Skírnir - 01.04.1996, Page 129

SKÍRNIR
HVAÐ ER Á SEYÐI í SAGNFRÆÐINNI?
123
að mestu af því að sagnfræðinga skortir hreinlega orð til þess að
fjalla um framsetningu á vitrænan hátt.17 A meðan framsetning
efnisins hefur verið skilin frá aðferðafræði sagnfræðinnar er skilj-
anlegt að ekki hafi skapast „sagnfræðileg" orðræða um hana.
Þannig er framsetningin gjarnan rædd stuttlega, í tengslum við
eitthvað sem auðveldara er að eiga við. Guðmundur Jónsson
virðist til dæmis gera ráð fyrir því að myndir geti fleytt fræðibók
langleiðina í faðm fjöldans, því að myndefnið „gerir efni hennar
miklu aðgengilegra en hinar venjulegu, myndrýru fræðibækur“
(1994, 266-67). Oftar leiða höfundar ritdóma þó hjá sér áhyggjur
af því hvernig sagnræðirit höfði til almennings og skipta sér ein-
göngu af framsetningunni að svo miklu leyti sem hún varðar
uppsetningu efnisins og skýrleika þess. Jón Þ. Þór skrifaði rit-
fregn um Islenska togaraútgerð 1945-1970 í Sögu árið 1992. Hann
sá ekki ástæðu til þess að víkja nánar að framsetningu bókarinnar
en svo:
[...] hér er á ferðinni gott yfirlitsrit um mikilsverðan þátt í íslenskri at-
vinnusögu eftirstríðsáranna. Sérstakur fengur er að hinum fjölmörgu
töflum, línuritum og skýringarmyndum og allur frágangur bókarinnar er
með ágætum. (349)
Svipað viðhorf má finna hjá Helga Skúla Kjartanssyni í nýrri rit-
fregn hans um ritgerðasafnið Islenska þjóðfélagsþróun. Þar fjallar
hann einungis um skýrleika framsetningar með tilliti til þeirra
reglna sem hann telur að gott fræðirit eigi að lúta:
Grein Gísla Ágústs er sérlega vel heppnað dæmi um hvað hægt er að
gera í stuttu yfirliti. Hann kemur á framfæri miklum upplýsingum, hæfi-
lega sundurliðuðum í talnaskrám og myndritum, gefur upplýsandi skýr-
ingar á mörgum helstu breytingum, tengir þær við bakgrunn almennra
kenninga. (257)
Stundum er stíl og framsetningu þó gert hærra undir höfði. Helgi
Þorláksson segir að vísu ekki margt um framsetningu Ósigurs
Oddaverja, en hann viðurkennir þó að helsti kostur bókarinnar
sé hve læsileg hún er. „Jón Thor er laus við kyrkingslegan fræði-
mannsstíl og hefur yndi af að bregða fyrir sig hnyttnum líkingum
17 Sbr. Gunnar Karlsson 1991, 133.