Peningamál - 15.05.2013, Page 22

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
22
ECB (TARGET2), og í sumum tilvikum með umfangsmiklum neyðar-
lánveitingum með aðkomu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Síðastliðið haust
virðast kaflaskil hafa orðið eftir að ECB lýsti því yfir um miðbik síðasta
árs að allt yrði gert til að koma í veg fyrir upplausn evrusvæðisins
með umfangsmiklum uppkaupum á ríkisbréfum ef nauðsyn krefði.
Yfirlýsingin jók traust á mörkuðum í jaðarríkjunum og fjármagn tók
að streyma þangað á nýjan leik og fjármögnunarkostnaður ríkja og
banka dróst saman. Fjármálaleg skilyrði heimila og fyrirtækja hafa þó
lítið breyst í þessum ríkjum vegna veikrar stöðu bankakerfis þeirra.
ECB leitar nú leiða til að örva lánveitingar fjármálastofnana til lítilla og
meðalstórra fyrirtækja í þessum ríkjum.
Verðbólguhorfur lítið breyttar frá því í febrúar
Verðbólga í helstu viðskiptalöndum Íslands hefur verið á undanhaldi
síðustu mánuði. Verðhjöðnun hefur ágerst í Japan og í Svíþjóð hefur
m.a. mælst lítils háttar verðhjöðnun undanfarna fjóra mánuði. Þó
hefur verðbólga aukist lítillega í Bretlandi síðustu mánuði og nú síðast
í mars jókst verðbólga í Bandaríkjunum og í Noregi í fyrsta sinn frá
lokum síðasta árs. Frá síðustu Peningamálum hafa horfur á verðbólgu
í Bretlandi versnað lítillega á þessu ári og því næsta en horfur á
evrusvæðinu og Kanada batnað. Einnig er búist við að verðhjöðnunar-
skeiði í Japan ljúki á þessu ári og að verðbólga aukist nokkuð á næsta
ári. Horfur fyrir helstu viðskiptalönd Íslands til næstu tveggja ára eru
því lítillega breyttar frá febrúarspánni og er áætlað að verðbólga verði
á bilinu 1,9-2,2% á spátímanum.
Lægra hrávöru- og olíuverð en gert var ráð fyrir í febrúar
Olíuverð hækkaði umtalsvert í upphafi ársins og náði hámarki um
miðjan febrúar. Síðan hefur verð farið lækkandi og var meðalverð á
fyrsta fjórðungi ársins svipað og á ársfjórðungnum á undan, en engu
að síður 5% lægra en á sama tíma fyrir ári. Spáð er áframhaldandi
lækkun olíuverðs út árið og um 3% meðallækkun á árinu, sem er svip-
að og gengið var út frá í febrúarspánni. Sem fyrr byggist spá bankans
á framvirku verði og spám helstu greiningaraðila. Gert er ráð fyrir enn
meiri verðlækkun á næsta ári þar sem framboð mun aukast verulega,
einkum frá framleiðendum utan OPEC, t.d. í Norður-Ameríku, en í
síðustu spá var gert ráð fyrir lítils háttar hækkun.
Alþjóðlegt hrávöruverð hækkaði einnig á fyrstu tveimur mán-
uðum ársins en lækkaði svo á ný í mars, m.a. vegna minnkandi
eftirspurnar frá stærri nýmarkaðsríkjum. Hrávöruverð reyndist engu
að síður lítillega hærra á fyrsta fjórðungi ársins en á sama tíma fyrir
ári. Gert er ráð fyrir að það haldi áfram að lækka út árið og að
meðallækkun ársins verði tæplega 2%, sem er aðeins meiri lækkun en
gert var ráð fyrir í febrúarspánni þegar spáð var 1% lækkun. Á næstu
tveimur árum er gert ráð fyrir áframhaldandi lækkun hrávöruverðs í
takt við aukið framboð hrávara. Töluverð óvissa er þó í því mati og
einkum upp á við, þar sem slæmt veðurfar getur auðveldlega haft
mikil áhrif á framboð ýmissar hrávöru eins og matvöru og þrýst upp
verði þeirra.
1. Vísitala neysluverðs. Mánaðarlegar tölur.
Heimild: Macrobond.
12 mánaða breyting (%)
Mynd II-7
Verðbólga meðal helstu viðskiptalanda
Íslands og nokkurra iðnríkja1
Bandaríkin
Evrusvæðið
Bretland
Japan
Viðskiptalönd Íslands
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
201220112010200920082007200620052004 ‘13
1. Verð á hrávöru án olíu í USD.
Heimildir: Macrobond, Seðlabanki Íslands.
Vísitala, meðaltal 2000 = 100
Mynd II-8
Heimsmarkaðsverð á olíu og hrávöru
1. ársfj. 2003 - 2. ársfj. 2016
Heimsmarkaðsverð á hrávöru1
Heimsmarkaðsverð á hráolíu
PM 2013/1
PM 2013/2
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03 ‘14 ‘15 ‘16