Skírnir - 01.04.1995, Blaðsíða 131

SKÍRNIR
MÝTAN UM ÍSLAND
125
Guðrún J. Halldórsdóttir (V) hafði áhyggjur af því hvernig
aðstoð innflytjendur til Islands fá. I umræðum um málið buðu
þingmenn allt þetta fólk velkomið til landsins en sumir höfðu á-
hyggjur af erfiðleikum innflytjendanna vegna aðlögunar að ólíkri
menningu. Höfuðáhersla var einmitt lögð á að hjálpa innflytjend-
um að aðlagast íslenskri menningu og samfélagi. Félagsmálaráð-
herra sagði opinbera aðstoð fyrst og fremst felast í tungumála-
námskeiðum (Alþingi 1993-4, nr. 8, 1670-71). Athyglisvert er að í
öllum þeim gögnum sem ég fór yfir rakst ég aðeins einu sinni á þá
hugmynd að hjálpa þyrfti innflytjendum að viðhalda eigin menn-
ingu um leið og þeim væri auðveldað að samlagast hinni íslensku
(Alþýðubandalagið 1993).
Þótt megináhersla sé lögð á íslenska þjóð sem pólitíska ein-
ingu í orðræðu stjórnmálanna (meðal annars í hinum efnahags-
legu og lagalegu deilum um Evrópumálin), er augljóst að ósagðar
menningarlegar forsendur geta legið þar að baki. Tengsl þjóðern-
ishyggju og rasisma láta á sér kræla en hefðbundinni tvískiptingu
þjóðernishyggjunnar er beitt til að skilgreina sig frá þeim. Slíkt
„frávarp“ birtist einnig í því að í sumum plöggum stjórnmála-
flokkanna eru „kynþáttavandamál“ aðeins nefnd undir liðnum
„utanríkismál" (Sjálfstæðisflokkur 1993, 33; Alþýðuflokkur 1992,
55). _
Stjórnmálamenn eru að glíma við draumsýnina um hið opna
samfélag annarsvegar og áhersluna á íslenska þjóð og þjóðmenn-
ingu hinsvegar - sambúð frjálslyndrar og íhaldssamrar þjóðernis-
hyggju. Kristín Einarsdóttir (1994) vildi bjóða innflytjendur vel-
komna enda séu einfaldlega allir Islendingar sem búi á íslandi.
Hún lét í ljós þá skoðun að innflytjendur muni verða samfélaginu
til góðs og ekki hafa mikil áhrif á íslenska menningu. Svavar
Gestsson (1994) lét í ljós sömu trú á að íslensk menning stæði
jafnsterk eftir sem áður þótt hingað flytti fólk erlendis frá, nema
kannski ef einhverjar hamfarir úti í heimi yllu flóðbylgju flótta-
manna. Hann sagði þó að auðvitað tæki íslenskt samfélag og
menning breytingum en bætti við: „Eg er ekkert viss um að þær
breytingar verði neitt verri en þær sem við höfum gengið í gegn-
um á undanförnum áratugum. Það eru gríðarlegar breytingar sem
hafa átt sér stað, til dæmis á íslenskri tungu, á þeim tíma.“