Skírnir - 01.04.1996, Side 50

44
HEIMIR PÁLSSON
SKÍRNIR
Hér er freistandi að geta þess til að gerður hafi verið greinar-
munur á sköpun og skipan og lægi í því að annars vegar væri búið
til form sem ekki hefði verið til áður, og hins vegar komið röð og
reglu á. Lífgjöf mannanna er ekki sköpun, og enn síður skipanin
sem komið er á gang himintunglanna. Hins vegar er Miðgarður
skapaður og sama máli gegnir um drottin dverga; meira að segja
er meinlaust að nota sögnina um frumlega tangarsmíð.
Gerð manlíkana og manna
Víkur nú sögu að næsta erindi Konungsbókartextans. Eins og
fyrr var nefnt liggur beinast við að líta svo á sem Mótsognir
dvergur sé sá sem áður var kallaður drottinn dverga, enda er
orðalag vísunnar um hann ótvírætt. Nafnið kemur aðeins fyrir í
einni þulu og handritum ber ekki saman. Auðskiljanlegri er
mynd þess í Hauksbók, Móðsognir og myndi eflaust merkja „sá
sem sýgur í sig hugrekki“. Forliður nafnsins í myndinni mót-
gæti verið af sömu rót og máttur og þá er nafnið líka auðskilið.29
Meginatriði er þó að í þessu erindi virðist koma upp árekstur við
þann skilning sem áður var mælt fyrir á þessum blöðum. Hafi
ráðagjörðin í 9. erindi einungis tekið til þess hver skyldi skapa
drottin dverga, þá er næsta dverg, Durni, greinilega með öllu of-
aukið. Þetta benti Gering á og taldi að þar með væri lesháttur
Konungsbókar í 9. erindi gersamlega ónýtur.30 Vitanlega er þó
alls ekki óhugsandi að fyrst sé aðeins talað um höfðingja dverg-
anna en síðan fylgir annar á eftir - einmitt sá sem í sama erindi er
látinn hafa forsögn um framhaldið - líkt og goðin hafi ekki getað
stillt sig um að bæta einum við!
29 Sigurður Nordal 1952:65; Ásgeir Bl. Magnússon 1989:v. Móðsognir. - Um
nöfn dverganna hafa lærðir menn víða fjallað. I útgáfu Hermanns Pálssonar
(1994:48-53) er ágætt safn af skýringartilgátum, en ekki sýnist hægt að lesa
mikla heildarmerkingu út úr þeim skýringum.
30 Gering 1927:12.