Skírnir - 01.04.1996, Blaðsíða 46

40
HEIMIR PÁLSSON
SKlRNIR
Aðferð Nordals til brottskýringar á dvergatali er í meira lagi
athugunarverð, að ekki sé sagt ónothæf. I fyrsta lagi leiðréttir
hann textann eftir öðrum handritum. I öðru lagi túlkar hann ein-
stök orð (Brimir=Ymir) og kemst þar með að þeirri niðurstöðu
að þau séu í andstöðu við önnur orð kvæðisins og í þriðja lagi
kveður hann svo upp úr um smekk skáldsins, sem reynist einmitt
furðu líkur smekk Sigurðar Nordals.
En Sigurður Nordal og Gering hafa átt marga skoðanabræður
um innskotskenninguna. I bókmenntasögu sinni árið 1962 komst
Einar Ólafur Sveinsson svo að orði:
Þó að menn viðurkenni kvæðisheildina, kann texti handritanna að vera
aukinn eða skertur eða hvorttveggja. Sjálfsagt eru menn þó nú gætnari í
dómum um þetta en þeir voru um aldamótin, heimta gildari rök. Einn
kafla munu nú flestir sammála um að vilja gera rækan úr kvæðinu,
dvergatalið, allt eða hluta þess. Þó kynni hér að hafa staðið eitthvað um
dverga, með því að þeirra er getið síðar í kvæðinu (48. v.).21
Vésteinn Ólason virðist enn hallast að svipuðum hugmyndum
um innskot dvergatalsins sjálfs, þegar hann segir: „en líklegast er
að vísa þar sem dvergur var nefndur, t.d. 10. vísa, hafi dregið þul-
una að sér einhvers staðar á ferli kvæðisins".22
Gegn þessum innskotshugmyndum hafa aðrir snúist. Skarp-
lega gagnrýni er að finna í grein Gro Steinsland (1983), sem bend-
ir á að það þurfi haldgóð rök til þess að hafna erindum sem séu í
öllum gerðum kvæðisins. Steinsland telur eðlilegt að leita sam-
hengis milli sköpunar dverga og sköpunar manna þótt fæstir
fræðimenn virðist hafa séð nokkurt samhengi milli sköpunar
manna í erindum 17-18 og dvergatalsins.23
21 Einar Ól. Sveinsson 1962:324. - Neðanmáls bendir Einar Ólafur vissulega á að
dvergatalið sé í öllum handritum og líka í Snorra-Eddu. Það verður honum þó
ekki til umtalsverðra efasemda.
22 Vésteinn Ólason 1992:88.
23 Steinsland 1983:82. - Hún rekur skoðanir fleiri fræðimanna en hér hefur verið
gert. Okkur greinir á um samhengið en ég get heilshugar tekið undir gagnrýni
Steinsland á innskotskenningarnar.