að viðskiptahalli samkvæmt opinberu uppgjöri aukist
í 4½% af vergri landsframleiðslu á næsta ári en að tæplega 1%
afgangur verði á undirliggjandi viðskiptajöfnuði. Þetta er nokkru minni
afgangur en gert var ráð fyrir í síðustu spá Peningamála, enda var þá
gert ráð fyrir tæplega 2 prósentu meiri afgangi af vöru- og þjónustu-
viðskiptum á árinu 2014. Á árinu 2015 er gert ráð fyrir að opinberi
viðskiptahallinn aukist enn frekar og að undirliggjandi viðskiptajöfn-
uður verði lítillega neikvæður þar sem afgangur af vöru- og þjónustu-
viðskiptum minnkar á sama tíma og þáttatekjuhallinn eykst.
2. Rekstrarframlög námu 10 ma.kr. á árinu og hafa aukist jafnt og þétt frá því að fjár-
málakreppan skall á árið 2008.
Mynd VII-5
Viðskiptajöfnuður 2000-20151
% af VLF
1. Rekstrarframlög talin með þáttatekjum. Grunnspá Seðlabankans
2013-2015. 2. Án reiknaðra tekna og gjalda innlánsstofnana í slita-
meðferð en með áætluðum áhrifum af uppgjörum búa þeirra og
án áhrifa lyfjafyrirtækisins Actavis á þáttatekjujöfnuð.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Vöru- og þjónustujöfnuður
Undirliggjandi þáttatekjujöfnuður2
Undirliggjandi viðskiptajöfnuður2
Mældur viðskiptajöfnuður
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00